«Ադրբեջանում սեփական պետականությանը, սեփական բանակին այդպիսի հարվածներ չեն հասցնում»

Հարցազրույց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության նախագահի մամուլի խոսնակ Դավիթ Բաբայանի հետ

– Պարոն Բաբայան, նախևառաջ, ինչպե՞ս է այժմ վիճակն Արցախում և շփման գծում:

– Իրավիճակը բավական նորմալ է, կայուն, որևէ արտառոց բան չկա: Շփման գծում, իհարկե, Ադրբեջանը պարբերաբար փորձում է լարել իրավիճակը, բայց վերջին մի քանի օրերին համեմատաբար ավելի հանդարտ է, քան մեկ շաբաթ առաջ էր:

– Ո՞րն է Ձեր գնահատականն Ադրբեջանի վերջին դիվերսիոն գործողության վերաբերյալ, դա քաղաքակա՞ն քայլ եք համարում, եթե այո, ապա ո՞րն էր դրա նպատակը:

– Գիտեք, եթե մենք դատենք առողջ տրամաբանությամբ, ապա որևէ հիմք չկա դիմելու նման քայլերի, որովհետև նախևառաջ սա չի փոխում ռազմաքաղաքական իրավիճակը, այսպես ասած, ռազմավարական նախաձեռնությունը չի տալիս Ադրբեջանին, Ադրբեջանը չի կարողանում այն իր ձեռքը վերցնել, սահմանը չի փոխում: Կարծում եմ` Ադրբեջանը նման քայլերով, պարզապես, ներքին և արտաքին մի շարք հարցեր է լուծում:

Ներքին առումով` գիտեք, որ Ադրբեջանում նոր Պաշտպանության նախարար է նշանակվել, նա էլ փորձում է ցույց տալ, թե` «տեսեք` ինչքան հայրենասեր եմ, կարողանում եմ այդպիսի գործողությունների դիմել»` անկախ նրանից, թե քանի հոգի է իրենց կողմից զոհվում: Իսկ իրենց կողմից տված զոհերն անհամեմատ ավելի շատ են, քան մեր կողմից: Ճիշտ է, մեզ համար յուրաքանչյուր երիտասարդի մահ չի կարելի նույնիսկ քանակով չափել, դա ողբերգություն է:

Բայց, այնուամենայնիվ, նրանք փորձում են «ներքին շուկային» ցույց տալ, որ իրենց բանակն ուժեղ է, փորձում է ինչ-որ գործողություններ կատարել: Միաժամանակ, դրանով ադրբեջանական իշխանությունները փորձում են հասարակությանը շեղել ներքաղաքական գործընթացներից, կոռուպցիայից, իշխող վերնախավի հարստացումից, և այլն:

Ինչ վերաբերում է արտաքին գործոնին, ապա, հատկապես հաշվի առնելով Սոչիի օլիմպիական խաղերի ժամանակաշրջանը և այն, որ Արևմուտքը, կարծես թե, միառժամանակ բարելավել է հարաբերություններն Իրանի հետ, Ադրբեջանը փորձում է ապակայունացնել վիճակը, ինչը ձեռնտու չէ որևէ մեկին` ո՛չ համաշխարհային գերտերություններին, ո՛չ էլ տարածաշրջանային տերություններին:

Հետևաբար, Ադրբեջանը ձգտում է փոխարենն ինչ-որ բան կորզել տարբեր պետություններից (դրանք կլինեն քաղաքական դիվիդենտներ, որպեսզի նրան չանհանգստացնեն ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների սահմանափակման կամ ժողովրդավարության հարցերով) կամ էլ տնտեսական ինչ-որ շահավետ գործարքների հասնել:

– Որոշ փորձագետներ գտնում են, որ Ադրբեջանը նման քայլերով ձգտում է ստուգել հայկական ուժերի մարտունակությունը: Որքանո՞վ եք համամիտ այս տեսակետի հետ:

– Իհարկե, Ադրբեջանը պարբերաբար փորձում է ստուգել, տեսնել` ինչպիսին է իրավիճակը` դատելով հայաստանյան տարբեր հրապարակումներից: Կան, չէ՞, մարդիկ, ովքեր հոռետեսական հրապարակումներ են անում, մեր Զինված ուժերի, հասարակության վիճակը ներկայացնում են` որպես շատ անտանելի, խնդիրներ, արտագաղթ և այլն: Ես Ձեզ ասեմ` սա նույնպես իրենց խրախուսում է` դիմելու այդպիսի քայլերի, որովհետև նրանց մոտ ստեղծվում է կեղծ պատկեր, որ իրավիճակն այնքան վատ է, հասարակությունը հիասթափված է, հայ ազգը կորցրել է ինքնապաշտպանվելու իր ունակությունը և իմունային համակարգը, հետևաբար` փորձում է մերթընդմերթ դիմել սադրանքների:

