«Ինձ իմ պապայի նկարի մեջ դիր, թող ինձ սիրի, էլի հանի». Զոհված Հարությունի երեխաները կարոտում են հորը
Ապրիլի սկզբին Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված մարտական գործողությունների ընթացքում զոհված Հարություն Աբրահամյանը ծնվել է 1985թ.: Ծառայել է Օմարի լեռնանցքում. դիպուկահար էր: Հարությունն ընտանիքի միակ զավակն էր: Պայմանագրային զինծառայողի ընտանիքն ապրում է Գեղարքունիքի մարզի Արեգունի համայնքում: Մայրը 2-րդ կարգի հաշմանդամ է: Հ. Աբրահամյանը երեք անչափահաս երեխաներ ունի` մեկ որդի և երկու դուստր:
«Վախ չուներ»
Հարությունի հայրը՝ Հովհաննես Աբրահամյանը, պատմում է, որ որդին ծնվել է Շամխորի շրջանում. «Ծնվելուց հետո երեխան մեծ դժվարություն է քաշել, որովհետև մայրը ծննդաբերությունից հետո հիվանդացավ: Մեծացել է նեղության մեջ: Ես էլ միշտ դրսի մարդ եմ եղել: Գաղթել ենք այստեղ: Ես շարժմանն եմ մասնակցել, ամիսներով չեմ կարողացել գալ, միշտ սահմանին եմ եղել: Ինքը տղամարդկային շատ հատկություններ ուներ. ոչնչից չէր նեղվում, ուժեղ կամք ուներ, տրտնջացող չէր, որ բողոքեր, ասեր՝ պա՛պ, ինչո՞ւ ես գնում՝ մամային թողած, ասում էր՝ ես ամեն ինչ տանը կանեմ»: Հոր խոսքով՝ Հարությունը միշտ էլ հայրենասեր է եղել. այդպես է դաստիարակվել թե՛ իր, թե՛ մոր կողմից: Հնարավորություն է ունեցել այլ գործերով զբաղվել, սակայն ընտրել է հայրենիքի պաշտպանությունը:
«Ռուսաստանի տարբեր շրջաններից, Մոսկվայից, Գերմանիայից են կանչել. շատ ընկերներ, բարեկամներ ունեմ: Չի գնացել: Ընտրեց հայրենիքի պաշտպանությունը: Ընտրեց այն, ինչ ես արել եմ: Ինքս դիպուկահար եմ եղել»,- ասում է հայրը՝ նշելով, որ Հարությունը շատ մեծ հետաքրքրություն է ունեցել զենքի նկատմամբ: Ասում է՝ նա քննությունները միշտ գերազանց է հանձնել, օգնել զինվորներին. «Շատ ռիսկով էր: Վախ չուներ: Պապական խոսք է՝ որդին հորից առավել կլինի: Ու ինքն ինձ ասում էր՝ պա՛պ, ես քեզնից առավել եմ լինելու: Բայց իր կյանքը կարճ տևեց: Ի՞նչ ասենք: Աստծո կամքն էր դա: Ինքն այդքանը գիտեր. մի քանի բան ասաց: Երբ ասում էի՝ Հարո՛ւթ, երեխեքին տեր կանգնի՛ր, ասում էր՝ պա՛պ, տղա չես պահել, գոնե թոռներ պահի՛գ Նվիրված էր միայն հայրենիքին: Ինձնից ինչ լսել, սովորել էր: Ասում էր՝ եթե մենք չպահենք մեր հայրենիքը, ո՞վ պիտի պահի»: Վերջին շրջանում Հարությունը ծառայել է Օմարի լեռնանցքում:
«2-3 սպիտակ մազ ուներ: Ասում էր՝ Օմարն իմ մազերը սպիտակեցրեց»,- հիշում է Հարությունի մայրը՝ տիկին Վարսիկը: Նրա խոսքով՝ որդին շատ է սիրել ծնողներին, հարազատներին, ընկերներին, աշխատասեր է եղել. Հարությունը եղբայր է ունեցել, ով 1 տարեկան հասակում պատվաստումից հետո մահացել է. «Երկու որդի ունեմ, հիմա երկուսն էլ երկնքում են, ես էլ Սուրբ հոգով եմ մխիթարվում»: Մոր խոսքով՝ որդին շատ նպատակներ, ծրագրեր ուներ. ցանկանում էր մեծացնել բնակարանը. «Շատ նպատակներ ուներ, որ անկատար մնացին»: Հարությունի մորաքույրը՝ տիկին Նինան էլ հիշում է, որ դեռ վաղ հասակում Հարությունին հետաքրքրել է զենքը. մի անգամ Հարությունը խաղացել է խաղալիք ավտոմատով. «Տատիկը փախել է այս ու այն կողմ, տատիկին ասել է՝ Լուսի՛կ տատիկ, գյուլլի դեմից ո՞ւր ես փախնելու»:
Մորաքույրը հիշում է նաև, թե ինչպես է վերջերս առատ անձրևի պայմաններում Հարությունը խորոված պատրաստել. «Շատ հյուրասեր էր: Ինքը մի ուրիշ ձևի տղա էր: Բոլորս իրեն շատ ենք սիրում, շատ ենք ափսոսում, շատ ենք ցավում, բայց ի՞նչ անենք, չենք կարող ոչինչ անել»:
«Իմ տղու կորուստն ինձ շատ խեղճացրեց»
«Երբ պիտի գար տուն, արդեն պատերազմը սկսվում է, իրենց հրաման են տալիս, որ օգնության գնան, գյուղը նորից ետ վերցնեն: Դեռ հաստատ տեղեկություն չունեմ՝ ինքն ինչ է արել, բայց մի երկու խոսք է հասել, որ մեծ գործ է արել: Ասում են, որ երբ նկարահանող սարքը եկել է, ինքը տեսել է ու տղաներին ասել է՝ փախեք, մեզ նկարում են, նավոդկի տակ ենք: Բայց ինքն ընկերոջ հետ մնացել է այնտեղ: Սնարյադն էլ հենց իր ոտքի կողքին է տրաքել: Գրադի սնարյադ է եղել»,- պատմում է Հարությունի հայրը:
Ապրիլի 2-ին, երբ հայրը խոսել է որդու հետ, վերջինս հորդորել է չզանգել՝ դրությունը խառն է, ասել է, որ ինքը կզանգի. «Սմենափոխ էին արել, պետք է գային տուն: Այդ օրը, երբ գնացել էի դիմավորելու, տեսա՝ ուշանում է, զանգեցի, ասաց՝ էլ չզանգես, դրությունը վատ է, մենք կարող է չգանք: Ես էլ պատրաստված էի, որ պետք է գնայի: Հասել էի շրջան, որ այնտեղից մեր ազատամարտիկներով գնանք: Զանգեցին, ասացին, որ այդպիսի լուր կա: Իր հրամանատարն իմ մարտական ընկերն է: Զանգեցի, ասաց՝ այդպիսի բան չկա, սուտ են ասում: Հետո, երբ զանգեց, ասաց՝ չէի կարողանում ասել, որ այսպիսի բան է եղել, որովհետև իմ լավագույն զինվորն էր, շատ վնաս ենք տվել՝ 1-ին 100-ը: Նրանց վնաս ենք տվել, բայց իմ որդու կորուստըգ Ես պատերազմում ընկեր եմ կորցրել. շատ զոհ չէինք տալիս. 100-ը նրանց կողմից էր լինում, 1-ը՝ մեր, բայց դա մեզ համար մեծ ցավ էր, որովհետև մերը նրանց ոչ թե 100-ը, այլ 1000-ն արժե: Մեր ամեն զինվոր մեզ համար շատ թանկ է: Ես հարյուրավոր վնաս եմ տվել, թշնամու կենդանի ուժ եմ ոչնչացրել, բայցգ Ես շատ բան եմ տեսել, իմ աչքից արտասուք չի կաթացել, բայց իմ տղու կորուստն ինձ շատ խեղճացրեց»:
«Ինչ ուտում է, ասում է՝ էս իմ պապայի փայն է»
Հարությունի որդին՝ Մխիթարը, 8 տարեկան է. Մարիամը՝ 6, Մանեի 4-ամյակը դեռ չի լրացել: «Իրենք ամեն ինչ հասկանում են: Ասում են՝ թուրքը մեր պապային խփել է: Էն փոքրն ասում է՝ պապի՛, դու կարո՞ղ ես Հիսուսի հետ խոսել, ասում եմ՝ հա: Ասում է՝ դե Հիսուսին ասա՝ ինձ էլ տանի պապայի մոտ: Ասացի՝ բալի՛կ ջան, բոլորս էլ գնալու ենք, բայց մի քիչ հետո: Իր խոսքերով շատ է նեղում մեզ: Ինչ ուտում է, ասում է՝ էս իմ պապայի փայն է»:
Հոր խոսքով՝ Հարությունի տրամադրությունը միշտ էլ լավ է եղել, բայց նա սպասել է պատերազմի: «Ինքը սպասում էր այդ պատերազմին: Ասում էր՝ երբ գարունը բացվի, անպայման կսկսվի: Ասում էր՝ ես պիտի իմ ընկերոջ հետ մինչև վերջ պայքարեմ, մեր հողերը պիտի վերադարձնենք: Ինքը գիտեր ողջ պատմությունը, թե ինչպես է եղել, որ տարածքներ են մնացել ադրբեջանցիներին»,- ասում է զինծառայողի հայրը՝ նշելով, որ ուզում է՝ հայ ազգը հույս չդնի ուրիշ ոչ մեկի վրա:
«Իր հույսն իր վրա դնի, մեկ էլ՝ Աստծո: Ես պատերազմի դաշտում հավատացյալ եմ դարձել: Ես Աստծո հետ հանդիպել եմ, ու Աստված ինձ հետ շատ հրաշքներ է կատարել: Ես նրանց հատուկ խմբից միանգամից 37 հոգու եմ խփել Աստծո օգնությամբ: Ռազվեդկի մեջ եմ ընկել ու միայնակ սաղ-սալամաթ դուրս եկել: Դա անհնարին բան էր, բայց Աստված ինձ հետ խոսել է, ասել է՝ եթե ես չլինեմ, դիակ ես: Ու այն օրվանից ես ճանաչել եմ իմ տիրոջը: Ես հիմա Աստծուն հավատում եմ, պաշտում եմ, բայց ինչ անում եմ, Աստծո միջոցով եմ անում: Թող մեր ժողովուրդն էլ Աստծով անի, մեր ղեկավարներն ինչ անում են, թող Աստծո օրենքով անեն,- ասում է Հարությունի հայրը՝ շարունակելով,- Ինքս պատրաստ եմ իմ Աստծով դուրս գալ իմ թշնամու դեմ:
Եթե Աստված թողած լիներ, մեր տղաներն ո՞վ էին այնքան զենքի, զորքի դեմ: Մի հասարակ ավտոմատով այդքան ուժի դեմ պայքարել են, պահել, նույնիսկ մեկ մետր չեն նահանջել: Աստված է մեզ ուժ, զորություն տալիս, որ չվախենանք այդ անարխիստներից, նրանք շակալի պես ապրանք են»: «Ես տղա եմ կորցրել, բայց ոչ մեկի չեմ ցանկանա, նույնիսկ իմ թշնամուն: Մենք կռվող մարդիկ չենք, որ սրա-նրա ունեցվածքին տիրանանք: Մեր հողը մեզ հերիք է: Մեզ պետք չէ դրդեն պատերազմի, եթե դրդեն, պիտի մեր Աստծով դուրս գանք»,- եզրափակում է Հարությունի հայրը:
«Հիմա էլ կարոտից չի սնվում»
Հարությունն արդեն 8 տարի ամուսնացած էր: Կինը՝ Արփինեն, պատմում է, որ իր հայրն ու Հարությունի հայրը մարտական ընկերներ են. «Փոքր ժամանակ ինձ իմ սկեսրայրն է տեսել: Այդպես եկել են ուզելու»: Արփինեի խոսքով՝ Հարությունը շատ լավ հայր է եղել, շատ լավ որդի իր ծնողների համար: Շատ հոգատար էր, ընկերասեր, հայրենասեր. «Երբ տանը երկար էր մնում, ու երեխաները ջղայնացնում էին, օրերն էր հաշվում՝ երբ է գնալու սահման»: Երեխաների համար հոր կորուստը ծանր է.
