Գարեգին Երկրորդի հաջորդի ճակատագիրը լուծում են Վատիկանն ու Թուրքիան. գրում են Հայ եկեղեցու կործանմանը սպասող ադրբեջանցիները
Ինչպես և սպասելի էր, ադրբեջանական տարբեր շրջանակներ ցնծում են Հայ Առաքելական եկեղեցու դեմ մեկնարկած հայաստանյան գործընթացներով, և, թերևս, շատ գոհ է Կովկասի մուսուլմանների առաջնորդ Փաշազադեն, որն ընդամենը մի քանի ամիս առաջ տարբեր ամբիոններից կեղծիք էր տարածում, թե «հայ եկեղեցին նենգ մտադրություն ունի այս կամ այն կերպ շարունակելու իր գոյությունը ադրբեջանական պատմական հողերում, ինչը մեծ սպառնալիք է Հայաստանի հարևան տարածաշրջանի բոլոր երկրների համար»:
Ամեն դեպքում, այս օրերին ադրբեջանական իշխանական շրջանակները սպասարկող տարբեր հարթակներ ուշիուշով հետևում ու արձագանքում են եկեղեցու առնչությամբ ցանկացած շարժի: Նրանք ցնծում են և մեծ ոգևորությամբ, սպասումներով հետևում են ՀՀ գործող իշխանությունների` Փաշինյանի, նրա թիմակիցների և մերձիշխանական շրջանակների կողմից Եկեղեցու և Վեհափառ հայրապետի դեմ հարձակումներին:
Ադրբեջանցի Ռիզվան Հուսեյնովը «Կովկասյան Բյուրոյին» տված հարցազրույցում, օրինակ, ասում է, թե Պապ Լև XIV-ի Թուրքիա և Լիբանան կատարած այցը կապ ունի Հայաստանի Առաքելական Եկեղեցու հնարավոր փոփոխությունների և Գարեգին Բ-ի հնարավոր ժառանգի ընտրության գործընթացի հետ.
«Սա Հռոմի Պապի առաջին և կարևորագույն այցն է մուսուլմանական Արևելք։ Այս տարածաշրջանի առաջնորդը ավանդաբար համարվում է Թուրքիան, ուստի խորհրդանշական է, որ հենց նա դարձավ նրա առաջին արտասահմանյան այցի վայրը,- գրե, է իրեն պատմաբան հռչակած ադրբեջանցին՝ հավելելով,- Մասնավորապես, Ռուս ուղղափառ եկեղեցին (ՌՈՒԵ), որն աջակցել է Ռուսաստանի ներխուժմանը Ուկրաինա, գործնականում կորցրել է իր հեղինակությունն ուղղափառ աշխարհում։ Ի վերջո, ՌՈՒԵ-ի ազդեցությունը, իր պատմության մեջ առաջին անգամ, իջել է կրիտիկական նվազագույնի։ Այս ֆոնին ակնհայտորեն աճել է ուղղափառ Կոստանդնուպոլսի պատրիարքի հեղինակությունը և ընդհանուր առմամբ՝ Թուրքիայի դերը քրիստոնյա աշխարհում։
Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցին ակնկալում է Թուրքիայի և Կոստանդնուպոլսի պատրիարքարանի աջակցությանը՝ բարդ գլոբալ հարցերը լուծելու գործում։ Իսկ մեզ համար առավել նշանակալի է, թե ինչ կոնսենսուսի կհասնեն Անկարան և Վատիկանը Պաղեստինի Գազայի հատվածի ապագայի շուրջ, քանի որ այն ուղղակի կապ ունի նաև մեր շահերի հետ։
Սակայն, թերևս, ամենամեծ ուշադրությունը գրավում է այն, թե ինչ քննարկումներ են ընթանում Էջմիածնի՝ Հայոց Կաթողիկոսարանի ճակատագրի շուրջ, և թե ով է փոխարինելու Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդին։
Երկու դարի ընթացքում առաջին անգամ Ռուսաստանը կարող է կորցնել Էջմիածնի նկատմամբ իր լիարժեք վերահսկողությունը, որը հաստատվել էր 19-րդ դարի սկզբին։ Գարեգին Բ-ն վերջին տարիներին, մասնավորապես Վատիկանի ակտիվ դիրքորոշման շնորհիվ, գործնականում կորցրել է իր հեղինակությունը։ Եկեղեցական էթիկայի խախտումներով, սեքսուալ բնույթի տեսանյութերի և ձայնագրությունների հրապարակումներով կապված սկանդալները շոշափել են ինչպես անձամբ Կաթողիկոսին, այնպես էլ Հայ Առաքելական Եկեղեցու բարձրագույն ներկայացուցիչներին»,-հայտարարել է նա:
Նույն այդ ադրբեջանցին հատկանշական է համարել, որ այս բացահայտումների զգալի մասը հայտնվել է Նիկոլ Փաշինյանի՝ Վատիկան կատարած այցից հետո, որտեղ Էջմիածնի ապագայի թեման արդեն ակտիվորեն քննարկվում էր։
«Մինչ այդ նույնպես եղել են մի շարք այցեր՝ կապված հենց Էջմիածնի ապագայի, կարգավիճակի և Կաթողիկոսի փոփոխության հետ։ Հայաստան էին եկել Կիլիկիայի Կաթողիկոսարանի ներկայացուցիչները, որը հայության հին այլընտրանքային հոգևոր կենտրոնն է Լիբանանում, ավանդաբար հարում է սեփական դիրքորոշմանը և չի ենթարկվում Էջմիածնին։ Կան նաև Երուսաղեմի և Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարքությունները. վերջինս գտնվում է Թուրքիայի պետության վերահսկողության ներքո և ամենահինն է։
Ուստի, նոր Կաթողիկոսի ընտրության գործընթացը պետք է հաշվի առնի Հայ եկեղեցու բոլոր կենտրոնների, ինչպես նաև աշխարհի առաջատար խաղացողների շահերը։ Իհարկե, նաև Ռուսաստանի շահերը։ Եվ ինչը կարևոր է, այժմ նաև՝ Ադրբեջանինը։ Սա կարող է անսպասելի թվալ, բայց նոր աշխարհաքաղաքական պայմաններում անհնար է անտեսել Բաքվի ձայնը՝ հաշվի առնելով Ադրբեջանի աճող ազդեցությունը ինչպես տարածաշրջանում, այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս։
Կարևորագույն պայմաններից մեկը կլինի Անկարայի հետ թեկնածուի համաձայնեցումը։ Փաստորեն, այսօր Գարեգին Երկրորդի հաջորդի ճակատագիրը լուծում են Վատիկանն ու Թուրքիան՝ մի շարք պետությունների միջնորդությամբ»,- գրել է ադրբեջանցին:
Սա ևս մեկ ապացո՞ւյց է այն մասին, որ Նիկոլ Փաշինյանը և մերձիշխանական շրջանակները Եկեղեցու, Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի, այլ հոգևորականների դեմ հարձակումներն իրականացնում են թուրք-ադրբեջանական տանդեմի, աշխարհաքաղաքական որոշ կենտրոնների պատվերով:
