«Երբ Ակադեմիայում ուսումնասիրում էինք Վերածննդի ժամանակաշրջանը, ես ասում էի՝ պետք է գնալ Ֆլորենցիա և այնտեղ ծնվել». նկարչուհի, իլյուստրատոր Մանե Շոլինյան

Սիրելի թեմայի շուրջ պարզ զրույցները կենսական նշանակություն ունեն: Նկարչուհի Մանեի հետ հանդիպումից անմիջապես հետո համաձայնության եկանք՝ անցնում ենք «դու»-ի: Նման անմիջական մթնոլորտում էլ Երևանի սրտում զրուցեցինք նկարչությունից, մտովի տեղափոխվեցինք Ֆլորենցիա, Սարի ծաղիկի հետ ունկնդրեցինք «Անուշի» նախերգանքը և ևս մեկ անգամ Մանեի գլխավորությամբ հաստատեցինք՝ ուսանողական տարիները լավագույնն են:

Նկարչուհի, իլյուստրատոր, «Սարի ծաղիկի» հեղինակ Մանե Շոլինյանի հետ 168.am-ի զրույցը՝ ստորև:

– Մի՞շտ ես երազել նկարչուհի դառնալու մասին:

– Փոքր ժամանակվանից ինձ տարել են նկարչության, ու ես նույնիսկ չէի մտածում այլ մասնագիտության մասին: Դպրոցից հետո սահուն կերպով ընդունվեցի Հակոբ Կոջոյան կրթահամալիր: Այնուհետև միակ տարբերակը Հայաստանի գեղարվեստի պետական ակադեմիան էր, ինձ համար լավագույն տարիներն էին: Իհարկե, ոչ բոլոր կուրսեցիներս են համակարծիք ինձ հետ: Դրան հաջորդողը խառը շրջան էր. երբ ավարտում ես Ակադեմիան, ինքդ քեզ պետք է ձևավորես: Գիտելիքը կա, պետք է ձևավորվի ոճը: Շատ մարդիկ կան, որ ավարտելուց հետո զբաղվում են լրիվ ուրիշ բանով… Շատ տխուր է:

– Չես փոշմանում, որ նկարչուհի ես դարձել:

– Բոլորովին: Երբ նոր էի ավարտել, օդից կախված վիճակ էր: Հասկանում էի, որ ինձ համար ավելի դժվար կլինի աշխատանք գտնել, քան հաշվապահի համար, և դա եղել է միակ պահը, երբ մտածել եմ՝ գուցե ավելի լավ կլիներ, եթե հաշվապահ լինեի: Իսկ երբ գտա աշխատանք, հանգստացա:

– Հաշվապահի աշխատանքում էմոցիաների բացակայությունն է գովելի, ինչը նկարչի աշխատանքի հիմքն է:

– Թե ինչքանով է նկարչի գործը էմոցիոնալ, ինչ ազդեցություն է թողնում, դիտողը պետք է ասի: Բայց յուրաքանչյուր նկար սկսելուց առաջ նկարչին ինչ-որ բան հուզում է. նկարը ստացված կարելի է համարել, եթե կա էմոցիոնալ մղում: Իսկ երբ նկարիչը նկարում է պարզապես նկարելու համար, ստացվում է չոր, անշունչ աշխատանք:

– Նկարչությունը ներսը լցնելո՞ւ, թե՞ ներսինը դուրս հանելու միջոց է:

– Ներսում ինչ-որ բան պետք է լինի, որ դրանով կարողանաս լցնել նկարը: Եթե ներսը դատարկ է, պետք է սպասել, որ պահը հասունանա:

– Հոգնածություն նկարելուց երբևէ զգացե՞լ ես:

– Դեռ հոգանծություն չի եղել, բայց 2020թ. աշնունն ինձ համար մեծ դադարի շրջան էր: Այդ ընթացքում շատ նկարիչներ, իլյուստրատոներ սկսեցին ակտիվ նկարել, ես իրենց չեմ հասկանում… Այդ շրջանն ինձ համար էմոցիոնալ ընդարմացում էր: Ես նույնիսկ չէի մտածում այդ ուղղությամբ: Եղավ շատ մեծ դադար, դրանից հետո ևս կես տարի ոչինչ չէի նկարում. դժվար էր հետ գալը: Այդ հոգնածությունից անցա իլյուստրացիաների:

– Եվ ստեղծվեց Սարի ծաղիկը: Նա քո ալտեր-էգո՞ն է:

– Ես ինձ այնքան էլ չեմ կապում Սարի ծաղիկի հետ: Կամ ես ու կա Սարի ծաղիկը: Սկզբում որոշել էի բացել էջը, առանց նշելու, թե ով է հեղինակը, բայց ի վերջո փոշմանեցի, քանի որ իմ մասին է, այնտեղ կան իմ ընկերները, բոլոր մարդիկ, ում հետո ես առնչվել եմ: Անունի շուրջ երկար եմ մտածել: Տարբերակ կար` իմ անվան հետ կապված: Ի վերջո կանգ առա Սարի ծաղիկի վրա, որը վերցրել եմ «Անուշի» նախերգանքից, ինչը շատ եմ սիրում՝

«Ափսո՜ս, Անո՜ւշ, սարի ծաղիկ»:

– Մեր մտքում ամենից լավ տպավորվում է այն, ինչի վրա մենք ծիծաղում ենք: Սարի ծաղիկի «կյանքի» իլյուստրացիաները միտումնավո՞ր են հումորային:

– Ինքնաբերաբար է ստացվել: Եթե ի սկզբանե չէի մտածել հումորային անելու մասին, մի քանի նկար անելուց հետո հասկացվեց, որ հենց այդպիսին է իր կերպարը: Ըստ իս դժվար է լուրջ թեմաներով իլյուստրացիաներ անել: Տեղից կյանքն այնքան դրամատիկ է, որ ուզում ես ինչ-որ ուրախ, թեթև բաներ անել:

– Լուսահոգի պապիկս նկարիչ էր, երազում էր Ֆլորենցիայում լինելու մասին: Ի՞նչ երազանքներ ունեն ժամանակակից նկարիչները:

– Երբ Ակադեմիայում արվեստի պատմութուն առարկան էինք սովորում և ուսումնասիրում էինք Վերածննդի ժամանակաշրջանը, ես ասում էի, որ պետք է գնալ Ֆլորենցիա և այնտեղ ծնվել: Պապիկիդ հետ լիովին համաձայն եմ:

Մեկ այլ երազանք ևս ունեմ: Երազում եմ, որ իլյուստրացիաներս ինձ ֆինանսապես ապահովեն. ազատության հարց է: Նկարիչը պետք է ազատ լինի, կախված չլինի ինչ-որ օֆիսից:

– Փաստորեն. ազատությունը շատ պրակտիվ բան է:

– Այո: Եթե ֆինանսապես ազատ լինես, միտքդ ավելի ազատ կլինի և կսկսես այլ ֆորմատով մտածել: Մինիմալ անկախություն և կկարողանաս զբաղվել նրանով, ինչը քեզ դուր է գալիս: Իսկ ինձ դուր է գալիս յուղաներկով նկարելը:

– Ահա թե ինչ:

– Ինձ թվում է՝ տարօրինակ է: Կուրսեցիներիցս մեկը միշտ զարմանում է, որ ես սիրում եմ յուղաներկ: Մենք նույն բաժինն ենք ավարտել, բայց ինքն ընդհանրապես չի սիրում, ու անընդհատ տարբեր բաներ է փորձում, միայն թե ոչ կտավ ու յուղաներկ: Պահի տակ ես էլ եմ մտածում, որ տարօրինակ է, որ ես սիրում եմ յուղաներկ:

– Գուցե տարօրինակ է, որ ի՞նքը չի սիրում:

– Չէ, նորմալ է, որ ինքը չի սիրում: Բոլորը սկսել են թվանշային նկարել, իսկ յուղաներկը հետ է մղվում:

– Մեր օրերում թվանշային նկարներն ավելի լավ են վաճառվում: Գուցե դա՞ է պատճառը:

– Իհարկե: Թվանշայինով կարող ես տարբեր պատվերներ անել ու ավելի հեշտությամբ գումար աշխատել: Յուրաքանչյուր ժամանակ իրեն հատուկ առանձնահատկություններն ունի:

– Երբևէ պատկերացրե՞լ ես քեզ՝ Վերնիսաժում նկար վաճառելիս:

– Ոչ: Երբ նայում եմ այնտեղի նկարներին, հասկանում եմ, որ դրանք արված են վաճառելու համար: Լրիվ նորմալ եմ դրան վերաբերվում, բայց ինքս նման բան չեմ կարող անել: Ես չեմ կարող ինձ ստիպել հատուկ վաճառելու համար նկար անել:

– Իսկ անհատական ցուցադրություն ե՞րբ ես պլանավորում:

– Մտածում էի անհատական ցուցահանդեսի մասին «Դալան»-ում, բայց հիմա դեռ մտքեր են, ամբողջությամբ պատրաստ չեմ: Դեռ նկարում եմ, հույս ունեմ, որ ինձ մոտ կստացվի իրականանցել այն միտքը, որն ունեմ, գուցե արդեն այս տարի:

– Իտալացի իլյուստրատոր Ալեսանդրո Բարդուչին իր հարցազրույցներից մեկում ասել է. «Ինձ դուր են գալիս նկարիչները, որոնց արվեստը հեռու է այն ամենից, ինչ ես եմ անում: Բայց չեմ կարող ասել, որ նրանք ազդում են իմ աշխատանքի վրա»:

– Իր ասածի հետ համաձայն եմ: Ես հետևում եմ շատ իլյուստրատորների, անընդհատ նայում եմ իրենց նկարները, նոր գիտելիքներ եմ ստանում. չպետք է կտրված լինես այդ աշխարհից, բայց քո ոճի վրա պետք է չազդի: Հիմա շատ արտիստներ կան, որոնք նկարում են նույն ոճով: Նայում ես իրենց նկարը, ու մտածում, որ տեսել ես այն, բայց իրականում՝ ոչ, պարզապես հանդիպել ես նմապատիպ ոճի մեկ այլ նկարի: Անհետաքրքիր է դառնում: Պետք է շատ նայել, բայց չգողանալ: Եթե քոնն ունես, աշխատի դա պահել և զարգացնել:

Նույն Սարի ծաիկով ես չեմ անում այն, ինչը պոպուլյար է: Անում եմ այն, ինչն ինձ դուր է գալիս: Եթե ցանկանայի ավելի պոպուլյար լինել, հայրենասիրական կամ սիրային թեմայով իլյուստրացիաներ կանեի, ժամանակին համընթաց կլինեի: Բայց ինձ մոտ չի ստացվի:

– Ո՞վ է ամենասիրելի նկարիչը:

– Միխայիլ Վրուբելը: Իր նկարները շատ տպավորիչ են, շատ ուժեղ ձեռքով է արված: Դժվար ինչ-որ ազդեցություն թողած լինի իմ նկարչության վրա, ես պարզապես սիրում եմ իր նկարները նայել:

– Սիրելի հայ նկարիչը:

– Ակադեմիայում սովորելու տարիներին Պատկերասրահ շատ էի գնում և ինձ ամենաշատը տպավորում էին Վարդգես Սուրենյանցի նկարները: Ես սիրում եմ մեր Պատկերասրահը: Շենքը նույնպես շատ եմ սիրում: Հիմա ափսոս, որ փակ է:

– Ճի՞շտ է, որ յուրաքանչյուր նկարիչ, մասնավորապես, իլյուստրատոր, երազում է մուլտֆիլմ նկարելու մասին:

– Ես մտածում եմ իմ մուլտֆիլմը նկարելու մասին:

– Դժվար է գաղափար՞ը, թե՞ իրագործումը:

– Իրագործումն իր դժվարություններն ունի, բայց եթե կա գաղափար, կարող ես դրա շուրջ մտածել, փորձել, կստացվի, կամ չի ստացվի:

Անի Գաբուզյան