Երկրապահի կյանքը՝ պատերազմից հետո

«Չեմ փոշմանել, պետք լինի՝ հիմա էլ կգնամ. իմ հայրենիքի համար եմ գնացել»,- պատերազմի օրերը հիշելիս՝ այս խոսքերն է ամեն անգամ կրկնում երկրապահ Կարո Ջալալյանը: Կարոն մասնակցել է Ղարաբաղյան պատերազմին և վերջին օրերին վիրավորվել է, այժմ երկրորդ կարգի հաշմանդամ է: 56-ամյա Կարոն կամավոր է կռվի գնացել, 3 ամիս պատերազմի դաշտում մնալուց հետո վիրավորվել է` գլխի հատվածում վնասվածք է ստացել ու տեղափոխվել Կապանի հիվանդանոց, վիրահատությունից հետո վերադարձել է տուն: Հիշում է` ծնողերը դեմ էին, չէին ցանկանում, որ նա էլ պատերազմի դաշտ գնա. Կարոյի մեծ եղբայրը նույնպես պատերազմի մասնակից էր եղել, ու ծնողները երկրորդ որդուն էլ չէին ցանկանում ուղարկել պատերազմ: Կարոն ծնողների կամքին չենթարկվեց ու 1994 թվականի հունվարին գնաց կռվելու:

Այժմ Կարո Ջալալյանն իր մոր հետ բնակվում է Արարատ մարզի Զորակ գյուղում: Մայրը` 79-ամյա Գեղեցիկ Ջալալյանը, վատառողջ է, երկար ժամանակ անկողնային հիվանդ է եղել ու հիմա բուժման կարիք ունի, բայց ընտանիքն ամենևին գումար չունի: Հիվանդ է մեծահասակ կինը. սրտամկանային ինֆարկտ և ինսուլտ է տարել, շաքարային դիաբետ ունի, նաև աչքի կատարակտ հիվանդություն է հայտնաբերվել նրա մոտ:

Մայր ու որդի շատ հուսահատ վիճակում են հիմա, ու նրանց ցավը միայն այսօրվա օրը չէ. տարիներ առաջ նրանք շատ լավ պայմաններում են ապրել ու ոչ մի բանի կարիք չեն ունեցել: Ջալալյանների ընտանիքը մինչև 1988 թվականը Բաքվում է ապրել, Կարոյի մայրը մինչ օրս չի կարողանում մոռանալ իրենց Բաքվի տունը, ներկայիս տան հետ համեմատելու դեպքում էլ` ցավն ավելի է մեծանում. «Բաքվում մենք շատ լավ ենք ապրել, նոր ռեմոնտ արած տուն էր: Մեր տուն որ մարդ էր մտնում, ասում էր` էլ չենք ուզում ձեր տանից դուրս գալ: Ստեղ էլ ի՞նչ, ո՛չ տուալետ ունենք, ո՛չ բաղնիք…»,- պատմում է տիկին Գեղեցիկը: Այժմյան տունը վերանորոգման կարիք ունի, հողամասը վաղուց բերք չի տալիս, իսկ ձմռանն ի վիճակի չեն լինում տունը տաքացնել:

Ջալալյանները մինչև Բաքվի ջարդերն են փախել Ադրբեջանից, աղջիկը 1988-ի հունվարի 8-ին է ամուսնացել ու ամուսնությունից հետո Հայաստան է տեղափոխվել, ամեն օր մորը խնդրել է` թողնել ամեն ինչ ու գալ Հայաստան, նրանք էլ, զգալով վտանգը, հեռացել են Ադրբեջանից: Գալով Հայաստան` օրերով փորձել են տուն գտնել իրենց համար, ու վերջապես երկար փնտրտուքներից հետո գնել են ներկայիս տունը: Գյուղը, որտեղ հիմա նրանք են ապրում, հարուստ է փախստականներով: Գեղեցիկ տատը պատմում է, որ նրանք այս տունը ադրբեջանցուց են գնել ու ոչ միայն փող էին վճարել տան համար, այլև Բաքվի տունն էլ հետը տվել են տանտիրոջը` փոխանակման նման: Էլ աչքներին ոչինչ չէր գալիս, 6 հազար ռուբլի փող են ավելացրել վրան ու տունը գնել: Տունը հենց առաջին օրվանից էլ շատ լավ վիճակում չի եղել, բայց առաջ լավ այգի ունեին ու առատ բերք էին ստանում, հիմա դա էլ չկա, տունն էլ անհապաղ վերանորոգման կարիք ունի:

Հիմա այս տանը երկուսով են ապրում` Կարոն ու մայրը, Կարոյի մեծ եղբայրը պատերազմից վերադառնալուց հետո, հայրենիքում աշխատանք չգտնելու պատճառով, գնացել է Ռուսաստան ու այնտեղ է բնակվում` իր ընտանիքի հետ, առաջարկել է մորն ու եղբորը՝ գնալ Ռուսաստան ու իր հետ ապրել, հրաժարվել են. մայրն արդեն սովորել է Հայաստանի հող ու ջրին, իսկ Կարոն դեմ է հայրենիքը լքելուն. հայրն այստեղ է թաղված, ու այս հողը նա չի պատրաստվում լքել: Մեծ տղային Գեղեցիկ տատը 10 տարի չի տեսել, եկել էր Հայաստան հոր մահվան համար, դրանից հետո չի ստացվում գալ. քաղաքացիություն ստանալու խնդիրներ կան, մինչև հիմա չեն լուծվել: Գումարով էլ չի կարողանում օգնել, հազվադեպ մորն ու եղբորը քաղցրավենիք է ուղարկում: «Նոր տարուն երկու կարոբկա կանֆետ ու երկու չայ էր ուղարկել մեզ համար: Կինն է աշխատում, ինքն էլ չի կարողանում աշխատել, հազիվ իրենց են պահում»,- պատմում է Գեղեցիկ տատը:

Կարոն չի աշխատում, մայր ու որդի միայն թոշակ են ստանում ու այդ գումարով փորձում գոյատևել կիսաքանդ պատերի ներսում: Կարոն մի անգամ դիմել է Պաշտպանության նախարարություն, օգնություն խնդրել, ասել է, որ երկրապահ է, ու հիմա էլ շատ վատ վիճակում է ապրում, օգնություն է խնդրել` տան վերանորոգման հարցում, սկզբում չեն մերժել, ավելին` ասել են` 100%-ով իրենց օգնություն հասնում է: Որոշ ժամանակ հետո, սակայն, պատասխան-նամակ են ստացել, որտեղ գրված է` չենք կարող օգնել ձեզ: Կարոն պատմում է, որ «ՎիվաՍել-ՄՏՍ» ընկերությանը նույնպես դիմել է օգնության համար ու կրկին մերժվել, նույնիսկ մեկ անգամ էլ Նախագահին է նամակ գրել: Հիմա Կարոն միայն մի ցանկություն ունի` վերանորոգել տունը, քանի որ այս տանն արդեն օր օրի անհնար է լինում ապրել: Գումար չունեն վերանորոգման համար, բայց եթե ինչ-որ մեկը հայտնվի ու օգնի իրենց, Կարոն պատրաստ է վերանորոգումն ինքն անել, միայն շինանյութը հատկացնեն, ու վերջ:

Նյութը պատրաստվել է «Աջակցություն Հարավային Կովկասում հակամարտությունների հավասարակշռված լուսաբանմանը» ծրագրի շրջանակում, որը ֆինանսավորվում է Երևանում Բրիտանական դեսպանատան կողմից: Ծրագրում արտահայտված կարծիքները կարող են չհամընկնել ֆինանսավորող կազմակերպության տեսակետներին:

Մանրամասները` տեսանյութում:

Լուսանկարները և տեսանյութը հեղինակի