Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը սադրանք է, որը սրում է իրավիճակը. Դավիթ Ջամալյան
Հայ հանրությունը երեկ տեղեկացավ, որ Հայաստանը սառեցրել է անդամակցությունը Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությանը (ՀԱՊԿ)։ Տեղեկությունը փոխանցել է Նիկոլ Փաշինյանը՝ «France 24» հեռուստաալիքին տված հարցազրույցի ժամանակ։
«Մեր կարծիքով՝ հավաքական անվտանգության պայմանագիրը Հայաստանի նկատմամբ կյանքի չի կոչվել, հատկապես՝ 2021-2022 թվականներին։ Սա չէր կարող վրիպել մեր ուշադրությունից։ Մենք «սառեցրել» ենք մեր անդամակցությունն այս պայմանագրին։ Տեսնենք՝ ինչ կլինի հետո»,- ասել է Նիկոլ Փաշինյանը։ .
Ինչ վերաբերում է Հայաստանում ռուսական ռազմաբազայի հնարավոր դուրսբերմանը՝ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ «այս պահին դա չի քննարկվում»։
Ի՞նչ է տալու Հայաստանին ՀԱՊԿ անդամակցության սառեցումը, այդ հայտարարությունից հետո ի՞նչ սպասել ռուսական կողմից, կարո՞ղ է այն որևէ կերպ օգտագործել Ադրբեջանը՝ Հայաստանի դեմ հերթական սադրանքի գնալու նպատակով։
168.am-ի հետ զրույցում ռազմական փորձագետ Դավիթ Ջամալյանը պատասխանելով այս հարցերին, նախ ասաց, որ Նիկոլ Փաշինյանի այդ հայտարարությունը և հարցազրույցն առհասարակ մեծագույն դավադրություն էր հայոց պետականության հանդեպ։
«Բնականաբար, այս իշխանությունները մշտապես գնացել են ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու ճանապարհով։ Նրանց կողմից ամենաստոր քայլն արվել է այն ժամանակ, երբ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Յուրի Խաչատուրովին շինծու մեղադրանքով հետ կանչեցին։ Սա ոչ միայն վաստակ ունեցող զինվորականի հանդեպ էր անարգանք, այլև ՀԱՊԿ-ի։
Եթե իրերը կոչենք իրենց անունով, ապա սա այն անհրաժեշտ պատրվակն էր, որին սպասում է Բաքուն՝ նոր պատերազմ սանձազերծելու համար։ Այդ հարցազրույցի հետևանքը լինելու է նոր պատերազմն ու նոր կորուստները։
Այս «համազգային փորձանքը» հայտարարում է, որ խաղաղության պայմանագիր չի կնքվելու, որովհետև Ադրբեջանը Հայաստանի Հարապետությունն անվանում է «Արևմտյան Ադրբեջան», հետո ավելացնում, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է նոր պատերազմի, այո, իսկապես այդպես է։ Փոխանակ այդ հայտարարությունն անելուց հետո անի հնարավոր ամեն ինչ երկրի պաշտպանունակությունն ուժեղացնելու համար, անում է մի բան, որով երկրին՝ հնարավոր ագրեսիայի դեպքում, զրկում է ամենահուսալի աջակցից։ Զրկում է երկրին այդ պատերազմին նախապատրաստվելու կարևոր հնարավորությունից։ Ոչ միայն ոչինչ չի անում կանխելու համար նոր ագրեսիան, այլև անում է քայլ, որը թուլացնելու է երկիրը և երկրի դարպասը բացում է թշնամու առաջ»,- նշեց Դավիթ Ջամալյանը։
Ռազմական փորձագետի գնահատմամբ՝ Նիկոլ Փաշինյանը ՀԱՊԿ-ի հետ հարաբերությունները սառեցնում է Հայաստանի համար ամենավտանգավոր պահին, վերացնելով այն հնարավորությունը, որն իշխանությունը պետականակենտրոն կարող էր օգտագործել սեփական երկրի համար։
«Այդ հայտարարությունը ես սադրանք եմ որակում, որովհետև սրում է իրավիճակը՝ կտրուկ հայտարարություններ անելով, որին չի հետևում երկիրը պաշտպանելու արդյունավետ քայլեր։ Այս ամենն իր բովանդակությամբ շատ նման է «Արցախը Հայաստան է, և վերջ» հայտնի հայտարարությանը, որն արվեց 2019 թվականին Ստեփանակերտի «Վերածննդի» հրապարակում»,- հավելեց ռազմական փորձագետը։
