Ի՞նչ դիտել նոր Բեթմենից առաջ․ ֆիլմերի և սերիալների ամբողջական ուղեցույց

Սև ու սպիտակ պատմություններ Խավարի ասպետի, կատակերգական, գոթական, ռեալիստական նուարի և դաժան սուպերհերոսների մասին:

Միլիարդատեր Բրյուս Ուեյնը, ով գիշերը վերածվում է չղջիկների հագուստով հանցագործի մարտիկի, բոլոր ժամանակների ամենասիրված սուպերհերոսներից մեկն է:

Բոլորին է հայտնի մի տղայի պատմությունը, ում ծնողներին սպանել է հանցագործը։ Տղան պարզում է, որ հսկայական հարստության ժառանգորդն է և որոշում է իր կյանքը նվիրել ավազակներին բռնելու և ահաբեկելու գործին, ինչի համար նա հանդես է գալիս բազմաթիվ բարձր տեխնոլոգիական սարքերով կոստյումով:

Բեթմենի կոմիքսները թողարկվել են արդեն 80 տարի: Կերպարի մասին նկարահանվել են տասնյակ անիմացիոն սերիալներ և լիամետրաժ մուլտֆիլմեր, թողարկվել են նաև բազմաթիվ խաղեր։

Եվ, իհարկե, նա բազմիցս դարձել է դերասանների մասնակցությամբ ֆիլմերի ու հեռուստաշոուների գլխավոր հերոս։ Եվ տարիների ընթացքում Բեթմենի այնքան շատ տարբեր էկրանային տարբերակներ են հայտնվել, որ յուրաքանչյուրը կարող է ընտրել իր ցանկությամբ պատմությունը:

Այս օրերին էլ կինոթատրոններում ցուցադրվում է Բեթմենի նոր տարբերակը։ Ռոբերտ Պատինսոնը նկարահանվել է Բեթմենի արկածների նոր տարբերակում։ Նա կպայքարի չարի դեմ իր հայրենի Գոթեմում, հիմնականում չարագործ Ռիդլերի հետ: Բայց բացի սրանից, հերոսը պետք է գործ ունենա իր ներքին դևերի հետ։

Սև ու սպիտակ Բեթմեն

Բեթմեն/Бэтмен/Batman

ԱՄՆ, 1943 թ.

Բեթմենի կոմիքսների առաջին ադապտացիան դուրս եկավ քառասունականներին։ Ֆիլմերի շարքում գրաքննության պատճառով սուպերհերոսին դարձրին ոչ թե միայնակ վրիժառու, այլ կառավարության գործակալ։ Եվ հաճախ նա ստիպված էր կռվել օտարերկրյա լրտեսների հետ. երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին երկրում ակտիվորեն քարոզվում էին հայրենասիրական զգացմունքները։ Օրինակ՝ Բեթմենն ու Ռոբինը Փերլ Հարբորի վրա հարձակումից հետո փնտրում էին ճապոնական հանցախմբի, որը առևանգել էր իրենց ընկերոջը։

Բեթմեն և Ռոբին/Бэтмен и Робин/Batman and Robin

ԱՄՆ, 1949 թ.

Առաջին սերիայի հաջողությունից հետո մի քանի տարի անց թողարկվեց դրա շարունակությունը։ Ճիշտ է, ամբողջ դերասանական կազմը փոխվել է, բայց պատմությունը մնում էր նույնը՝ Բեթմենն ու Ռոբինը բռնում են ամեն տեսակ հանցագործների։ Պատերազմից հետո նրանց արդեն թույլ են տվել բռնել չարագործ Մագին, ով կարող է կառավարել ցանկացած մեխանիզմ։

Իհարկե, այժմ այս ֆիլմաշարերը ծիծաղելի տեսք ունեն. այն ժամանակ բյուջեն շատ փոքր էր, և ոչ ոք ընդհանրապես չէր էլ մտածում հատուկ էֆեկտների մասին: Բայց սև ու սպիտակ ռետրոյի սիրահարներին կարող են դուր գալ այս պարզ և միամիտ սյուժեները:

Կատակերգական Բեթմեն

Բեթմեն/ Бэтмен/Batman

Միացյալ Նահանգներ, 1966–1968 թթ.

