«Սաֆարովի գործը կտրուկ ուժեղացնելու է քաոսը տարածաշրջանում»
«Այսօր աշխարհը դրսևորում է վերահսկողության բացակայություն, սակայն ես չեմ կարծում, որ աշխարհում վերահսկողության բացակայության հանգամանքները հասել են այն աստիճանի, որ նման տիպի իրադարձությունը պատահական տեղի ունենա: Այսինքն` ես կարծում եմ, որ աշխարհում հիմնական գործընթացները վերահսկող և կարգավորող կենտրոններն ինչ-ինչ տրամաբանության մեջ հնարավոր են համարել, որպեսզի այսպիսի քայլ կատարվի»,- 168.am–ի հետ զրույցում Ղարաբաղ կոմիտեի նախկին անդամ Աշոտ Մանուչարյանն այսպես մեկնաբանեց Հունգարիայի կողմից ադրբեջանցի մարդասպան Ռամիլ Սաֆարովի արտահանձնումը Ադրբեջանին: «Եթե անցնենք ավելի հասկանալի լեզվի, պետք է ասենք, որ տեղի է ունեցել հետևյալը` եղածը մի տեռորիստական գործարքի մեջ միավորել է հայ սպայի մարդասպանին, Հունգարիայի ղեկավարին և Ադրբեջանի ղեկավարին, այսինքն` մեկը սպանել է, մյուսը հանձնել է, իսկ երրորդն ազատել է: Սա եղել է մի միասնական գործարք: Պետք է հասկանանք, թե ո՞վ է աշխատում Ադրբեջանի ժողովրդին նորից վերածել սպանող մի ոհմակի, ո՞վ է այնտեղ ամրացնում այդ սպանդի հոգեբանությունը: Այն, ինչ որ կատարվեց, կտրուկ ուժեղացնելու է քաոսի հանգամանքները տարածաշրջանում: Պարզ է` ինչ արձագանքներ են լինելու հայկական կողմից, պարզ է` ինչ արձագանքներ են փորձելու առաջացնել ադրբեջանական կողմից: Եվ պետք է հասկանալ, թե գլոբալ ուժերից ով ինչ է սրա մեջ փնտրում, և ինչու սա տեղի ունեցավ: Մանավանդ, որ մեզ շատ լավ հայտնի է, և արդեն բավականաչափ ժամանակ մենք գիտեինք, որ դա կատարվելու է, ուր մնաց՝ գլոբալ ուժերն ու կենտրոնները: Ի՞նչ նպատակ է սա հետապնդում: «Թույլատրվեց» բառն արդեն սխալ է: Ինչո՞ւ որոշվեց սա անել: Եվ մեզ համար ճակատագիրը նորից հնչեցրեց մի զանգ, որ մենք պատրաստ լինենք լուրջ մարտահրավերների, և այս ամենը խորհրդանշում է աշխարհի թոհուբոհերը, որոնց պետք է պատրաստ լինենք: Եթե պատրաստ լինենք, պրոբլեմները մեզ համար ոչ միայն չեն լինելու, այլև չեն էլ ծագելու: Բայց եթե մենք լինենք այսօրվա մեր վիճակում, ամեն մի չնչին բանը մեզ քաոսի վիճակի է բերելու: Սա է հիմնական խորհուրդը կատարվածի, և մենք շատ արագ պետք է լուծենք, ժողովրդի ամբողջականացման և կամքի ձևավորման՝ երկրի և հայ ժողովրդի առաջ ծառացած կարևորագույն խնդիր է, որը պետք է լուծվի: Հակառակ դեպքում՝ չհարցնենք, թե 1915 թիվն ինչպես եղավ: Այս նույն ձևով. ինչ-որ մարդիկ լափ էին կիսում, ինչ-որ մարդիկ կարիերա էին անում, ինչ-որ մարդիկ գործարքների մեջ էին մտած արտաքին ուժերի հետ, իսկ ինչ-որ մարդկանց հետո սպանում էին: Ես սրանով չեմ ուզում վախեցնել մարդկանց, սակայն այդ ամենն անցած ժողովուրդն ամեն վայրկյան պետք է պատրաստ լինի դրան: Սակայն մենք ոչ մի կերպ չենք ուզում պատրաստ լինել, որովհետև մենք հիմա ավելի կարևոր գործով ենք զբաղված` հարստություն ենք դիզում: Հետո, եթե մեր երեխաներին սպանեն, մենք մտածելու ենք, թե ո՞վ էր: Մենք էինք, հարստություն էինք դիզում: Ինչպես այսօր, երբ մեր զինվորներին սպանում են սահմանում, մենք պատասխանը տալիս ենք` սպանելով ադրբեջանցիների երեխաներին, մինչդեռ այդ հանցագործությունների համար կան կոնկրետ պատասխաններ. դրանք տեռորիստական ակտեր են և պետք է հետապնդվեն կամ միջազգային, կամ էլ ազգային ատյանների կողմից»:
Հարցին` արդյոք կատարվածը կարելի է՞ համարել մեր դիվանագիտական պարտությունը, Աշոտ Մանուչարյանը պատասխանեց. «Եթե ասում ենք՝ «մենք», պետք է հասկանանք, թե ում նկատի ունենք: Այն, ինչ որ կոչվում է Հայկական պետություն, Հայաստանի հետ որևէ կապ չունի, ինչպես Վրացական պետությունը կապ չունի Վրաստանի հետ, կամ Լիբիական պետությունը՝ Լիբիայի ժողովրդի հետ: Այդ բոլորը կտրված կառույցներ են, որոնք համագործակցության մեջ են արտաքին ուժերի հետ: Նրանք ինչ-որ խմբեր են, որոնք ինչ-որ մի բանի իմիտացիա են անում և լուծում են կոնկրետ խնդիրներ` տեղանքի կառավարման` ըստ համաշխարհային ուժային կենտրոնների նպատակադրումների և ծրագրերի: Մենք հիմա կանք միայն՝ որպես ժողովուրդ, բայց որպես ամբողջականացված միտք և էակ՝ գոյություն չունենք: Երբ ունենանք, այդ ժամանակ էլ կլինի մեր դիվանագիտական պարտությունը կամ հաղթանակը, իսկ հիմա հարցն ուրիշ կերպ պետք է տայիք. էդ ինչ որ արեցին, դա ո՞ր կենտրոնին էր պետք և ո՞ր խնդրի համար: Բայց Հայաստանի դիվանագիտական այսինչը կամ այնինչը, դա մեզ հետ կապ չունի: Հայաստանը դիվանագիտություն չունի: Այն, ինչ որ կոչվում է ՀՀ դիվանագիտական գործունեություն, դա այլ աշխարհից տրված հրահանգների կատարումն է»:
Ռամիլ Սաֆարովի արտահանձնման վերաբերյալ՝ Ա.Մանուչարյանը ուշադրություն հրավիրեց ևս մի հանգամանքի վրա. «Սա Հաագայի տրիբունալի գործ է, մանավանդ, եթե համադրվի այլ փաստերի հետ` մեր զինվորների սպանությունները սահմանին, Ադրբեջանի դպրոցական ծրագրերը, երբ դպրոցական հասակից երեխային ներշնչում են, թե հայը սատանայից մի քիչ այն կողմ մի բան է: Ադրբեջանի թուրքալեզուներին փորձում են կոդավորել որպես հակահայ և հասցնել հայասպան վիճակի, բայց անգամ այդ դեպքում ժողովուրդը չի ենթարկվում այդ քարոզչությանը, քանի որ ժողովուրդներն իրենց մեջ այդպիսին չեն: Բայց սարսափելին այն է, որ ինչ-որ մեկը նպատակային դա կատարում է: Ասել, որ սա չեն նկատում համաշխարհային և միջազգային կառույցները` ԵԱՀԿ, չգիտեմ ինչ, այս բոլորը սա չեն նկատում, անհեթեթություն կլինի: Այնուհանդերձ, հզորագույն ինչ-որ ուժեր (Ադրբեջանից դուրս) դա իրականացնում են, և մենք պետք է մտածենք` ի՞նչ անենք, որ ոչ միայն դա խափանենք, այլ այդ ուղղությամբ ունենանք բարեկամական ժողովուրդներ և երկրներ»:
Աշոտ Մանուչարյանն այս դեպքը համեմատեց Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից թալիշ ակտիվիստ և մտավորական Գիլալ Մամեդովի ձերբակալության հետ, նշելով, որ նրա ձերբակալության հանդեպ միջազգային որևէ արձագանքի բացակայությունը նույն միջազգային հանրության գնահատականն է:
«Ուղղակի ֆանտաստիկ է, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիրն այդպիսի բան է արել, այն էլ՝ այն դեպքում, երբ սպանվել է ՆԱՏՕ-ի միջոցառման մասնակիցը: Այս ամբողջը վերաբերում է ՆԱՏՕ-ին: Սակայն մեզ համար սա չէ կարևորը: Կարևորը` հասկանանք, որ մի տրամաբանությամբ գործընթաց է գնում աշխարհում, և մենք պետք է մոբիլիզացվենք: Մեր ժողովրդի և երկրի համար կարևորագույն գործոնը հետևյալն է. ևս մի զանգ լսեցինք, սա կարելի է հերթականության մեջ համարել երկրորդը: Առաջինը Սիրիան էր, երբ հասկացանք, որ հայերին կարող է վտանգ սպառնալ: Եվ ընդհանրապես պետք չէ, որ մենք սպասենք երրորդ զանգին: Սա մեր գոյության խնդիրն է: 1915թ.-ից մինչ այսօր մենք չհասկացանք, որ մենք պետք է ստեղծենք պաշտպանական, անվտանգության և զարգացման համակարգեր, քանի որ, եթե մենք զարգացում չենք ապրում՝ մենք մեռնում ենք: Հիմա երկրում զարգացում չկա՝ մենք փախչում ենք»,- ասաց Աշոտ Մանուչարյանը:
