Ամուլսարում փորձաքննություն իրականացնելու համար կողմերը պատրաստ են բաց համագործակցության

«Լիդիան Արմենիա» ընկերությունը պատրաստ է ՀՀ կառավարության հետ օրենքի շրջանակներում բաց համագործակցության։ Այս մասին ընկերությունից հայտնեցին՝ «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում ներկայացնելով իրենց դիրքորոշումը ՀՀ կառավարության կողմից Քննչական կոմիտեին գումար տրամադրելու, Advanced Resources Development (ELARD) ընկերության հետ պայմանագիր կնքելու և կոմիտեի վարույթում քննվող քրեական գործի շրջանակում Ամուլսարի հանքավայրում փորձաքննություն իրականացնելու առնչությամբ:

Ընկերությունն ընտրվել է հատուկ փորձաքննության կատարմանը միջազգային փորձագետների ներգրավման նպատակով հայտարարված միջազգային հավատարմագրված կազմակերպությունների նախաորակավորման մրցույթի միջոցով: Այն իրականացվել է երկու փուլով՝ Ամուլսարի ոսկեբեր քվարցիտային հանքավայրի շահագործման հետևանքով շրջակա միջավայրի (հող, օդ, ջուր, բուսական, կենդանական աշխարհ) վրա վնասակար ազդեցության ռիսկերի, դրանց կանխարգելմանն ուղղված միջոցառումների հիմնավորվածության փորձաքննման, ինչպես նաև ներկայացված՝ Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման, Բնապահպանական սոցիալական ազդեցության գնահատման հաշվետվություններում, դրանց կից հավելվածներում արձանագրված հետազոտությունների գիտականորեն հիմնավորվածությունը պարզելու համար:

Փորձաքննության կատարման համար համապատասխան վճարումները կկատարվեն ՀՀ կառավարության պահուստային ֆոնդից 396 հազար 900 դոլարին համարժեք դրամի հաշվին։

ՀՀ քննչական կոմիտեի դեպարտամենտի տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի բաժնից «Արմենպրես»-ի հետ զրույցում հայտնեցին, որ ՀՀ քննչական կոմիտեի նախագահը գրավոր դիմել էր կառավարություն, որպեսզի 2019թ. պետական բյուջեով նախատեսված ՀՀ կառավարության պահուստային ֆոնդի միջոցների հաշվին ՀՀ քննչական կոմիտեին կհատկացվի գումար՝ Advanced Resources Development (ELARD) ընկերության հետ պայմանագիր կնքելու և հետագա գործընթացները կազմակերպելու համար:

Էկոլոգիական, երկրաբանական, հիդրոլոգիական, երկրաֆիզիկական, նյութագիտական, հողագիտական, քիմիական, տեխնոլոգիական, շինարարատեխնիկական և տնտեսագիտական համալիր փորձաքննություն նշանակելու մասին որոշումը կայացվել է 2018 թվականի օգոստոսի 13-ին ՀՀ ՔԿ ՀԿԳ քննության գլխավոր վարչության վարույթում քննվող քրեական գործով (շրջակա միջավայրի աղտոտման մասին տեղեկությունը դիտավորյալ թաքցնելու դեպքի առթիվ):

Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության փորձաքննական կենտրոն ՊՈԱԿ-ը դրական է գնահատել Ամուլսարի հանքավայրի շահագործումը և ՀՀ քննական կոմիտեն բացահայտել է առերևույթ որոշակի դեպքեր, որոնք կարող են վնասել:

Քրեական գործի շրջանակներում իրականացվելիք փորձաքննությանը Advanced Resources Development (ELARD) ընկերությանը ներգրավելու վերաբերյալ Լիդիան ինթերնեշնլ ընկերության դիրքորոշման առնչությամբ «Լիդիան Արմենիա» ընկերության կայուն զարգացման գծով փոխնախագահ Արմեն Ստեփանյանը նշել է, որ հարուցված քրեական գործով առաջադրված մեղադրանքի մանրամասները դեռևս չեն հրապարակվել։

«Լիդիանը մշտապես թափանցիկ է եղել պետական մարմինների հետ իր հարաբերություններում, այդ թվում նաև թույլտվություններ ստանալու հարցում, որոնցից մի քանիսի տրամադրումը անհարկի հետաձգվել է նախկինում: Մեզ պարտադրվել էր նախագծում և պայմաններում փոփոխություններ, որոնք բխում էին շինծու՝ առանց տեխնիկական հիմնավորման մեղադրանքներից, ինչի հետևանքով մի քանի տարի առաջ ընկերությունը ստիպված եղավ փոխել հիմնական ենթակառուցվածքների տեղադիրքը՝ կատարելով միլիոնավոր դոլարի հավելյալ ծախսեր»,- ասել է «Լիդիան Արմենիա» ընկերության կայուն զարգացման գծով փոխնախագահը:

Նրա պնդմամբ՝ 2018 թ. հուլիսին Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի կողմից ընկերությունում իրականացված ստուգումների ժամանակ որևէ լուրջ խախտում չեն հայտնաբերել, բացառությամբ այսպես կոչված «նոր բնապահպանական գործոնների», որոնք ենթադրում էին որոշակի բուսատեսակի և թիթեռի առկայություն ծրագրի տարածքում:

«Այս «նոր գործոնները» այնուհետև հերքվեցին իրական փորձագետների կողմից և դրանց բացակայությունը հիմնավորվեց Բնապահպանության նախարարության կողմից։ Հաջորդ ստուգումը, որն անցկացվեց մասնագետներից և հակա-հանքարդյունաբերական ակտիվիստներից կազմված աշխատանքային խմբի կողմից՝ 2018 թ. սեպտեմբերին, կրկին անգամ չհայտնաբերվեց որևէ լուրջ անհամապատասխանության հիմնավոր դեպք»,- ասել է Արմեն Ստեփանյանը։

Քրեական գործի շրջանակներում հետազոտություն կատարելու նպատակով 2018թ․ նոյեմբերին հայտարարված մրցույթի միջոցով ընտրվել է «ELARD» ընկերությունը, որը Մերձավոր Արևելքում, Պարսից ծոցի և Հյուսիսային Աֆրիկայի տարածաշրջաններում գործող խորհրդատվական ընկերություն է և հիմնականում մասնագիտացած է նավթի և գազի ոլորտներում:

«Հանքարդյունաբերական ոլորտում՝ դատելով «ELARD» ընկերության կայքից, փորձը սահմանափակ է։ Իսկ ընդհանուր առմամբ, Լիդիանը միշտ էլ առաջնորդվում է թափանցիկության սկզբունքով, ինչի մասին վկայում է ընկերության կողմից Արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնությանը (ԱՃԹՆ) աջակցելու փաստը»,- նշել է Ստեփանյանը։

Խոսելով համագործակցության մասին «Լիդիան Արմենիա» ընկերության կայուն զարգացման գծով փոխնախագահը շեշտել է, որ «Լիդիան Արմենիա» ընկերության դիրքորոշումը եղել և շարունակում է մնալ Կառավարության և դրա ներկայացուցիչների, տվյալ դեպքում՝ ELARD ընկերության հետ օրենքի շրջանակներում բաց համագործակցությունը։

Անդրադառնալով փորձաքննության արդյունքներից ակնկալիքներին՝ «Լիդիան Արմենիա» ընկերության կայուն զարգացման գծով փոխնախագահ Արմեն Ստեփանյանն ընդգծել է, որ Լիդիանն ակնկալում է, որ ELARD ընկերությունը չի գտնի բնապահպանական պահանջների խախտման որևէ էական դեպք, և կհաստատի Լիդիանի կողմից իրականացված հետազոտությունների արդյունքները և ստորգետնյա ջրային ռեսուրսների վերաբերյալ եզրակացությունը:

«Կարծում եմ, որ ELARD-ը կհաստատի նաև ՇՄԱԳ/ԲՍԱԳ-ի հիման վրա թույլտվությունների ստացման նպատակով ընկերության կողմից իրականացված բոլոր ուսումնասիրությունները, ինչպես նաև այն, որ ստացած թույլտվությունը համապատասխանում է ու որպես կանոն նույնիսկ գերազանցում հայաստանյան մի շարք չափորոշիչները։ Միաժամանակ մենք Կառավարությունից ակնկալում ենք անհապաղ միջոցներ ձեռնարկել՝ ընկերության աշխատակիցների և կապալառուների անվտանգ և անարգել մուտքը ծրագրի տեղամաս ապահովելու ուղղությամբ»,- եզրափակել է Ստեփանյանը։

2019թ. հունվարի 18-ին Advanced Resources Development (ELARD) ընկերությանը տեղեկացվել է մրցույթում հաղթող ճանաչվելու մասին, վերջինս ձեռնամուխ է եղել է համապատասխան նախապատրաստական աշխատանքների կատարմանը:

Փորձաքննության կատարումը սկսվելու է պայմանագրի կնքումից հետո, իսկ արդյունքները կամփոփվեն պայմանագրի կնքումից հետո 12 շաբաթվա ընթացքում՝ համաձայն գործողությունների պլանի:

Լիլիթ Դեմուրյան