Տևողությունը՝ 3 եթերաշրջան

1960-ականների կեսերին ABC հեռուստաալիքով սկսվեց Բեթմենի սերիալը։ Ճիշտ է, հեղինակները ընտանեկան հանդիսատեսի հիմնական թիրախ էին դարձրել։ Եվ հետևաբար, կոմիքսներից բավականին լուրջ պատմություն վերածվեց կատակերգության։

Հերոսը, որին այս անգամ մարմնավորում է Ադամ Ուեսթը, Ռոբինի հետ միասին, դիմակայում է բոլոր գլխավոր թշնամիներին՝ Ջոկերին, Պինգվինին, Կատու-կնոջը և այլոց: Բայց այս անգամ Բեթմենը հաղթում է նրանց զվարճալի ձևով։

Այս սերիալը դիտել որպես խավար ասպետի մասին պատմվածքների լուրջ ադապտացիա, ուղղակի անհնար է։ Բայց որպես մեմերի և լավ գագերի հավաքածու, նա դեռևս հիանալի տեսք ունի այսօր:

Batman: The Movie

ԱՄՆ, 1966 թ.

Սերիալի առաջին սեզոնի հանրաճանաչության ֆոնին ստեղծողները թողարկեցին նաև մի լիամետրաժ ֆիլմ, որը նկարահանվել էր ճիշտ նույն ոճով։ Հենց այս կինոնկարից է հայտնվել զվարճալի տեսարանը, որտեղ Բեթմենը վազում է մեծ կլոր ռումբով, ինչպես նաև վախեցնում է շնաձկանը սփրեյով։

Հետաքրքիր է, որ ֆիլմում և սերիալի շարունակության չարագործներին հաճախ խաղում էին տարբեր դերասաններ։ Այսպիսով, Ջուլի Նյումարին, ով ի սկզբանե խաղում էր Կատու-կնոջ դերը, ֆիլմում փոխարինվեց շատ նման Լի Մերիվեթերով։ Իսկ երրորդ սեզոնում այս դերը խաղաց սևամորթ երգչուհի Էրտտա Քիթը՝ Հալլի Բերին նույն կերպարով հայտնվելուց շատ առաջ։

Գոթական Բեթմեն

Բեթմեն/ Бэтмен/Batman

ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, 1989 թ.

Հանրահայտ Թիմ Բարթոնն առաջինն էր, ով լրջորեն ընդունեց Բեթմենի պատմության մութ տարբերակը։ Նա վերապատմեց Խավարի ասպետի և Ջոկերի դիմակայության ծանոթ սյուժեն (թեև մեծ շեղումներով)՝ ավելացնելով իր ավանդական գոթիկը։

Հետաքրքիր է, որ գլխավոր դերը մարմնավորող Մայքլ Քիթոնը նախկինում ավելի հայտնի էր իր կատակերգական դերերով։ Ուստի հեռուստադիտողները ակնկալում էին վաթսունականների սերիալի մթնոլորտի կրկնություն։ Բայց Բարթոնը ցույց տվեց Գոթեմի մութ կողմը և մոլեգնող հանցագործությունը:

Կինոնկարի առանձին առավելություն է Ջոկերը, որին մարմնավորում է Ջեք Նիկոլսոնը։ Հետաքրքիր է, որ այս դերի հավակնորդներից մեկն էլ Թիմ Քարին էր, ով շուտով ստացավ մեկ այլ հայտնի ծաղրածուի կերպարը՝ Փեննիուայսը It-ից։

Բեթմենը վերադառնում է/Бэтмен возвращается/Batman Returns

ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, 1992 թ.

Առաջին ֆիլմի ահռելի հաջողության ֆոնին մի քանի տարի անց հայտնվեց դրա շարունակությունը։ Ամբողջ հիմնական թիմը վերադարձել է աշխատանքի, և նոր մասում Բեթմենը պետք է հանդիպեր նոր չարագործի՝ Պինգվինին (Դենի Դե Վիտո), որը նախատեսում է զավթել քաղաքում իշխանությունը: Եվ դրան զուգահեռ զարգանում էր Բրյուս Ուեյնի և Կատու-կնոջ (Միշել Պֆայֆեր) հարաբերությունների պատմությունը։

Ավելին, Փֆայֆերը կարող էր առաջին մասում հանդես գալ լրագրող Վիկի Վեյլի տեսքով, սակայն հետո Քիթոնը հրաժարվեց, քանի որ նրանք հարաբերություններ ունեին։ Սակայն դերասանուհուն դեր է տրվել երկրորդ ֆիլմի համար։

Հավերժ Բեթմեն/ Бэтмен навсегда/Batman Forever

ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, 1995 թ.

Ցավոք, Բարթոնի ֆիլմերի հանրաճանաչությունը դաժան կատակ խաղաց ֆրանշիզայի վրա: Պրոդյուսերները ցանկանում էին ավելի ընդլայնել լսարանը և հնարավորինս շատ հուշանվերներ վաճառել: Դրա համար նրանց անհրաժեշտ էր շարունակությունն ավելի վառ ու դրական դարձնել։

Բերթոնը հրաժարվեց նկարահանել երրորդ մասը, իսկ Մայքլ Քիթոնը հեռացավ նրա հետ։ Ուստի Վալ Քիլմերը դարձավ Բեթմենի դերի նոր կատարողը, իսկ ռեժիսորի պաշտոնը ստանձնեց Ջոել Շումախերը։

Այս անգամ Բեթմենը, որին աջակցում էր Ռոբինը, կռվեց վրդովված փաստաբան Հարվի Դենտի (Թոմի Լի Ջոնս) և Ռիդլերի (Ջիմ Քերի) դեմ։

Հայտնի դերասանների և նախկին ժողովրդականության շնորհիվ նկարը լավ արդյունք տվեց տոմսարկղերում: Բայց քննադատների ակնարկները շատ միջակ էին: Եվ հետո միայն ավելի վատացավ:

Բեթմեն և Ռոբին/ Бэтмен и Робин/Batman & Robin

ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, 1997 թ.

Չորրորդ մասում գլխավոր դերակատարը կրկին փոխվեց՝ երիտասարդության կուռքը Ջորջ Քլունին դարձավ Բեթմենը։ Եվ, կարծես թե, հեղինակներն ընդհանրապես որոշել են խաղադրույք կատարել դերասանների վրա։ Նոր նկարում աստղերի մի ամբողջ գալակտիկա է հավաքվել՝ Առնոլդ Շվարցենեգերը մարմնավորել է միստր Ֆրիզին, Ումա Թուրմանը ստացել է Poison Ivy-ի կերպարը, իսկ Batgirl-ը, որին մարմնավորում է Ալիսիա Սիլվերսթոունը, համալրվել է Բեթմենի թիմում։

Բայց այս ամենը չփրկեց ֆիլմը ձախողումից։ Կինոկարը հազիվ փոխհատուցեց բյուջեն, իսկ ակնարկները բացարձակապես կործանարար ստացվեցին, և Ոսկե ազնվամորու 11 անվանակարգերը հաստատում են դա: Ջորջ Քլունին պաշտոնապես ճանաչվել է Բեթմենի բոլոր ժամանակների վատագույն կատարողը, և նա բազմիցս ներողություն է խնդրել դրա համար։

Ուստի «Բեթմենի» երրորդ և հատկապես չորրորդ մասը արժե դիտել միայն նրանց համար, ովքեր սիրում են իրական աղբը՝ շատ վառ գույներով, ծիծաղելի կերպարներով և անիմաստ սյուժետային շրջադարձերով։

Իրատեսական Բեթմեն

Բեթմեն․սկիզբ/ Бэтмен: Начало/Batman Begins

ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, 2005 թ.

2000-ականների սկզբին Քրիստոֆեր Նոլանը ամբողջությամբ վերսկսեց Բեթմենի պատմությունը։ Բրյուս Ուեյնը կրկին կորցնում է ծնողներին, և հասունանալով, նա պարտավորվում է մաքրել քաղաքը հանցագործությունից։ Նրա հակառակորդներն են Դոկտոր Քրեյնը, նույն ինքը Խրտվիլակը, մաֆիայի ղեկավար Կարմին Ֆալկոնը և Ստվերների լիգան՝ Ռաաս ալ Ղուլի գլխավորությամբ:

Նոլանի տարբերակում պատմությունն ու տեխնոլոգիան ավելի իրատեսական դարձան, և Գոթեմն այսօր վերածվեց Նյու Յորքի նմանության: Եվ բացի ժամանակակից դեկորացիաներից ու հատուկ էֆեկտներից, ռեժիսորը հրավիրել է հիանալի դերասանների։ Այս անգամ Մութ ասպետի դերը մարմնավորել է Քրիստիան Բեյլը, կոմիսար Գորդոնին մարմնավորել է Գարի Օլդմանը, իսկ Ալֆրեդի հավատարիմ ծառային՝ Մայքլ Քեյնը։

Այս «Բեթմենը» արժե դիտել բոլոր նրանց համար, ովքեր հոգնել են զուգագուլպաներով չափազանց անբնական հերոսներից և կոշտ դրամատիկ մարտաֆիլմ են փնտրում կոմիքսների ֆիլմերում:

Խավարի ասպետ/ Тёмный рыцарь/The Dark Knight

ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, 2008 թ.

Ծրագրի վերագործարկումը չափազանց հաջող էր։ Բայց այնուամենայնիվ Նոլանի գլխավոր պատմությունը Բեթմենի մասին «Խավարի ասպետը» ֆիլմն էր։ Դրանում Բրյուս Ուեյնը պետք է հանդիպի Ջոկերին։

Խելագար հանցագործի դերում Հիթ Լեջերի կերպարը լրիվ տարբերվում էր լեգենդար Նիկոլսոնից։ Այժմ Ջոկերը դարձել է խելագար անարխիստ, ով երազում է ավերածություններ գործել: Եվ բացի այդ, ֆիլմի երկրորդ կեսում ներկայացվեց Two-Face-ի նոր մութ տարբերակը։

«Խավարի ասպետը» (ի դեպ, սա առաջին ֆիլմն է, որի վերնագրում չկա «Բեթմեն» բառը) ոգեւորությամբ ընդունվեց թե՛ հանդիսատեսի, թե՛ քննադատների կողմից։ Դրամարկղում այն հավաքեց ավելի քան մեկ միլիարդ դոլար, և IMDb-ի բոլոր ժամանակների լավագույն ֆիլմերի ցանկում կինոնկարը զբաղեցնում է չորրորդ տեղը։

Հիթ Լեջերը նաև բազմաթիվ մրցանակներ է ստացել Ջոկերի դերում իր հիանալի կատարման համար։ Ցավոք, հետմահու։

Խավարի ասպետ․լեգենդի վերածնունդը/Тёмный рыцарь: Возрождение легенды/The Dark Knight Rises

ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, 2012 թ.

Մութ ասպետի պատմության վերջում Քրիստոֆեր Նոլանը որոշեց Բեթմենին հանել ամենավտանգավոր հակառակորդի՝ Բեյնի դեմ։ Կոմիքսներում այս կերպարը ոչ միայն ուժեղ էր Venom դեղամիջոցի մշտական ազդեցության շնորհիվ, այլև շատ խելացի։

Ֆիլմերում չարագործը հայտնվեց միայն 1997 թվականին նկարահանված «Բեթմեն և Ռոբին» ֆիլմում, որտեղ նրան վերածեցին Poison Ivy-ի բութ օգնականի: Բայց Նոլանը կրկին որոշեց կոշտություն ավելացնել սյուժեին։ The Rise of the Legend-ում Բրյուս Ուեյնը ցանկանում է թոշակի անցնել, իսկ Բեյնը (Թոմ Հարդին) և նրա կամակատարները տիրում են ամբողջ քաղաքին` փակելով ոստիկաններին կատակոմբներում: Եվ հետո Բեթմենը սկսում է արդարադատություն իրականացնել: Բայց նոր հակառակորդը չափազանց ուժեղ է։

Բրուտալ Բեթմեն

Բեթմենն ընդդեմ Սուպերմենի․ արդարության արշալույս/Бэтмен против Супермена: На заре справедливости/Batman v Superman: Dawn of Justice

ԱՄՆ, 2016թ.

Բեթմենը վերադարձավ էկրաններ այն բանից հետո, երբ DC-ն սկսեց կառուցել իր սեփական կինոտիեզերքը Marvel-ի նմանությամբ։ Ամեն ինչ սկսվեց Man of Steel-ից՝ Սուպերմենի պատմությունից: Իսկ արդեն երկրորդ կինոնկարում Զաք Սնայդերը հանդիսատեսին ներկայացրեց Բրյուս Ուեյնին։ Բայց ամենևին ոչ այնպես, ինչպես բոլորն են սովոր։

Բեթմենը, ում մարմնավորում է Բեն Աֆլեքը, արդեն ծերացած մարդ է, հոգնել է աշխատանքից և տառապում է մղձավանջներից։ Իմանալով, որ աշխարհում հայտնվել է մի սուպերհերոս, որն ունակ է ոչնչացնել ամբողջ քաղաքներ, նա որոշում է ճանապարհ գտնել Սուպերմենին հաղթելու համար։ Եվ սկզբում Բեթմենն այս ֆիլմում գրեթե չարագործի տեսք ունի։

Սնայդերը որոշել է չկրկնել նախորդ ֆիլմերը և ցուցադրել Բրյուս Ուեյնին պատկառելի տարիքում, երբ նա այլեւս հույսը չի դնում իր ուժերի վրա, այլ փորձի ու մարտավարության վրա։ Իսկ նրա Բեթմենը բոլորից ավելի կոշտ ու մուգ տեսք ունի:

Արդարության լիգա/Лига справедливости/Justice League

ԱՄՆ, 2017թ.

«Արդարության լիգան» ուղղակիորեն շարունակում է «Բեթմենն ընդդեմ Սուպերմենի» պատմությունը։ Այժմ Երկիր է գալիս վտանգավոր այլմոլորակային Տափաստանային գայլը: Նա փնտրում է խորհրդավոր և շատ հզոր արտեֆակտներ՝ մայրական տուփեր: Հակադարձելու համար Բրյուս Ուեյնը պետք է հավաքի բոլոր հերոսներին: Բացառությամբ Սուպերմենի, ով մահացել է, իսկ առանց նրա թիմն այնքան էլ ուժեղ չէ:

Ցավոք, Զաք Սնայդերը չի հասցրել ավարտել աշխատանքը անձնական ողբերգության պատճառով։ Ֆիլմը նկարահանել է «Վրիժառուների» հեղինակ Ջոս Ուիդոնը։ Արդյունքում կինոնկարը դուրս եկավ ոչ այնքան համահունչ, և այն վատ գնահատվեց։

Սկզբում, այս ժապավենից հետո, նախատեսվում էր Բեթմենի մասին առանձին ֆիլմ, որտեղ Բեն Աֆլեքը կվերադառնա դերին։ Բայց հետո ընկերությունը որոշեց կրկին նկարահանել Բրյուս Ուեյնի ձևավորման մասին պրիքվելը: Հաջորդ ֆիլմում նրան կմարմնավորի Ռոբերտ Պատինսոնը։

Զաք Սնայդերի արդարության լիգան/ Лига справедливости Зака Снайдера/Zack Snyder’s Justice League

ԱՄՆ, 2021թ.

«Արդարության լիգայի» թատերական տարբերակի ձախողումից հետո Զաք Սնայդերի գաղափարները գրեթե մոռացվեցին։ Բայց հետո երկրպագուները զանգվածային արշավ սկսեցին համացանցում՝ #ReleaseTheSnyderCut հեշթեգով: Եվ տարօրինակ կերպով Warner Bros. լսեց նրանց։ Ռեժիսորին գումար է տրվել, որպեսզի ավարտի կինոնկարի մոնտաժը և վերափոխելու դրա գրաֆիկները։ Արդյունքում 2021 թվականին թողարկվեց Զաք Սնայդերի «Արդարության լիգայի» ռեժիսորական տարբերակը։ Հետաքրքիր է, որ սյուժեն էապես տարբերվում է։

Այս տարբերակում Բեթմենը սկսում է թիմը հավաքել դեռևս չարագործների ժամանումից առաջ, քանի որ Լեքս Լյութերը նրան զգուշացրել էր վտանգի մասին։ Իսկ ժամանած Տափաստանային գայլը պարզապես գրեթե ամենազոր Darkseid-ի ծառան է, որը Երկիրը պատրաստում է ներխուժման: Բացի այդ, Cyborg-ի և Flash-ի պատմությունները շատ են փոխվել: Վերջինս վճռորոշ դեր է խաղալու չարագործների հետ ճակատամարտում։

Ավաղ, այս ֆիլմը համարվում է ոչ կանոնական DC Universe-ի համար, բայց, այնուամենայնիվ, երկրպագուներին տրվել է չորս ժամ հաճույք: Ընդ որում, ժապավենը նույնպես դուրս է եկել երկու տարբերակով՝ գունավոր և սև ու սպիտակ։

Երիտասարդ Բեթմեն

Գոթեմ/ Готэм/Gotham

ԱՄՆ, 2014-2019 թթ.

Fox-ի նախագիծը ցույց տվեց Բրյուս Ուեյնին շատ երիտասարդ՝ Բեթմեն դառնալուց շատ առաջ: Գոթեմը կարելի է համարել «Խավարի ասպետի» բնօրինակ պատմության նախադրյալը, թեև սերիալը հեռու է կոմիքսների սյուժեներից:

Բայց դա շատ լավ բացահայտում է ապագա հանձնակատար Գորդոնին, դեռևս չծերացած սպասավոր Ալֆրեդին և շատ չարագործների, որոնք ցուցադրվում են բոլորովին այլ կերպ, քան բոլորը սովոր են տեսնել նրանց կոմիքսներում կամ ֆիլմերում:

Բեթմեն մենթոր

Տիտանները/ Титаны/Titans

Միացյալ Նահանգներ, 2018 – մինչ օրս

Այս սերիալում Բրյուս Ուեյնը միայն փոքր կերպար է, ով գրեթե երբեք չի հայտնվում կադրում առաջին սեզոնում։ Իսկ պատմությունը նվիրված է նրա նախկին օգնական Դիկ Գրեյսոնին։ Նա որոշում է հրաժարվել Ռոբինի անունից և ստեղծում է սուպերհերոսների իր թիմը։

Երկրորդ սեզոնից սկսած՝ Բեթմենը ավելի հաճախ է ցուցադրվում, նրան մարմնավորում է Յան Գլենը, ով առավել հայտնի է «Գահերի խաղ»-ից Ջորա Մորմոնտի դերով։

Սիրարփի Աղաբաբյան