Հարցին՝ արդյո՞ք տեղին չեն հանրության մեջ շրջանառվող կարծիքները, որ 2022 թվականի սեպտեմբերյան ագրեսիայի ժամանակ ՀԱՊԿ-ից օգնություն չեղավ, իսկ Արցախը հայաթափվեց ռուս խաղաղապահների ներկայությամբ, հետևաբար՝ նման հայտարարությունը սպասելի էր, Դավիթ Ջամալյանը պատասխանեց, որ ՀՀ օրվա իշխանությունների գերնպատակը Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերությունների խզումն է, Հայաստանը Ռուսաստանից հեռացնելը, քանի որ իշխանության են բերվել հենց այդ նպատակով։
«Բնականաբար, այս իրավաքաղաքական ինֆորմացիոն մեծ դավադրությունը մեր պետականության դեմ պետք է նաև հստակ իր քարոզչական կոմպոնենտն ունենա։ Նախ Արցախի մասով, որպեսզի այնտեղ ռուս խաղաղապահներն ունենային անհրաժեշտ քանակի ներուժ ադրբեջանական ագրեսիային դիմակայելու համար, պետք է ստեղծեին դրա հնարավորությունը։ Այնպես պետք է անեին, որպեսզի ռուսական ներուժն Արցախում ավելանար, ռուսական զինուժի ձևաչափը կարող էր արագ փոփոխվել։ Բայց ի՞նչ է արել ՀՀ իշխանությունը, արել է հնարավորը, որպեսզի ռուս խաղաղապահների ներուժն Արցախում չավելանա։ Հիշեցնեմ, Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում էր, որ Ադրբեջանը վտանգ է տեսնում ռուսական բանակի կողմից, հետևաբար՝ ռուսական ներկայությունը Հայաստանի համար վտանգավոր է։ Հիմա եթե թույլ չեն տալիս, որ Արցախում ավելանա ռուսական ներուժը, ավելին՝ ագրեսիայի պահին՝ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին, երկու անգամ մերժում են Իրանում գտնվող ՌԴ պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուի հետ հանդիպումը։ Այս մասին բազմիցս ասվել է, հիմա ես հղում եմ կատարում հայտնի արևելագետ ռուսաստանաբնակ Կարինե Գևորգյանին։ Մեր այն հայրենակիցները, որոնք գտնվում են հակառուսական քարոզչության մեջ կամ դրա թիրախում, ուղղակի պետք է տեղեկացված լինեն»,- նշեց Դավիթ Ջամալյանը։
Այս համատեքստում, նա ընդգծեց՝ Ռուսաստանն այդ պահին արել է հնարավորը, որպեսզի իրավիճակն Արցախում կայունանա, բացի այդ, ռուս խաղաղապահները մինչև 2025 թվականը գտվելու են Արցախում, ինչը նշանակում է , որ դեռ շատ բան կարող է փոխվել։
«Այս ողբերգության թիվ մեկ պատասխանատուն ՀՀ գործող իշխանությունն է։
2023 թվականին, երբ Ադրբեջանը Հակարիի կամրջի մեր հատվածում փորձում էր դրոշ տեղադրել, մեր տարածքից հանկարծ կրակեցին, ինչն Ադրբեջանը որպես պատրվակ օգտագործեց՝ ամբողջովին փակելով դեպի Արցախ տանող ճանապարհը։ Հարց է առաջանում, այդ ինչպե՞ս է ստացվում, որ առանց մեկ կրակոցի հանձնում է Գորիս-Կապան ճանապարհը, Սև լճի հարակից տարածքները, իսկ հանկարծ այդ գործողությունն առաջացնում է ինքնասիրության պոռթկում, ու հրաման ես տալիս կրակել։ Պարզ է, որ սա իր ու Ալիևի համատեղ խաղն էր՝ պրովոկացիան, որպեսզի ամբողջովին ճանապարհը փակվեր»,- շեշտեց փորձագետը։
Դավիթ Ջամալյանը նաև ասաց, թե սուտ են այդ հայտարարությունները, որ ՀԱՊԿ պայմանագիրը չի գործել 2021-2022 թվականներին, ՀԱՊԿ-ին ՀՀ-ն պատշաճ կարգով չի էլ դիմել։
«4-րդ հոդվածով, որը նախատեսում է անմիջական արձագանք, ՀՀ իշխանությունը չի դիմել։ 2022 թվականի սեպտեմբերի իրադարձությունների ժամանակ ՀԱՊԿ-ն առաջարկել է օժանդակության մեծ փաթեթ, նախկին գլխավոր քարտուղարը դա խոստովանել է։ Առաջարկվել է խաղաղապահների տեղակայում սահմանին և զորավարժության անցկացում, սակայն Հայաստանը մերժել է այն պատրվակով, որ կառույցն Ադրբեջանին չի ճանաչում որպես ագրեսոր։ Երբ մենք մտել ենք ՀԱՊԿ կառույցի մեջ, երբևէ պատրանքներ չենք ունեցել, որ Բելառուսը կամ այլ մեկը Ադրբեջանին կճանաչի ագրեսոր։ Այդ կառույցը մեզ համար եղել է Ռուսաստանից անհրաժեշտ օգնություն ստանալու հավելյալ միջոց, անվտանգության հավելյալ երաշխիք։ Իսկ երբ այսպիսի հայտարարություն են անում, դրանով փակում են Հայաստան եկող մատչելի զենքի խողովակը»,- եզրափակեց Դավիթ Ջամալյանը։
