Ցանկացած սրման դեպքում ադրբեջանցի զինվորների, զենք-զինամթերքի շարասյուները նույն երկաթգծով կգնան դեպի Հայաստան. ինչի կհանգեցնի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև երկաթուղու կառուցումը. Репортёр

Ռուսական Репортёр հրատարակությունը հրապարակել է վերլուծաբան Սերգեյ Մարժեցկիի հոդվածը, որում հեղինակը վերլուծել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև երկաթգծի կառուցման տեսլականն ու դրա հնարավոր արդյունքները:

Հոդվածում մասնավորապես նշվում է, որ երկուշաբթի Մոսկվայում տեղի է ունեցել երեք երկրների` Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների հանդիպումը՝ նվիրված Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի հետագա կարգավորմանը: Դրա արդյունքները ոչ միանշանակ վերաբերմունք են առաջացնում, կարծիք է հայտնում հեղինակը:

Չնայած այն հանգամանքին, որ հանդիպումը ֆորմալ առումով եռակողմ էր, չորրորդ մասնակցի ՝ Թուրքիայի ոգին, որի շահերը հստակորեն ներկայացնում էր Ալիևը, հստակորեն տիրում էր այնտեղ:

Ի՞նչն է հիմք տալիս այդպես մտածել:

Նախ, բանակցությունները, դատելով հայտարարված արդյունքներից, անցել են հաղթողի կողմից պարտվածին թելադրանքի ոգով: Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցում ոչ մի փոխզիջում ձեռք չի բերվել: Երևանը խնդրել է այս տարածքի ինքնավարությունը Ադրբեջանի կազմում, բայց Բաքուն դրան էլ համաձայն չէ: Հայաստանը այլևս չի կարող զիջել՝ էլ ավելի խոնարհվելով, իսկ հակառակորդը մտադիր չէ խղճալ նրան: Փաստացիորեն, հակամարտությունը միայն ժամանակավորապես սառեցված է, ավելի ճիշտ՝ 5 տարով, մինչ Ղարաբաղում ներկա են ռուս խաղաղապահները: Այս ժամանակահատվածից հետո Ադրբեջանն իրավունք կունենա խնդրել նրանց հեռանալ ՝ հրաժարվելով երկարաձգել նրանց լիազորությունները իր տարածքում:

Դժվար չէ կռահել, թե ինչ կարող է հաջորդել դրան: Ե՛վ Բաքուն, և՛ Երևանը իրենց զինված ուժերն այս հնգամյակում հագեցնելու են պատերազմի երկրորդ և վերջին փուլի համար: Այս իրավիճակն ամբողջովին ձեռնտու է Անկարային: Չկարգավորված հակամարտության առկայությունը նրան լիարժեք հիմք է տալիս իր ռազմական ենթակառուցվածքները տեղակայել Ադրբեջանում՝ դաշնակցին աջակցելու համար:

Երկրորդ` որպես հաղթող, Բաքուն ցուցադրաբար նվաստացրել է Երևանին՝ հրաժարվելով զիջումների գնալ ռազմագերիների չափազանց զգայուն հարցում: Այն հայերին, որոնք կրակի դադարեցման պայմանագրի ստորագրումից հետո շարունակել են կռվել ու հայտնվել են ադրբեջանցիների մոտ, նրանք հրաժարվում են ռազմագերիներ համարել՝ անվանելով նրանց ահաբեկիչներ: Այժմ նրանց ցուցադրաբար կդատեն համապատասխան հոդվածով: Նիկոլ Փաշինյանը խոստացել է Հայաստանի համար այս ցավոտ հարցի շուրջ շարունակել բանակցությունները Ալիևի հետ:

Երրորդ՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի տարածքով երկու տրանսպորտային միջանցքների բացման մասին տեղեկությունները միանշանակ չեն ընկալվում: Առաջինը Թուրքիայի և Հայաստանի միջև խճուղված ադրբեջանական Նախիջևանի էքսկլավի և «մեծ» Ադրբեջանի ճանապարհն է: Հայաստանի նկատմամբ ռազմական հաղթանակից հետո Բաքուն և Անկարան կարողացել են ստանալ Երևանի համաձայնությունը՝ բացելու այս ցամաքային միջանցքը: Հիմնական հաղթողն այստեղ անկասկած Թուրքիան է, որն անմիջական ելք է ստանում դեպի Կասպից ծով և մտադիր է այն օգտագործել «լոգիստիկ գերտերություն» դառնալու համար: Այս նվաճման շնորհիվ Անկարան կկարողանա «Նոր մետաքսի ճանապարհով» Մոսկվայից «խլել» Ասիայից Եվրոպա գնացող բեռների զգալի քանակ:

Դեռ պարզ չէ, թե ինչպես է օրինական կերպով իրականացվելու այդ տարանցումը. Հայաստանը ստիպված կլինի իր տարածքի մի մասը փոխանցել Ադրբեջանին կամ այն հանձնել վարձակալության երկարաձգման իրավունքով: Այս հարցում Բաքուն նույնպես ակնհայտորեն չի խղճա Երևանին: Ինչպես ասում են՝ վայ պարտվածին: Ի դեպ, ռուս սահմանապահները ստիպված կլինեն պահպանել այս տրանսպորտային զարկերակը:

Որպեսզի Կրեմլն այդքան չնեղանա, անցած երկուշաբթի օրը կայացած եռակողմ հանդիպմանը նրան «ոսկոր են նետել» երկրորդ տրանսպորտային միջանցքի տեսքով, որը պետք է կապի Հայաստանը Ռուսաստանի հետ: Նախկինում այս երկու երկրների երկաթգիծն անցնում էր Վրաստանով, բայց անցյալ տարի այս հարցը վերջնականապես «հանվել է օրակարգից» ՝ Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի կարգավիճակի կարգավորման պատճառով՝ ոչ հօգուտ Թբիլիսիի: Նոր երկաթուղու հայտնվելը կբարելավի Մոսկվայի և Երևանի միջև տնտեսական կապը, կպարզեցնի ռուսական զորախմբի մատակարարումը, իսկ Հայաստանը մուտք կունենա Թուրքիայի և Իրանի շուկաներ: Այնուամենայնիվ, այս ենթակառուցվածքային նախագիծը ունի իր հակառակ կողմը:

Այսպիսով, երկաթգիծը կանցնի Ադրբեջանի տարածքով, և «չար լեզուները» ասում են, որ ապրանքներ ուղարկողները ստիպված կլինեն առերեսվել արևելյան կոռուպցիայի և ամեն տեսակի շորթումների հին ավանդույթի հետ: Ցանկացած պահի, հարաբերությունների սրման դեպքում, Ռուսաստանի և Հայաստանի միջև երկաթուղային կապը կարող է ընդհատվել Բաքվի կողմից: Ի դեպ, դրանից հետո ադրբեջանցի զինվորների, զենքի և զինամթերքի շարասյուները նույն երկաթգծով կգնան դեպի Հայաստան:

Հրապարակման է պատրաստել tert.am-ը