«Նաիրիտի» գործն ուզում են կոծկե՞լ

«Նաիրիտ» գործարանից յուրացումներ կատարելու դեպքի առնչությամբ Ոստիկանության Քննչական գլխավոր վարչությունում պատրաստվում են նյութեր, որոնց արդյունքների մասին կհայտնվի լրացուցիչ։

Այսպիսի պատասխան են «168 Ժամին» տվել ՀՀ ոստիկանության Հասարակայնության հետ կապերի և լրատվության վարչությունից:

ՀՀ ֆինանսների նախարարության Ֆինանսական վերահսկողության տեսչության կողմից «Նաիրիտ գործարան» ՓԲԸ-ում իրականացված ստուգումների արդյունքները 2011 թ. դեկտեմբերին ուղարկվել էին Դատախազություն, սակայն միայն «Հետքի» աղաղակող հրապարակումներից հետո ՀՀ գլխավոր դատախազության Պետական շահերի պաշտպանության վարչությունը նախապատրաստված նյութերը մարտի 27-ին ուղարկել էր ՀՀ ոստիկանության Կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի վարչություն, որն էլ դրանք մոտ 1 ամիս առաջ ուղարկել է ՀՀ ոստիկանության Քննչական գլխավոր վարչություն:

Ուսումնասիրության առարկան 2 ուղղվածություն ունի` ըստ Ֆիննախի տեսչության կազմած 2 ակտերի: Մի ակտը վերաբերել է իրանական «Նումարդ թրեյդինգ» (Numard Trading) ընկերությանը դատարանում 4 մլրդ 900 մլն դրամ «Նաիրիտի» «պարտությանը», երկրորդ ակտը` 2009 թ.-ին «Նաիրիտ» գործարանի տնօրեն, միևնույն ժամանակ` Միջպետական բանկում Հայաստանի ներկայացուցիչ Վահան Մելքոնյանի` «Մեգատեքս» ընկերությունը գնելու համար Միջպետական բանկից վերցրած 10 մլն դոլար վարկին:

Հիշեցնենք՝ «Մեգատեքսը» Rhinoville-ից գնել էր «Նաիրիտի» բաժնետոմսերը: Պարզվել է, որ 10 մլն վարկ վերցնելուց 4 ամիս հետո այն ժամանակ «Նաիրիտի» տնօրեն Վահան Մելքոնյանը «Մեգատեքսը» վաճառել էր ընդամենը 900 հազար դոլարով: «Հետքի» բացահայտումները նաև փաստացի ապացուցում էին, որ այս մութ պատմության հետ, բացի Վահան Մելքոնյանից, առնչություն ունեն նաև էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Արմեն Մովսիսյանը և վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը:

«168 Ժամի» հավաստի աղբյուրների համաձայն՝ Ոստիկանության քննիչներին ներքին խողովակներով հանձնարարվել է կոծկել «Նաիրիտի» գործը: Այդ նպատակով այս ամսվա սկզբին Ոստիկանությունը` որպես «մեղավոր», շրջանառության մեջ դրեց 2003թ. «Նաիրիտը» ղեկավարող Վահագն Մակարյանի անունը: Իբրև թե վերջինս 2003թ. հունվարին կնքել է չհիմնավորված համաձայնագիր, որով հետագայում «պետությանը պատճառել է առանձնապես խոշոր չափերի հասնող վնաս»:
2009թ. «Նումարդ թրեյդինգը» դատի էր տվել «Նաիրիտ» գործարանին՝ չկատարված պարտավորությունների դիմաց պահանջելով մոտ 5 մլրդ դրամ (882 մլն դրամ և տոկոսներ): Այստեղ կան մի քանի կարևոր կետեր, որոնք արժանի են ուշադրության, բայց «վրիպել» են քննիչների աչքից:

Մեր տեղեկություններով` Վահագն Մակարյանի կողմից 2002 թ.-ին կնքած պայմանագիրը «Նաիրիտ» գործարանի հաշվապահությունում ձևակերպված չի եղել, այսինքն` այն 2003 թ.-ին «Նաիրիտում» ընթացք չի ստացել: Իրավապահներին հարկ է ստուգել գործարանի հաշվետվությունները, և պարզ կդառնա, որ 2006 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ իրանական ընկերության հանդեպ պարտքը «Նաիրիտ» գործարանում ձևակերպված չի եղել:

Ամենակարևորը` հիմնական գործողությունը կատարվել է 2006 թ.-ից հետո, երբ Մակարյանն արդեն գործարանի տնօրեն չէր: Այդ ժամանակահատվածում «Նաիրիտում» հայտնվել է մի գրություն, որը, ինչպես փաստել է Ֆինանսների նախարարության տեսչությունը, մուտքագրված է «Ա» տառով: Իսկ դա նշանակում է, որ այդ գրությունը հետին թվով են գրանցել: Դատախազությունում դա ֆիքսել են նաև այդ ընթացքում գործարանի տնօրեն Կարեն Իսրայելյանի ցուցմունքներ տալու ժամանակ: Նշված գրության նպատակն է եղել, որ իրանական ընկերության հետ կնքված պայմանագրի վաղեմության ժամկետը՝ 3 տարին, չանցնի: Ըստ պայմանագրի՝ կաուչուկն իրանական ընկերությանը պետք է առաքվեր մինչև 2003 թ. օգոստոս:

Գրությունը մուտքագրել են 2006-ին: Սակայն Իսրայելյանը ցուցմունք է տվել, որ գործարան եկող բոլոր գրություններն անձամբ է ստացել ու մակագրել: Իսկ այդ գրությունը մակագրված է նրա տեղակալ Վլադիմիր Հարությունյանի անունով, ով ոչնչից տեղյակ չէ:

«Նաիրիտում» պահվել են բոլոր գրությունների բնօրինակները և, եթե քննիչները հետամուտ լինեն, կարող են գտնել բնօրինակը, մակագրությունը տալ փորձաքննության ու պարզել իրողությունը: Նաև հարկ է քննել գործարանի 2007-2009 թթ. աշխատողներին:

2009-ին, երբ «Նումարդ թրեյդինգը» դիմեց դատարան` ընդդեմ «Նաիրիտ» գործարանի, իրավապահները կարծես նպատակային գործը տարան պարտության: Այսպես` պայմանագրում կետ կար, որով իրանական կողմն` ինքը, պետք է հայտ ներկայացնի, թե ինչ տեսակի և որքան կաուչուկ է ուզում, գա Երևան և տեղափոխի ապրանքը:

Սակայն իրանցիները ոչ հայտ են ներկայացրել, ոչ էլ մեքենա են ուղարկել` իրենց «եղն ու բրինձը» տանելու: Անտեսելով պայմանագրի այս կոպիտ խախտումը՝ հայցը մերժելու համար «Նաիրիտի» իրավաբանը վաղեմությունն է բերել որպես հիմք՝ միաժամանակ լավ իմանալով, որ վաղեմությունը չի կարող կիրառվել (այս մասին արդեն հոգացել էին` կեղծ գրությունը հետին թվով գրանցելով):

Այժմ քննիչները, փոխանակ այս ամենի հիման վրա գործարանի աշխատակիցներին, այդ թվում` իրավաբանին, Վահան Մելքոնյանին հարցաքննեն, այլ ճանապարհով են գնում: Բացի 2006թ.-ին գործարանի գրասենյակի աշխատակցից և տնօրեններից, որևէ այլ աշխատակից չի հարցաքննվել:

Հետաքրքրական է նաև այն, որ Ընդհանուր իրավասության դատարանը երկու անգամ է քննել իրանական հայցը՝ տարբեր դատավորներով: Առաջին դեպքում Շենգավիթ վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Արա Կուբանյանը բավարարում է հայցը` պարտավորեցնելով «Նաիրիտին» վճարել շուրջ 5 մլրդ դրամ, իսկ այդ կեղծ գրության մասին վճռում ոչինչ չի նշվում: Սակայն վերաքննիչ դատարանը (բարձրացած աղմուկից հետո «Նաիրիտը» դիմել էր վերաքննիչ) գործը հետ է ուղարկում առաջին ատյան, և այս անգամ դատավոր Իշխան Բարսեղյանը հայցը մերժում է` կիրառելով հայցային վաղեմություն:

«Նաիրիտի» պարտքը զրոյացվում է՝ առանց հաշվի առնելու կնքված պայմանագիրը: Դատարանը նաև վճռում է «Նումարդ թրեյդինգ» ընկերությունից հօգուտ ՀՀ պետական բյուջեի, որպես պետական տուրքի գումար, բռնագանձել ավելի քան 247 մլն դրամ:

Փաստորեն, նույն գործով, նույն գրության վերաբերյալ 2 տարբեր, իրար հակասող վճիռներ են կայացվում, և այստեղ արդեն Արդարադատության հանձնաժողովը պետք է պարզի, թե դրանցից որն է արդար: Տարօրինակ է նաև, թե ինչպես է օֆշորում գրանցված իրանական ընկերությունն այդպես հեշտությամբ մոռանում իր՝ մոտ 2 մլն դոլար գումարի մասին: Կարելի է եզրակացնել, որ այն մարդիկ, ովքեր կանգնած են եղել գրության հետ կապված այս կեղծիքի ետևում, առնչություն ունեն նաև այդ գումարին: Օֆշորը կարծես մոդայիկ է դարձել:

Եթե հանկարծ Ֆինանսների նախարարությունը խախտումը չհայտնաբերեր, պարտքը մնում էր ֆիքսված, ու գործարանի սուղ միջոցներից 4 մլրդ 900 մլն դուրս կգրեին պարտքի անվան տակ ու կյուրացնեին:

«Նաիրիտի» գործի շրջանակներում քննվում է նաև «Մեգատեքսի» առք ու վաճառքը: Այստեղ մեխն այն է, որ ժամանակին «Նաիրիտն» արտադրել է 30 հազ. տոննա կաուչուկ ու պահեստների պակաս չի ունեցել, բայց տարեկան ընդամենը 8 հազ. տոննա արտադրելու պարագայում պահեստների կարիք է առաջանում: Դրանով է պատճառաբանվում «Մեգատեքսի» ձեռքբերումը: Ցանկության դեպքում քննիչները հեշտությամբ կպարզեն, թե Էներգետիկայի նախարարությունը, որ իր ներկայացուցիչն ունի գործարանի տնօրենների խորհրդում, ինչպես է համաձայնություն տվել, որ «Նաիրիտը» 10 մլն դոլար վարկ վերցնի ու գնի «Մեգատեքսը», ապա ամիսներ անց այն վաճառի 900 հազար դոլարով:
«168 ԺԱՄ»