«Փոքրը շատ դժվար է տանում: Փոքրի հետ շատ էր կապված: Խաղալիք հեռախոսը վերցնում, զանգում է պապային՝ ե՞րբ ես գալու: Մենք իրեն ասել ենք՝ պապան Հիսուսի մոտ է՝ երկնքում է, քեզ այնտեղից տեսնում է: Ասաց՝ պապիկ, կարո՞ղ ես Հիսուսի հետ խոսել, ասաց՝ հա՛, ի՞նչ ասեմ, ասաց՝ ասա ինձ էլ տանի պապայիս մոտ: Չի կարողանում: Այն երկուսն իրար հետ են խոսում, մեզ չեն ասում, բայց փոքրըգ Ինձ ասում է՝ իմ պապայի նկարի մեջ դիր, թող ինձ սիրի, էլի հանի: Մի երկու օր առաջ հիվանդացավ, տաքությունը բարձրացավ, տարանք բժշկի, դեղ են տվել, հիմա էլ կարոտից չի սնվում»:
«Զինվոր եմ դառնալու, ամեն կռիվ էլ գնալու եմ, երկու կռիվ եմ գնալու»
Հարությունի որդին՝ Մխիթարը, ասում է՝ հորը շատ է կարոտում: Նա հատ-հատ պատմում է, թե ինչեր է արել հոր հետ: 8-ամյա երեխան վերջին անգամ հորը մարտի 15-ին է տեսել. «Ինքը գնում էր պոստ, այդ օրն եմ իրեն տեսել: Վերջին օրն էլ, որ պիտի գար, պապիկը գնացել է, որ բերի, ասել են, որ Ղարաբաղի կողմերում կռիվ է: Տեղից էլ չեմ հիշում»: Հիշում է, թե ինչպես է հոր հետ կարտոֆիլ ցանել, այլ գործեր արել: Մխիթարը պատմում է, որ հայրն իրեն սովորեցնում էր նաև կրակել. «Զենքը վերցնում էինք, ու պապիից, մամայից, բոլորից թաքուն իջնում էինք: Պապան սովորացնում էր զենքը բռնելը, մի քանի անգամ կրակել եմ, բայց մամայենց չենք ասել, որ չջղայնանան»:
Իմ հարցին՝ որոշե՞լ է, թե ինչ է դառնալու, Մխիթարը դրական պատասխան է տալիս, իսկ երբ հարցնում եմ, թե ինչ է դառնալու, միանգամից պատասխանում է՝ գեներալ-գնդապետ. «Զինվոր եմ դառնալու, ամեն կռիվ էլ գնալու եմ, երկու կռիվ եմ գնալու»: Հարցին էլ, թե ում է կրակելու, Մխիթարը պատասխանում է՝ թուրքին, էլի, մեր թշնամուն՝ մուսուլմաններին:
Լուսանկարում Հարությունը երկու դուստերի հետ է. հարազատների խոսքով՝ սա Հարությունի վերջին նկարն է. դուրս գալուց հետո ետ էր դարձել, նկարվել դուստրերի հետ ու գնացել:
VTB բանկում Հարությունի կնոջ՝ Արփինե Աբրահամնյանի անունով բացվել է հաշվեհամար:
16037019270200 AMD
16037019270201 USD
16037019270202 EUR
16037019270203 RUR
