Վերլուծություններ

Ռուսաստանում ընդունում են, որ իրենց տնտեսությունը վատ վիճակում է, և անհրաժեշտ է ինչ-որ բան անել։ Այստեղ պետք է հատուկ շեշտել՝ վատ վիճակ ասելով՝ հասկանում են ոչ թե՝ ընթացիկ տնտեսական ցուցանիշների տխուր վիճակը, այլ՝ ավելի խորն են նայում խնդիրներին։

Կարեն Կարապետյանը 2016-ի աղքատության մակարդակի համար, մեծ հաշվով, պատասխանատու չէ՝ նա նշանակվել է տարվա վերջին։ Սակայն կա նաև մեկ այլ ցուցանիշ, որին շատերն են անհամբերությամբ սպասում՝ գործազրկության մակարդակը։

Վերջին օրերին Ֆեյսբուքի հայկական տիրույթում ակտիվորեն քննարկվում է աշխատանքի թեման։ Օգտատերերը բաժանվել են 2 մեծ խմբի՝ #գործկա-ի կողմնակիցներ և #գործչկա-ի կողմնակիցներ։

Կառավարությունը (ներկա և նախկին) միշտ առավել մեծ հաճույքով խոսում է այն ոլորտների մասին, որոնց գծով ցուցանիշները լավն են։ Ուշադրություն դարձրեք, թե ամենաշատն ինչի վրա է շեշտը դրվում նույն կառավարության մեկ տարվա գործունեության հաշվետվության մեջ՝ արտաքին առևտուր, արտահանում, արդյունաբերություն, ՏՏ ոլորտ և այլն։

Կառավարության գլխավոր խոստումներից մեկը, ինչպես շատերդ կհիշեք, արտաքին առևտրի ցուցանիշների բարելավումն էր։ Մասնավորապես, կառավարությունը խոստացել էր արտահանումը հասցնել ՀՆԱ-ի 45%-ին և ապահովել ներմուծման ծավալից ավելի մեծ արտահանման ծավալ։

Վերջին շրջանում ներդրումների թեման բավականին շատ է շոշափվել։ Նախորդ համարում ծավալուն հոդվածով անդրադարձել էինք ՀՀ ներդրումային ցուցանիշներին և կառավարության ներդրումային խոստումներին։ Այս անգամ կրկին շարունակում ենք ներդրումների թեման, քանի որ ահագին նոր տեղեկություններ են հայտնվել այս մասով։ Բանն այն է, որ ՀՀ կառավարությունն արդեն կազմել է իր գործունեության մեկ տարվա հաշվետվությունը, որտեղ ըստ առանձին ոլորտների՝ […]

Կառավարության առաջին տարեդարձը մի տեսակ աննկատ անցավ: Պատճառներից ամենակարևորը, թերևս, այն է, որ Կարեն Կարապետյանի կառավարությունը չափազանց բարձր նոտայից սկսեց իր գործունեությունը:

Սերժ Սարգսյանը խոսեց նաև տնտեսության մասին։ Կարճ՝ ընդամենը 5 րոպե, սակայն բավականին կարևոր մեսիջներ կային այդ 5 րոպեների մեջ։ Հարցերը, բնականաբար, վերաբերում էին ՀՀ կառավարության հիմնական խոստումներին՝ նվազագույն աշխատավարձի բարձրացման, տնտեսական աճի և ներդրումների մասին։

ՀՀ պետական պարտքի ծավալը 2017թ. հունիսի 31-ի դրությամբ կազմել է 2 տրիլիոն 951.8 մլրդ դրամ կամ 6 մլրդ 140.8 մլն ԱՄՆ դոլար։ Տարեսկզբին՝ 2016թ. դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ, պետական պարտքը 2 տրիլիոն 875.6 մլրդ դրամ էր կամ 5 մլրդ 942.1 մլն դոլար։

Հայաստանի էներգահամակարգի զարգացման ուղղությունների մասին զրույցները շարունակում են մնալ քաղաքական հարթության մեջ: Նույնիսկ ոլորտի փորձագետների վերլուծություններում գերական աշխարհաքաղաքական միտումներն են: Կարճ ասած, Հայաստանի էներգետիկ համակարգում ներդրումների ամերիկյան խոստումները դիտարկվում են՝ զուտ որպես Ռուսաստանին հակադրվելու փորձ:

Երբ նշվում է, որ X ընկերությունը պետբյուջե է վճարել 1 միլիարդ դրամի ուղղակի հարկեր, դա քիչ է։ Իսկ երբ նշվում է, որ այդ գումարից 900 մլն դրամը եղել է եկամտային հարկ, 100 մլն-ը՝ շահութահարկ, ապա դա թույլ է տալիս մի կողմից՝ պատկերացում կազմել ընկերության շահութաբերության մասին, մյուս կողմից՝ պատկերացում կազմել աշխատողների թվի և միջին աշխատավարձի մասին՝ համեմատելով հայտարարվող թվերը բացված աշխատատեղերի հետ։

Իսկ ինչի՞ հաշվին է գրանցվելու տնտեսական աճը։ Ըստ ծրագրի՝ միջնաժամկետում ՀՆԱ-ի միջին 5.3% կանխատեսվող աճը հիմնականում պայմանավորված կլինի ծառայությունների և արդյունաբերության ճյուղերով:

Չգիտես ինչու՝ էներգետիկ ոլորտում էլ մենք գերադասում ենք հարցերը քննարկել զուտ քաղաքական (ավելի ճիշտ՝ աշխարհաքաղաքական) տեսանկյունից: Տխուր է, բայց մեզ փորձում են համոզել, որ սեփական երկրի էներգահամակարգի զարգացումը համարյա աշխարհաքաղաքական կամ տիեզերամասշտաբ խնդիր է:

9 վարչական շրջաններում (բացի Կենտրոնից և Արաբկիրից) բնակարանների գները տարվա սկզբից նվազում են, և գնանկումը խորանում է հատկապես ապրիլ-մայիս ամիսներին։

Բենզինի և դիզվառելիքի շուկան մշտապես գտնվել է հասարակության ուշադրության կենտրոնում։ Հատկապես այն դեպքերում, երբ վառելիքը թանկանում է, հետաքրքրությունն այս ոլորտի նկատմամբ աճում է:

Պաշտոնական վիճակագրությունը՝ ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունը, յուրաքանչյուր ամսվա 20-ին հրապարակում է նախնական (շտապ հավաքագրված) մակրոտնտեսական ցուցանիշները։ Ներկայացվում է տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը։

Մեր էներգահամակարգում հնարավոր ներդրումների մասին քննարկումներում, քաղաքական բաղադրիչից զատ, հարկավոր է նաև հաշվի առնել բազում տեխնիկական խնդիրներ, որոնք քննարկման առանձին թեմա են: Բայց չգիտես ինչու՝ էներգահամակարգի զարգացման հեռանկարներից խոսում ենք բոլորս, բացի ոլորտի մասնագետներից:

Երբ որոշ ապրանքատեսակների գծով արտահանման աճը ներկայացվում է՝ որպես ԵԱՏՄ-ին անդամակցության տված օգուտ՝ առանց հաշվի առնելու մյուս գործոնները, ոչ պակաս մանիպուլյացիա է։

Այս տարի Հայաստանից Եվրասիական միության շուկա արտահանվել է 1.1 մլն դոլարի պանիր և կաթնաշոռ, որն արժեքային առումով 5.5 անգամ քիչ է նախորդ տարվա հունվար-ապրիլի ցուցանիշից։