Պետք է լրջորեն հաշվի առնենք այս ամենը, որովհետև իրենց մոտ, ի տարբերություն մեզ, սեփական պետականությանը, սեփական բանակին այդպիսի հարվածներ չեն հասցնում: Երբեմն այդ հարվածները նույնիսկ ավելի ցավալի են լինում, քան թշնամու կողմից իրականացված գործողությունները:

– Ձեզ գոհացնո՞ւմ են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հայտարարությունը, արձագանքները` վերջին միջադեպերի կապակցությամբ:

– Մենք մշտապես իրենց էլ ենք տեղյակ պահում ցանկացած հանդիպման, համանախագահների այցերի ժամանակ: Բոլորը քաջ գիտակցում են իրավիճակը: Իմ կարծիքով` նույն Մինսկի խմբի համանախագահների համար զինադադարի ռեժիմի այդպիսի խախտումները մեծ հարված են, բայց Ադրբեջանն այդպիսի շանտաժով ինչ-որ տեղ հարվածում է նաև նրանց աշխատանքին: Ես ավելի քան համոզված եմ` նույնիսկ, եթե Մինսկի խմբի համանախագահ երկրները հրապարակային դաշտում հայտարարություններ են անում, այսպես կոչված, հավասարակշռությունը պահպանելու համար, ապա ոչ հրապարակային ձևերով, դիվանագիտական խողովակներով, այնուամենայնիվ, Ադրբեջանին հասկացնում են, որ, այսպես կոչված, «կարմիր գիծը» չհատի:

– Այնուամենայնիվ, երբ համանախագահները Երևանում էին, մի խումբ երիտասարդներ բողոքի ակցիա անցկացրեցին` հայտարարելով, որ Մինսկի խումբն իր այդ քաղաքականությամբ խրախուսում է Ադրբեջանին: Համաձայն չե՞ք սրա հետ:

– Այն, որ հասարակությունը պիտի այս կամ այն կերպով արտահայտի իր դիրքորոշումը, միանշանակ է, դա իրենց գործն է, յուրաքանչյուրի իրավունքը: Բայց մյուս կողմից` նորից եմ ասում` զուտ շփվելով այդ մարդկանց հետ, տեսնելով իրենց մեծ աշխատանքը` կարելի է պատկերացնել, թե դա ինչ մեծ հարված էր իրենց համար:

Հրադադարի ռեժիմի խախտումները և այդպիսի գործողությունները սադրանք են ոչ միայն` Արցախի և Հայաստանի, այլև` Մինսկի խմբի համանախագահների դեմ: Իրենք հասկանում են, որ յուրաքանչյուր այսպիսի զոհ, փաստորեն, նաև իրենց զոհն է, հարվածում է իրենց ջանքերին, բայց շարունակում են աշխատել: Պարզապես մենք պետք է հասկանանք, որ քաղաքականության մեջ զգացմունքային բաղադրիչը պետք է չգերակշռի սառը դատողությանը, հետևաբար` որպեսզի կայունությունը և խաղաղությունը պահպանվի, նրանք ուղղակի չեն կարող ոչ հրապարակային ձևով Ադրբեջանին չասել իրենց դժգոհության մասին:

– Ի դեպ, համանախագահներից Իգոր Պոպովը Երևանում` լրագրողների հետ զրույցում, հետաքրքիր շեշտադրում կատարեց` ասելով, թե իրենք ադրբեջանական կողմին կոչ են արել, և այդ թեմայով խոսել են Հայաստանի պաշտպանության նախարարի հետ: Փաստորեն, սա Ձեր ասածի՞ տրամաբանության մեջ է տեղավորվում:

– Այո՛:

– Հայաստանի ռազմավարական գործընկեր Ռուսաստանի արտգործնախարարությունը նույնպես պարզապես «մտահոգություն» հայտնեց այս դեպքերի վերաբերյալ և նույնպես չդատապարտեց Ադրբեջանի գործողությունները: Սրա՞ն ինչպես վերաբերվենք:

– Նույն ձևով: Քանի որ Ռուսաստանը նաև հանդիսանում է Մինսկի խմբի համանախագահող երկիր, հատկապես այժմ ընթանում են Սոչիի օլիմպիական խաղերը, այդ պատճառով հրապարակավ հայտարարություններ անելը, մեղադրելը կարող է բերել այլ` անցանկալի գործընթացների: Հետևաբար, շատ ավելի արդյունավետ կլինի կոշտ դիրքորոշում ցուցաբերել` թեկուզ ոչ հրապարակայնորեն, քանի դեռ Ադրբեջանը չի հատել այդ «կարմիր գիծը»:

– Իսկ Ձեր կարծիքով` ռուսներն այդպիսի կոշտ դիրքորոշում հայտնո՞ւմ են ադրբեջանական կողմին:

– Իմ կարծիքով` բոլորն էլ հայտնում են: Եթե, Աստված մի արասցե, պատերազմ սկսվի, ապա, կամա թե ակամա, այդ պատերազմական գործողությունների մեջ կներգրավվեն մի շարք հարևան պետություններ: Ինչո՞ւ, որովհետև նույն Ադրբեջանում կան այլ ազգային փոքրամասնություններ, օրինակ` լեզգիների թիվն Ադրբեջանում մոտ 400 հազար է, մոտավորապես այդքան էլ ապրում են Ռուսաստանի Դաշնության տարածքում` Դաղստանում, ավարներ` կրկին և՛ Ադրբեջանում, և՛ Դաղստանում, թալիշների թիվը Ադրբեջանում շուրջ 600 հազար է, և մոտ 3 միլիոն` Իրանում:

Եվ բնական է, որ լեզգիները, ավարները, թալիշները կգան օգնելու իրենց եղբայրներին` հատկապես հաշվի առնելով այն, որ Ադրբեջանն ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների կտանի առաջին գիծ, կկոտորի նրանց: Այսպիսով, Ադրբեջանը կլուծի նաև ներքին ազգային հարցերը: Եվ, այդպիսով, պատերազմը կներգրավի հարևան պետություններին: Սա որևէ մեկին պետք չէ: Որպեսզի սա կանխվի, պետք է ագրեսորին հասկացնել, որ նման մոտեցումն անընդունելի է:

– Իսկ պատերազմի վերսկսման հավանականություն կա՞ այսօր:

– Հավանականություն միշտ էլ կա, բայց մենք պիտի լինենք իրատես, տեսնենք` ինչ է կատարվում տարածաշրջանում, ինչպիսի հավասարակշռություն կա կողմերի միջև: Ներկայումս հավասարակշռությունը պահպանվում է, ավելին` եթե Ադրբեջանը սկսի պատերազմ, կպարտվի: Հետևաբար, նա երբեք չի գնա պատերազմական գործողությունների, միայն կսկսի պատերազմն այն ժամանակ, երբ այնքան ուժեղ կլինի, որ առանց մեկ կրակոցի կարողանա գրավել և՛ Արցախը, և՛ Հայաստանը: Իսկ նման բան հնարավոր չէ, այլևս այդպիսի բան չի լինելու:

– Ի դեպ, Սոչիի օլիմպիական խաղերն ինչպիսի՞ ազդեցություն կարող են ունենալ հակամարտության վրա:

– Կարծում եմ` պիտի որ դրական ազդեցություն ունենան, հատկապես որ կոչ է արվել պահպանելու օլիմպիական զինադադար: Իմիջիայլոց, պետք է ասեմ, որ պաշտոնական Ստեփանակերտն այդպիսի առաջարկներ է արել դեռևս մի քանի տարի առաջ. մենք հայտարարել ենք, որ զինադադարի ռեժիմը պետք է պահպանել կարևոր տոների ժամանակ` Նոր Տարի, Սուրբ Ծնունդ, իրենց Նովրուզ Բայրամը, Երեխաների միջազգային օրը, և այլն:

– Իսկ ադրբեջանցիները հետևո՞ւմ են այդ հորդորին:

– Չեն հետևում, դժբախտաբար: Բայց քանի որ այս անգամ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրների կողմից հստակ նշվել է, կարծում եմ` զինադադարն ինչ-որ ձևով պիտի պահպանվի:

– ՀՀ արտգործնախարարը Մինսկի խմբի համանախագահների հետ հանդիպմանը շեշտեց, որ պետք է կյանքի կոչել շփման գծից դիպուկահարների դուրսբերման և միջադեպերի քննության մեխանիզմի ստեղծման վերաբերյալ նախաձեռնությունները: Սա հնարավոր համարո՞ւմ եք այժմյան իրավիճակում:

– Այդ գաղափարը ևս պաշտոնական Ստեփանակերտն առաջարկել է 7 տարի առաջ, որևէ տեղաշարժ չի եղել, ընդհակառակը` Ադրբեջանն ամեն ինչ անում է, որ դա չիրագործվի: Ավելին` Ռազմական ակադեմիայում բացում է դիպուկահարների դասընթացներ, պատրաստում է դիպուկահարներ, մեծարում է նրանց: Դժբախտաբար, այդ հարցում չեմ տեսնում որևէ հեռանկար: Ի դեպ, ասեմ, որ մենք միշտ շարունակելու ենք ներկայացնել այդ թեզը և փորձել դիպուկահարներից հետ քաշել առաջին գծից:

– Այսինքն` եթե հայկական կողմը հայտարարի, որ մենք մեր կողմից ետ ենք տանում դիպուկահարներին…

– Չէ, այդպիսի բան անելը սխալ է: Եթե մենք հայտարարենք, որ միակողմանի հետ ենք տանում, դա էլ ավելի կսաստկացնի իրավիճակը, կասեն` ավելի լավ, կրակում ենքգ հասկանո՞ւմ եք: Իսկ եթե իրենք չեն հեռացնում իրենց դիպուկահարներին, ապա նրանց զսպող ամենաարդյունավետ, ամենագործուն մեխանիզմը մեր դիպուկահարներն են: