Երևանն ու Բաքուն շարունակում են աշխատել չհամաձայնեցված կետերի ու ձևակերպումների շուրջ։ Այս մասին այսօր ԱԺ-ում 2025 թվականի բյուջեի նախագծի քննարկման ժամանակ ասաց ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը։
ՀՀ իշխանություններն ամիսներ շարունակ հայտարարելով, թե պատրաստ են արդեն իսկ համաձայնեցված բովանդակությամբ ստորագրել Երևան-Բաքու համաձայնագիրը, այսօր հայտարարում են, թե մնացած կետերը համաձայնեցնելու հնարավորություն են տեսնում։ ԱԺ-ում լրագրողների հետ զրույցում Փաշինյանի աշխատակազմի ղեկավար Արայիկ Հարությունյանն ասել է, որ հայկական կողմն Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի չհամաձայնեցված կետերը համաձայնեցնելու հնարավորություն է տեսնում։
Սերժ Սարգսյանը հրաժարական տվեց նաև այն պատճառով, որպեսզի 2018թ. ապրիլի 24-ին Ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրը Երևանի փողոցում հավաքվածները չկազմակերպեն արյունալի զանգվածային անկարգություններ, չլինեն տուժողներ և ամբողջ աշխարհի առջև աշխարհասփյուռ հայ ժողովուրդը խայտառակ չլինի: Նիկոլի կառավարությունը հրաժարական տալու փոխարեն՝ այսօր բացահայտ հրաժարվում է Հայոց Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացից:
Ազգային ժողովում 2025 թվականի բյուջեի նախագծի քննարկման ժամանակ ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը մի շարք աղմկահարույց հայտարարություններ արեց. նա Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովում ներկայացրեց դիրքորոշում, որը խիստ նման է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանի երկարամյա դիրքորոշումներին Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի վերաբերյալ։
Հովհաննես Ավետիսյանի տեքստերում, գրավոր ու բանավոր հարցազրույցներում կարելի է գտնել ոչ թե 6, այլ 600 և 6000 այնպիսի տողեր, որոնց համար, ներկայիս իշխանության տեսանկյունից, նրան «կարելի է կախել»։ Որովհետև այն, ինչ անում է Հովհաննեսը, ի վերջո, ծառայելու է այսօր նրա դեմ քաղաքական հետապնդում իրականացնողների կախաղանին։ Բառի ինտելեկտուալ իմաստով, բնականաբար։
Ժամեր առաջ նամակ ստացա իմ ընկեր Հովհաննես Ավետիսյանից, որ տարել են ոստիկանություն` գործ են փորձում կարել ապօրինի զենք պահելու մեղադրանքով։
Մեխանիզմը հայտնի է՝ իրավապահ մարմինները «հիշեցին» Գյումրիի նախկին քաղաքապետ, գործարար Սամվել Բալասանյանին առնչվող մի քանի տարվա վաղեմության քրեական գործը, ձերբակալեցին նրա որդուն ու մերձավորներին, հետախուզում հայտարարեցին Բալասանյանի նկատմամբ, և հաշված օրերի ընթացքում վերջինս իր հովանավորյալ քաղաքապետին ու ավագանուն ստիպեց հրաժարական ներկայացնել։
Ակնհայտ է, որ Փաշինյանի ռեժիմն ամեն ինչ արել և անում է ՀՀ երբեմնի վստահելի ու կառուցողական բանակցային դիրքերը զրոյացնելու ուղղությամբ։ Ավելին, Փաշինյանը հրաժարվեց պաշտպանել Հայաստանի ու Արցախի շահը՝ դառնալով ադրբեջանա-թուրքական տանդեմի կամակատար։
Եթե հակիրճ, Հայաստանը 2013թ․ հրաժարվեց կնքել ԵՄ-ի հետ Ասոցացման համաձայնագիրը՝ փոխարենն ընդամենը 4 տարի անց ստորագրելով Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրը՝ հայտնի CEPA-ն։ Դրա համար Հայաստանի նախորդ իշխանությունը, հատկապես՝ նախագահ Սերժ Սարգսյանը, ենթարկվեց անասելի քննադատության հայաստանյան արևմտամետների ու ոչ միայն արևմտամետների կողմից։
«GOP-ը (Կողմերի համաժողով) ամենաբարձր օրենսդիր մարմինն է, որը վերահսկում է 1992թ-ին Ռիո դե Ժանեյրոյում ստորագրաված՝ ՄԱԿ-ի «Կլիմայի փոփոխության մասին» շրջանակային կոնվենցիայի իրականացումը: Կոնվենցիայի մասնակիցներ (կողմեր) են աշխարհի 198 երկրներ։ Բաքվում GOP-29 անցկացման մասին որոշումն ընդունվել է 2023թ. դեկտեմբերի 11-ին Դուբայում կայացած COP-28-ի լիագումար նիստում։
«Հիմա ես հասկանում եմ, որ իրենք ստիպված են այդ հետքայլերն անում, բայց գիտեմ նաև, որ ինչ-որ պահից մի քանի քայլ առաջ են անելու: Բայց հասկանո՞ւմ եք՝ ամեն հետքայլ ավելի է բարդացնելու այդ մի քանի քայլ առաջ գալը։ Այնուամենայնիվ հայ-ռուսական հարաբերությունները, հայ-իրանական հարաբերությունները, այդ հարաբերությունների դաշնակցային բնույթն այլընտրանք չունի»:
«Հայաստանի այս Կառավարությունն իրականում հայկական շահից բխող հարցերը բանակցելու ճանապարհով չի գնում, ընդհակառակը՝ ադրբեջանական շահերը փաթեթավորում ու ներկայացնում է՝ որպես Հայաստանի շահից բխող քայլ։ Ասում են՝ պետք է հանձնենք, որ լավ ապրենք, պետք է գյուղերը տանք թշնամուն, դա նույնպես բխում է հայկական շահից։ Հասկացությունների իմաստի փոփոխության ճանապարհով է այս իշխանությունը գնում»։
Հայաստանի իշխանությունը, սակայն, առանց այդ փոխզիջման պատրաստվում է նորանկախ երկրի պատմության համար ամենակենսական քայլին՝ չցանկանալով կամ չկարողանալով հասկանալ, որ թշնամու հետ փոխզիջումը՝ առանց ներքին կոնսենսուսի, կարող է պայթեցնել ոչ միայն պետությունը, այլ առաջին հերթին՝ իշխանությունը, որի պահպանման հարցում իրենք փոխզիջման են գնում բոլորի, անգամ թշնամիների, բայց ոչ՝ սեփական ժողովրդի հետ։
Հոկտեմբերի 28-ին ԱԺ-ում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ՀՀ ԶՈւ ԳՇ պետ-ՀՀ պաշտպանության նախարարի տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Էդվարդ Ասրյանն անդրադարձել է էսկալացիայի հավանականությանը կամ պատերազմի հնարավորությանը և հայտարարել՝ «այս պահին էսկալացիայի վտանգ չկա»:
Փաշինյանը դավադրաբար վաճառելու է հնարավոր ամեն ինչ, ցինիկաբար ասելու է՝ Սյունիքը մեր ինչի՞ն է պետք, դա էլ տանք։
ՀՀ-ում գնումների նախընտրելի ձևը մրցույթն է. համենայն դեպս, սա օրենքի պահանջն է։ Հանրային ու մասնագիտական տարբեր շրջանակներ հաճախ խնդրահարույց են համարում մեկ անձից գնման ընթացակարգեր՝ նկատի ունենալով կոռուպցիոն ռիսկերի հավանականությունը, սակայն պետական մարմինները չեն հրաժարվում այս ընթացակարգերից։
Իվանիշվիլին մնաց իշխանության նաև այն պատճառով, որ ի տարբերություն 2018-ի Հայաստանի, նրան իշխանազրկելու գեոպոլիտիկ կոնսենսուս չկար։ Հակառակը, Մոսկվան անթաքույց և տեսանելի, ուղիղ տեքստով (և ոչ միայն տեքստով) նախընտրական փուլում սատարում էր և հիմա էլ սատարում է Վրաստանի իշխանություններին, այդ թվում՝ տնտեսական գործիքակազմով։ Սա կրկին շեշտում եմ «հիշողության կորուստ» ունեցողների համար։
«Գևորգիան կոնցեռնը», որն իր հետ աֆիլացվող կազմակերպություններով հանդիսանում է պետական գերատեսչությունների սրտի մատակարարը, հերթական պայմանագիրն է կնքել։
Փաշինյանի` «հետ բերենք թալանը» փչացած ձայնասկավառակին դեռ մոտ 10% հավատացող կա, և վերջինս կօգտագործի այդ սցենարն իր էլեկտորատի այդ հատվածի երաշխավորված ձայների համար։ Չնայած Փաշինյանն էլ գիտի, որ ժողովրդի աչքերում ինքը և իր թիմը, որ իշխանազավթմամբ պաշտոնավարում են 2018 թվականից, արդեն ոչ միայն նախկին են, ընդ որում՝ բոլոր ոլորտներում ձախողված, այլև մինչև ականջները խրված են կոռուպցիայի մեջ: Բայց, միևնույն է, այդ փչացած ձայնասկավառակից դեռ օգտվելու է, շոուներ են բեմադրվելու, առավել ևս, որ տնտեսությունը կատաստրոֆիկ վիճակում է, և պետական բյուջեն չեն կարողանում լցնել…
Վստահաբար այդ դահլիճում նստածների մի մասը՝ վերը նշված պաշտոնյաների գլխավորությամբ, գիտակցում էին նրա մտքերի անհամարժեքությունն ու անթույլատրելիությունը, բայց նրանցից որևէ մեկը չհամարձակվեց որևէ տառ արտաբերել այդ մասին։ Եվ այնպես չէ, որ հրապարակավ լռության ուխտ կնքած նշված պաշտոնյաներն իրենց այլ կերպ են դրսևորում փակ քննարկումներում, համարձակվում են առարկել Նիկոլ Փաշինյանին կամ ցուցանել նրա անգրագիտությունը։
Սուր, աներևակայելի հակադրություններն ընդունված է բնորոշել գրոտեսկ ընդհանրական անվանումով, որը թեև օգտագործվում է հիմնականում արվեստի ստեղծագորոծությունների դեպքում, բայց հաճախ տեղին է նաև հանրային-քաղաքական հարաբերություններում։
Բաքվում տեղի ունենալիք COP29-ից առաջ ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմինը համաժողովին մասնակցող միջազգային պատվիրակներից պահանջում է ճնշում գործադրել պաշտոնական Բաքվի վրա՝ ազատ արձակելով ապօրինաբար բանտերում պահվող բոլոր հայ գերիներին և Արցախի պատանդառված ռազմաքաղաքական ղեկավարությանը, և այդ առումով նոյեմբերի 1-ին բողոքի ակցիա եք անցկացնելու:
«Պետությունն այդ տարբերակով պայթում է։ Արևմուտքը հենց այդ հակադրությունն էր ուզում ունենալ Վրաստանում և այդ նույն Արևմուտքը պարտվեց հենց այդ հակադրության մեջ։ Արևմուտքն ասում էր հետևյալը՝ Վրաստա՛ն, դու շատ պուճուրիկ երկիր ես, պուճուրիկ գործոն, ուստի միակ տարբերակդ ազգային և պետական շահերը մոռանալն է՝ հանուն կերի, ինչը տեղի չունեցավ»,- ընդգծեց վերլուծաբանը՝ շարունակելով, որ վրացիներն ընտրեցին վրացամետ քաղաքականությունը։
Հոկտեմբերի 28-ին ԱԺ-ում լրագրողների հետ ճեպազրույցում ՀՀ ԶՈւ ԳՇ պետ-ՀՀ պաշտպանության նախարարի տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Էդվարդ Ասրյանին դարձյալ տվել են, իր իսկ խոսքով, ռազմավարական օպերատիվ նշանակության հարցը՝ գնացի՞ն Ջերմուկ ներխուժած «սոված» ադրբեջանցիները:
«Թուրքիայի իշխանությունները ներկայումս առանձնապես չեն քննադատում ՀՀ իշխանություններին, քանի որ տեսնում են, որ վերջիններս բարյացակամ են տրամադրված, հրաժարվել են բոլոր պատմական խնդիրներից, անցյալից, ինչը եղել է Թուրքիայի տասնամյակների ցանկությունը։ Սակայն ՀՀ նման ծանրակշիռ քայլի դիմաց Թուրքիան նույնիսկ սահմանը չի բացում, սա կրում է դեմոնստրատիվ բնույթ, որպես ճնշման լծակ Հայաստանի նկատմամբ»։
Քաղաքագետ, Շիրակի պետական համալսարանի դասախոս Գագիկ Համբարյանի բնորոշմամբ՝ Գյումրիում «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը «ամենաբեսպրեդել» մեթոդներով, դա ներկայացնելով իբրև թե օրենքի սահմաններում, փորձում է զավթել իշխանությունը և ոչ միայն՝ Գյումրիում, այլև այն բնակավայրերում, որտեղ ինքը քիչ թե շատ ներկայացվածություն ունի։
Տնտեսական ակտիվության աճի տեմպը հունվար-սեպտեմբերին շարունակել է դանդաղել` հունվար-օգոստոսի համեմատ ցածր լինելով 0.3 տոկոսային կետով:
«Փաստորեն «իզմ»-եր ժխտող Նիկոլը երկար տարիների խարխափումներից, դեգերումներից հետո գտավ իր ամենահարազատ «իզմ»-ը. դա լափիզմն է: Կառուցել պետության գաղափարախոսությունը միայն ուտելու վրա՝ նշանակում է, որ ըստ Մասլոուի բուրգի՝ պետության 8-9 ֆունկցիաներից, կարիքներից երաշխավորել ամենաբազայինն ու վերջ»,- 168.am-ի հետ ավանդական հարցուպատասխանի ժամանակ իր գործով դատական նիստից հետո ասաց քաղբանտարկյալ Արմեն Աշոտյանը:
Եվ երեկ ԱԺ-ում ՀՀ պաշտպանության նախարարի մամուլի խոսնակի հայտարարությունից հետո, թե՝ «2023 թվականի նկատմամբ բանակում մահվան դեպքերը գրեթե կրկնակի նվազել են», «Փաստերի ստուգման հարթակը», հիմնվելով Գլխավոր դատախազի հոկտեմբերի 15-ին խորհրդարանում ներկայացրած տվյալների վրա, որ՝ «2023 թվականի ընթացքում ունենք զինծառայողների մահվան 22 դեպք», պնդել է, որ ՊՆ խոսնակը սխալ թիվ է ներկայացրել:
Քաղաքացուց պահանջում են շատ վճարել, որպեսզի էլ ավելի շատ կարողանան բավարարել իրենց քմահաճույքները։ Իսկ քաղաքացին, ինչպես սովորաբար լինում է, կշարունակի մնալ ձեռնունայն։ Դրա համար էլ բուն բյուջեին Նիկոլ Փաշինյանն այդպես էլ չանդրադարձավ։ Մեկ այլ պարագայում պոպուլիզմը «խոդ» էր տվել։ Այս անգամ ոչինչ չասաց։ Հայտարարեց, որ ոչինչ չի ասելու բյուջեի մասին, ոչ մի թիվ չի հնչեցնելու։ Թե ինչո՞ւ, պարզ է՝ ասելիք չկա, սպասելիք՝ ևս։ Այս տարվա բյուջեն ձախողել են՝ խնդիրներ ստեղծելով հաջորդ տարվա բյուջեի համար։
