Հոգևոր

Մարդ իր ներսում պետք է հաշտություն կնքի իրականության և ցանկության միջև, որպեսզի իր հոգում իրականության և ցանկության միջև բախումից խուսափի, հոգու խաղաղությունը չկորցնի ու փորձությունների մեջ չհայտնվի…

Նոր Տարի, Սուրբ Ծնունդ. Ամանորի տոները մի ժամանակահատված են, երբ ամեն ոք՝ մեծ, թե փոքր, սկսում են հավատալ հրաշքների, փորձում են դառնալ ավելի բարի, ուշադիր, հոգատար միմյանց նկատմամբ: Իրենց սերն ու նվիրումն արտահայտում են նվերներով: Սուրբ Ծննդյան տոներին միմյանց նվերներ տալու քրիստոնեական ավանդույթը ծնունդ է առել ավետարանական այն պատմությունից, երբ արևելքից եկած մոգերն ընծաներ են բերում Մանուկ Հիսուսին:

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի նախագահությամբկատարվել է նռնօրհնեք, հայտնում են Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի տեղեկատվական համակարգից։

«Ես իմ համար կորցրած որևէ բան չեմ համարում, որովհետև այն գենը, հողը, ջուրը, այն սրբությունները, Աստծո նախախնամությունները, որոնք գտնվում են Արցախ աշխարհում, և վերջապես Գրիգոր Լուսավորիչն ու Մեսրոպ Մաշտոցն են այնտեղ գործել։ Այդ ամենը չպետք է կորչի, նրանց բարեխոսությունը պետք է խնդրենք, որպեսզի այդ ամենը վերադառնա»,- նշեց քահանան։

Հին տոմարով նոր տարին նշվում է հունվարի 14-ին, որը համարժեք է հունվարի 1-ին:

Ամանորի և Սուրբ Ծննդյան տոների կապակցությամբ ժողովրդի մոտ սովորություն կա տոնական ծառով՝ տոնածառով տունը զարդարել, որով և ազդարարվում է տոների սկիզբը: Մեզ մոտ ընդունված է եղևնի զարդարել:

Կրքերին հպատակվելով՝ մարդն իրավունքներ է տալիս սատանային իր նկատմամբ: Քո բոլոր կրքերը հավաքիր ու սատանայի մռութին հասցրու դրանցով: Աստված դա է կամենում, և դա քո սեփական շահերից է բխում:

«Նռան պինդ կեղևը մեր հավատքի զորավոր վահանն է, որի վրա առկա է հավատքի թագը»: Գրիգոր  Տաթևացի

Ինչպէս միշտ, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւնը իր ամբողջական զօրակցութիւնը կը յայտնէ Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարքութեան ու հայ համայնքին եւ կոչ կ՚ուղղէ մեր ժողովուրդի զաւակներուն զօրավիգ կանգնելու Պատրիարքութեան իրաւունքներուն եւ ապահովութեան

Տիեզերական հավերժության մեջ առկայծող երկրային ժամանակն իր ամենամյա շրջափուլով արտացոլում է տարվա ավարտն ու նոր սկիզբը: Շրջափուլ, ուր ամփոփվում է մարդու կատարած գործերի արդյունքը, որն ուրվագծում և ձևավորում է նոր տարվա սերմերը, որոնք Փրկչի ծննդյան լույսի ճառագայթներից ծլարձակում են: Ամանորյա ամենամեծ պարգևը մարդու փրկության հույսի մարդեղացումն է, երբ երկնքում մի ժամանակ փայլեց արտասովոր աստղը՝ վկայելով Հիսուս Քրիստոսի՝ Փրկչի ծննդյան լուրը, Ում սպասում էին դարեդար, և այժմ էլ քրիստոնյաները սպասում են Նրա վերադարձին:

Աստված սեր է և դեպի Նրան կարելի է գնալ միայն սիրո ուղիով: Նեղ և դժվարանցելի ուղին հեշտանում է, երբ հիշում ենք, որ նախ մեր Տերը՝ Հիսուս Քրիստոս, անցավ այդ ուղիով՝ «Աստված այնքան սիրեց աշխարհը, որ մինչև իսկ Իր միածին Որդուն տվեց, որպեսզի նա, ով հավատում է Նրան, չկորչի, այլ հավիտենական կյանք ունենա» (Հովհաննես 3:16), երբ հիշում ենք, որ դա միակ ճանապարհն է դեպի հավիտենական կյանք տանող, և որ սիրառատ Հայրը, զորակցելով և ընդառաջ գալով, ուրախությամբ սպասում է բոլոր նրանց, ովքեր ընտրել են այդ ուղին:

Այս պատմությունն ինձ հետ պատահեց այն ժամանակ, երբ Օպտինայի մենաստանից Կոզելսկ էի գնացել հանձնարարությամբ: Հանձնարարությունը կատարեցի և եկավ մենաստան վերադառնալու ժամանակը: Երթուղայինները երեկոյան այլևս չեն աշխատում և Օպտինա գնացող վերջին երթուղայինն էլ շարժվեց: Վազում եմ, ահա, դրա ետևից, իսկ պայուսակս ծանր է: Չհասա:

Լճակի մոտ սողացող որդը նայում է դեպի երկինք, տեսնում թիթեռներին: Եվ նախանձով լցվելով՝ որոշում է շատ ջուր խմել, ուժ առնել և նույնպես այդպես թռչել: Սակայն ագահությամբ չափից ավելի ջուր խմելով՝ գնդակի պես ուռչում է և չի կարողանում շարժվել: Մի գեղեցիկ թիթեռ իջնում է, մի կաթիլ ջուր խմում և հորդորում.

Կան մարդիկ, որ անորոշության մթնոլորտում են ապրում: Մարդիկ, որոնց մտքում խառնաշփոթ է, նյարդերը գերզգայուն են, հոգին ալեկոծ ծովի նման է: Մարդիկ, որ չգիտեն՝ ուր գնան: Մարդիկ, որ իրենց անձերը ուղղել են դեպի ընտրության գրասենյակ, բուռն կերպով ուզում են մի ընտրություն կատարել, ընտրել երկուսից մեկը՝ եկեղեցի՞, թե՞ կուսակցություն, որպեսզի խաղաղ ապրեն, իրենց կյանքն ընթանա հեզասահ:

Տասը պատվիրաններից չորրորդը՝ «Հիշի՛ր շաբաթ օրը, որպեսզի սուրբ պահես այն» (Ելք 20:8), մեզ ուսուցանում է շաբաթվա մեկ օրը սուրբ պահել, այսինքն՝ հատկացնել աստվածապաշտության, ձեռնպահ մնալ աշխարհիկ գործերից և այդ օրը նվիրել Աստծուն: Աստվածաշնչի առաջին էջերում կարդում ենք, որ. «Աստված վեցերորդ օրն ավարտեց արարչագործությունը և Իր կատարած բոլոր գործերից հետո՝ յոթերորդ օրը, հանգստացավ» (Ծննդոց 2:2):

Ոմն եղբայր սատանայի ազդեցությամբ ընկավ շնության մեջ: Հայրերից մեկն ասաց.

Ծեր վանականը գետափին նստած ձուկ էր որսում: Մի մարդ, որ բավականին երկար ժամանակ հետևում էր նրան, վերջապես մոտեցավ ու հարցրեց.

Պետք չէ փնտրել հարազատներ կամ օգնություն այնտեղ, որտեղ դրանք բացակայում են: Խնդրեք օգնություն ամենակարող Աստծուց, Ով ամեն ժամանակ, ամեն տեղ լսում է Ձեզ  և պատրաստ է օգնել կոտրված և խոնարհ հոգուն։

Եթե մարդիկ գոնե հոգևորականի մոտ գնային ու մեղքերը խոստովանեին, ապա դիվական ազդեցությունը կանհետանար, և նրանք կկարողանային կրկին մտածել: Քանի որ այժմ դիվական ներգործության պատճառով նրանք ի վիճակի չեն գլխով մտածելու: Ապաշխարությունը, մեղքերի խոստովանությունը սատանային զրկում է մարդու նկատմամբ ունեցած իրավունքներից:

Զանգի գյուտն արվել է 4-րդ դարում Իտալիայի Կամպանիա մարզի Նոլա քաղաքում: Այդ պատճառով էլ եվրոպական մի շարք լեզուներում զանգը կոչվել է Կամպանիա, իսկ լատիներեն` նոլա: Հայաստանում առաջին անգամ սուրբ Հովհան Մանդակունի (V դ.) իմաստասեր հայրապետն է հիշատակում զանգի մասին, որը, սակայն, ձեռքի զանգակ էր, ավելի ճիշտ` բոժոժ:

Մեր կյանքում լինում են բազմաթիվ իրադրություններ, երբ փորձում ենք հասկանալ երկնային նախախնամության դերն ու կամքը տվյալ իրավիճակում, բայց հաճախ մշուշոտ էլ մնում է, ու չենք հասկանում, թե ինչու չիրականացավ սպասվածը: Մարդու և Աստծու միջև գտնվող այդ մշուշն անէանում է, երբ անհատը ձգտում է բացահայտել ճանաչողության խորհուրդը:

Ավետարանում Սուրբ Մարիամ Աստվածածնի կյանքի պատմությունից հիշատակվում են միայն այն դրվագները, որոնք ուղղակի առնչություն ունեն Հիսուսի կյանքի և փրկչական տնօրինությունների հետ: Նրա կենսագրության մնացյալ, այսինքն՝ մեծագույն մասը, ամբողջացվում է այն ավանդություններով, որոնք մեզ են հասել եկեղեցական գրականության հետ:

Հին ժամանակներում ճգնավորության ոգի կար: Մարդիկ փորձում էին նմանվել միմյանց, և ո՛չ չարը, ո՛չ անտարբերությունը չէին դիմանում: Բարության առատություն կար, ճգնավորական ոգի, և այդ պատճառով էլ անփույթ մարդը չէր կարող հարատևել իր անտարբերության մեջ: Բարության ընդհանուր հոսանքը նրան իր մեջ էր առնում: Հիշում եմ, մի անգամ Սալոնիկում լուսացույցի ազդանշանին էինք սպասում, որպեսզի փողոցն անցնենք:

Ընտանիքը որոշել էր հանգստյան օրը ծովափին անցկացնել: Երեխաները լողում էին ծովում և ավազե ամրոցներ կառուցում ափին: Հանկարծ հեռվում մի փոքրամարմին ծեր կին երևաց:

Այս հոդվածի նպատակն է աստվածաշնչական մոտեցումով խոսել հետմահու վայրերի մասին, որպեսզի վերհիշենք, որ երկրավոր կյանքը իր բարիքներով ու փառքերով անցողիկ է, և միաժամանակ վերահաստատենք, որ մեր կյանքի գագաթնակետ նպատակը պետք է լինի մեր հոգու փրկությունը՝ գնալ հետմահու՝ հավիտենական, ուրախ ճանապարհով:

Երանաշնորհ հայրապետի վախճանման 850-րդ տարելիցի առիթով մասունքարանը Մայր Աթոռին է ընծայաբերվել Բուլղարիայի Պլովդիվ քաղաքի Սուրբ Գևորգ եկեղեցու կողմից։ Այն Սուրբ Էջմիածին է բերվելու Բուլղարիայի հայոց թեմի Առաջնորդական տեղապահ Գերաշնորհ Տ․ Տաթև եպիսկոպոս Հակոբյանի ձեռամբ։

Աշխարհում այսօր շատացել է դիվահարությունը: Սատանան լրջորեն չափն անցել է, որովհետև այժմյան մարդիկ նրան բազմաթիվ իրավունքներ են տվել: Մարդիկ սարսափելի դիվական ազդեցությունների են ենթարկվում: Մի մարդ դա շատ ճիշտ բացատրեց․ «Առաջ սատանան զբաղվում էր մարդկանցով, իսկ հիմա չի զբաղվում: Նրանց իր ճանապարհի վրա է դուրս բերում ու «հաջողություն» մաղթում: Իսկ մարդիկ իրենք են այդ ճանապարհով գնում»: […]

Աստծուց հեռացած մարդիկ երբեք մխիթարություն չեն զգում ու կրկնակի են տանջվում: Նա, ով չի հավատում Աստծուն ու հավիտենական կյանքին, ոչ միայն սփոփանքից է զրկվում, այլև դատապարտում է իրեն հավիտենական տանջանքի: Այն տերը կվճարի մարդուն, որի համար նա աշխատում է: Եթե սև տիրոջ համար ես աշխատում, ապա նա արդեն այստեղ կսևացնի քո կյանքը:

Ծխելը համարվում է հակաբնական կիրք, քանի որ շարունակական ինքնաթունավորումը չի բխում մարդու մարմնի բնական պահանջից: Բոլոր կրքերը գայթակղության քարեր են մեր փրկության ճանապարհին: Իր ծագմամբ մարդկային բնությունը, որպես Ամենագետ Աստծու ստեղծագործություն, որպես Նրա պատկեր ու նմանություն, ունի կատարելություն:

Մի անգամ ձմռանն ութսուն մարդ եկավ իմ խուց՝ ուսանողներից մինչև թատերական ռեժիսորներ: Այդ մարդիկ, արցունքն աչքերին, հարցնում էին կարո՞ղ են արդյոք… Աստվածաբանություն սովորել: Աշխարհը խենթացել է: Բոլորն ինչ-որ բան են փնտրում, բայց մեծամասնությունը չգիտի, թե ինչ: Ոմանք ճշմարտությունը ժամանցային վայրերում են փնտրում, մյուսները, խելագար երաժշտություն լսելով, ուզում են Քրիստոսին գտնել…