Վերլուծություններ

Ինչպես արդեն նշել ենք` ՀՀ տնտեսությունն ակտիվանում է` ի հեճուկս բոլոր միջազգային կառույցների հոռետեսական կանխատեսումների և այլ «չար լեզուների»։ Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն` 2015թ. հունվար-մայիսին Հայաստանի տնտեսական ակտիվության ցուցանիշն աճել է 2,7%-ով։

Ռուսաստանից 200 միլիոն պարտք վերցնելու թեման առիթ հանդիսացավ, որ ոլորտի պատասխանատուներն ու քաղաքական ուժերը կրկին ուշադրություն դարձնեն
ՀՀ արտաքին պարտքին ու դրա արդյունավետությանը։

Ում հանձնարարել աուդիտը. Սա, թերևս, ամենակարևոր հարցերից մեկն է` ում վստահել աուդիտը, որպեսզի այն կատարվի բարեխղճորեն և վստահություն ներշնչի։ Վստահության հարցն այստեղ առանցքային է։ Շատերից եմ լսել այն տեսակետը, որ միևնույն է` աուդիտորական ընկերությանը «կգնեն», և այն կնկարի ցանկալի թվերը։

Շատ, չափազանց հետաքրքիր բաներ են պարզվում, երբ ուսումնասիրում ես «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ընկերության ֆինանսները։

Ներդրողների հետաքրքրությունը չի կարող լինել մի սուբյեկտի նկատմամբ, ով դեֆոլտի փոքր նշույլ է պարունակում»։

Հեքիաթը կայացավ։ Ափսոս վերջում երեք խնձոր չընկավ։ Երևի ոչ մեկիս չէր հասնում։ Ո՛չ սեփականատիրոջը, ո՛չ իշխանություններին` իրենց հարազատ Սակագնային հանձնաժողովի հետ, ոչ էլ մեզ` պարզ սպառողներիս։

Հետևելով մեր պաշտոնյաների լավատեսությանը` այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, որ Ռուսաստան-Բելառուս-Ղազախստան 170 միլիոնանոց շուկան արդեն մարսել ենք, հիմա հերթը հասել է Ղրղըզստանի 5.6 միլիոնանոց «դեսերտին»։

Որոտանի համալիրը ՀՀ վերջին խոշոր սեփականությունն էր, և, երբ 2013թ. նոյեմբերի 21-ին կառավարությունը որոշում ընդունեց այն սեփականաշնորհել ամերիկյան ընկերության, տարօրինակ էր: Տարօրինակ, բայց հուսադրող: Վերջապես մեր էներգետիկ համակարգում դիվերսիֆիկացիայի նման մի բան կատարվեց:

Գաղտնիքն այն է, որ սա սոցիալական դժգոհություն չէ` մարդիկ չեն բողոքում 1000 կամ 2000 դրամի համար։ Սա բողոք է անարդարության դեմ, քանի որ մարդիկ չեն հավատում ո՛չ իշխանություններին, ո՛չ ՀԷՑ-ին։ Ու դրա համար, 6.93 դրամանոց թանկացման մեջ ոչ մի ուրախալի բան չկա։ Ոչ ոք չի ցանկանում խաբված լինել։

Երևանի վարչական շրջաններից բնակչության թվաքանակի բացասական ցուցանիշ ունի միայն Արաբկիրը։ Այստեղ բնակչության թիվը նվազել է 400 մարդով կամ 0.34%-ով և կազմել 116 հազար մարդ։ Ավանում, Նորք-Մարաշում և Քանաքեռ-Զեյթունում բնակչության թիվը փոփոխություն չի կրել և կազմել է, համապատասխանաբար, 53.1 հազար, 11.9 հազար և 74.1 հազար մարդ։

Երևանում բնակարանների նկատմամբ պահանջարկը նվազել է, սակայն գները ոչ միայն չեն նվազել, այլ որոշ դեպքերում նաև աճել են

Վերջին օրերի ընթացքում տնտեսական դաշտում ամենաբուռն քննարկվող թեմաների շարքում «Շահութահարկի մասին» և «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքների փոփոխություններն էին, որոնք արդեն ժողովրդի մեջ հասցրել են ստանալ «խոպանչիներին հարկելու օրենք» անվանումը։

Էլեկտրաէներգիայի սակագնի աճն արդեն գարնանային ավանդույթ է դարձել: Այս գարունն էլ բացառություն չէ: Անկեղծ ասած, վստահ չեմ, թե Էներգետիկայի նախարարությունում և Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովում որևէ մեկը բերանացի կհիշի, թե վերջին անգամ երբ ու որքանով է թանկացել սակագինը: Այնինչ շատ ժամանակ չի անցել:

Քննադատությունը հիմա մոդա է, բայց ճիշտ չէ միտումնավորությամբ չտեսնել նաև կատարված իրական աշխատանքը։ Այս մեկ տարում ակնհայտորեն երևում է, որ կառավարումն ավելի լրջացել է։ Պակասել են մանկամիտ, մատից ծծած ու գլխից մեծ խոստումները, որ չեն կատարվելու և ուղղված են հիմարացնելու մարդկանց, քայքայելով պետության հեղինակությունը։

Գազի գնագոյացման հարցերով խորհրդարանական ժամանակավոր հանձնաժողովը հասավ իր մուրազին: Նրանց աշխատանքն էլ ավարտվեց կամ կավարտվի այնպես, ինչպես վայել է բոլոր հեքիաթներին:

Այս շաբաթվա ամենաանսպասելի տնտեսական լուրի հեղինակը Համաշխարհային բանկի երևանյան գրասենյակն է: Հայաստանի տնտեսության հերթական վերլուծականը հրապարակելիս` գրասենյակը կանխատեսեց, որ 2020թ. կունենանք էլեկտրաէներգիայի դեֆիցիտ: 90-ականների էներգետիկ ճգնաժամի հիշողություններից դեռևս չձերբազատվածներիս համար սա սարսափելի կանխատեսում է:

Առանց այն էլ պաշտոնական վիճակագրությանը շատերը, մեղմ ասած, թերահավատությամբ են մոտենում։ Իսկ այսպիսի անփույթ վերաբերմունքի պատճառով ընդհանրապես անիմաստ է դառնում վիճակագրական զեկույցներն աչքի անցկացնելը։

Վերջին տարիների ամենաառեղծվածային ու հակասական պատմությունը, հարկավ, հանրահայտ «Նաիրիտին» է վերաբերում: Գիտաարտադրական այս հսկան շատ ինքնատիպ ու տարօրինակ մեթոդով է վրեժ լուծում: Հիմա քչերն են հիշում, որ 1988-ի ազգային զարթոնքը սկսվեց «Նաիրիտը եղեռն է» ցուցապաստառ-կարգախոսերուվ: Հավանաբար, ոչ ոք չի էլ հիշում, թե ինչպես էր մեր պատգամավորներին ԽՍՀՄ տվյալ պահի վարչապետ Նիկոլայ Ռիժկովը լացակումած պաղատում` չփակել այդ ձեռնարկությունը:

Կառավարությունն անուղղակիորեն խոստովանում է` միջոցներ է վերցնում ոչ թե տնտեսական աճը խթանելու, այլ` բյուջետային ընթացիկ ծախսերը փակելու համար։

Այնպիսի տպավորություն է, որ բոլորը համոզում են կառավարությանը նվազեցնել տնտեսական աճի կանխատեսումը, սակայն վերջինս դեռ հերոսաբար դիմադրում է։

Մեր տնտեսական անդորրը ոչինչ չի խաթարում: Ոչ հունվարի 2-ից Եվրասիական միությանն անդամակցելը: Ոչ հունվարյան հայտնի կեսամսյա արձակուրդներից հետո աշխատանքի գալը: Ոչ ներքին քաղաքական բուռն ու կայծակնային արագությամբ հանգուցալուծված իրադարձությունները:

Ո՞ւմ մտքով կանցներ, որ անցած շաբաթվա ամենահետաքրքիր տնտեսական տեղեկատվությունն ադրբեջանական էր լինելու: Արդեն մի շաբաթ է՝ մեր ԶԼՄ-ներն անդադրում տարածում են ադրբեջանական մանաթի գահավիժմանն առնչվող լուրերը: Տնտեսությամբ հետաքրքրվող ու չհետաքրքրվող ամեն մարդ գիտի, որ անցած շաբաթ ադրբեջանական վճարամիջոցն արժեզրկվեց:

Քննադատեցինք նաև Ուկրաինայի ԿԲ-ին։ Մեղմ ասած, այս կադրային նշանակումը լավագույնը չէ։ Հրիվնան գահավիժել է 2.8 անգամ, երբ երկրի վճարման հաշվեկշիռը դրական է։

Խառնակ օրեր էին: Հասարակությանը միայն ներքաղաքական գործընթացների լրատվությունն էր հետաքրքրում: Ու ճիշտ այդ պահին տնտեսական երկու լուր հրապարակվեց: Երկու և մեկը մեկից հետաքրքիր:

Իրականում բիզնեսը (հատկապես` խոշոր բիզնեսը) ամենախոցելի խավն է։ Ընդ որում, որքան բիզնեսը ստվերային է, այնքան ավելի խոցելի է և կառավարելի։ Այսինքն` գործում է «որքան վատ` այնքան լավ» սկզբունքը։ Որքան բիզնեսն անօրինական լինի, այնքան կառավարելի կլինի դրա սեփականատերը։

2015-ին շաքարավազը Հայաստանում թանկացել է 10,8 տոկոսով՝ նախորդ ամսվա նկատմամբ: Թանկացել են նաև Ռուսաստանից ներմուծվող հնդկացորենը, ոսպը, մակարոնը և այլն: Գնաճի այս ցատկոտումները, իհարկե, կարելի է բացատրել ՌԴ ռուբլու արժեզրկմամբ: Կարելին՝ կարելի է, բայց ճիշտ չի լինի:

Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում ԿԲ-ն արդեն երրորդ անգամ է բարձրացնում տոկոսադրույքը։ Ինչի՞ դա կարող է բերել

ICMM-ի զեկույցում նշված են ամենից շատ հանքանյութ արտադրող TOP-20 երկրները։ Հայաստանն այդ ցանկում չկա

Մեր տնտեսությունը հունվարյան թմբիրից դուրս չի եկել: Ու ընդհանրապես տնտեսական տեղեկատվությունն առայժմ շարունակում է մնալ հետին պլանում: Մինչդեռ արտերկրում բոլորովին այլ պատկեր է:

Հայաստանում դրամի արժեզրկման այս ցուցանիշը ռեկորդային է վերջին 10 տարվա կտրվածքով։ Դոլարը 500 դրամ արժեր 2004 թվականի վերջին։ Այն տարբերությամբ, որ դրամն այն ժամանակ ամրապնդվում էր, իսկ այսօր` արժեզրկվում։