Փաստորեն, գործող Սահմանադրությունը բոլոր իմաստներով գործունեության ծրագիրը համարում է պակաս կարևոր, քան պետական բյուջեի նախագիծը: Զուտ այս տեսանկյունից հասկանալի չէ այն բանավեճային խառնաշփոթը, որ ստեղծվել է կառավարության ներկայացրած փաստաթղթի շուրջ:

Կառավարության ծրագրի յուրաքանչյուր բաժնում նշված են նախորդ 9 ամսում կառավարության կողմից իրականացված ախտորոշման արդյունքում բացահայտված խնդիրները և դրանց առարկայական լուծումները:

ՀՀ կառավարությունը երեկվա արտահերթ նիստում հավանության է արժանացրել 2017-2022թթ. գործունեության ծրագիրը։ ԱԺ-ն էլ կառավարության ծրագրին հավանություն տալու հարցի քննարկման նպատակով հունիսի 21-ին կգումարի արտահերթ նիստ։

Կարեն Կարապետյանի կառավարության կողմից նախորդ տարվա վերջին ներկայացված ծրագիրը թվային ցուցանիշներ չէր պարունակում։ Այնտեղ նշված չէր՝ տարեկան քանի՞ տոկոսով է աճելու տնտեսությունը, կամ որքանո՞վ է նվազելու աղքատությունը և այլն։

Global Financial Integrity-ն հայաստանյան ընդդիմության կողմից, թերևս, ամենից շատ շոշափված կազմակերպություններից մեկն է։ Հենց GFI-ն է ամեն տարի զեկույց հրապարակում զարգացող երկրների, այդ թվում՝ Հայաստանի ապօրինի ֆինանսական հոսքերի մասին։

Ժամանակն է հասկանալու, որ գիտելիքահեն տնտեսությունն ու ՏՏ ոլորտները, ցավոք, դեռ իրական ծավալներ չունեն մեր տնտեսության ոլորտում: Հարկավոր է, ի վերջո, հաշվի նստել փաստի հետ: 21-րդ դարի երկրորդ տասնամյակի ավարտին մեր երկրի ՀՆԱ-ում ամենամեծ մասնաբաժինն ունի գյուղատնտեսությունը:

Այս տարվա ապրիլի վերջին ՀՀ Պետական եկամուտների կոմիտեն հրապարակեց հանրապետության 1000 խոշոր հարկատուների ցանկը։ Ցանկին ընդհանուր առմամբ արդեն անդրադարձել ենք։ Սակայն խոշոր հարկատուների ցանկն իրականում այնքան շատ ինֆորմացիա է պարունակում, որ ամեն ինչին միանգամից անդրադառնալ հնարավոր չէ։

ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունը մի քանի օր առաջ, 2017 թվականի հունվար-ապրիլ ամիսների մակրոտնտեսական ցուցանիշների հետ միասին, հրապարակեց նաև Հայաստանի համախառն ներքին արդյունքի տվյալները՝ առաջին եռամսյակի համար:

Եթե ամեն ինչ նույն տեմպով շարունակվի՝ հաշվի առնելով նաև շինարարության ոլորտի անկումն ու ցեմենտի նկատմամբ ներքին պահանջարկի նվազումը, չի բացառվում, որ մոտ ապագայում չունենանք ցեմենտի արտադրություն և ինքներս վերածվենք ցեմենտ ներմուծող երկրի։

Այս տարվա առաջին եռամսյակում Հայաստանից Ռուսաստան արտահանվել է 8332 տոննա լոլիկ՝ 3 մլն 378 հազար դոլար մաքսային արժեքով։ Այս մասին տեղեկանում ենք Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի տվյալների բազաներից։ ԵԱՏՄ մյուս երկրներ այս տարվա հունվարին-մարտին լոլիկի արտահանում չենք ունեցել։

Շատերը սպասում էին, որ ներդրումային վիճակագրությունը, որը հրապարակվում է եռամսյակային կտրվածքով, կարտացոլի այդ իրողությունները՝ արդեն մեկնարկած ներդրումային ծրագրերի մասով։ Սակայն…