Գումարներ չեն տրամադրվում «Երևանյան հիվանդություն» բուժման բանալին գտնելու համար
Հայաստանում շատերն են տառապում «Երևանյան հիվանդություն»՝ «Պարբերական հիվանդություն» անունը կրող ծանր հիվանդությամբ: Պարզվում է` հայ գիտնականներն անգլիացի գիտնականների հետ համատեղ մի շարք ուսումնասիրություններ են կատարել և պարզել են, որ Միջերկրածովյան ընտանեկան տենդի՝ «Երևանյան հիվանդության» ժամանակ հիվանդի աղիների միկրոֆլորայի խախտումը կարող է սուր նոպաների առաջացման պատճառ հանդիսանալ:
Այդ մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ՀՀ ԳԱԱ Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի Մոլեկուլային գենետիկայի լաբորատորիայի վարիչ, կենսաբանական գիտությունների թեկնածու Ժաննա Կծոյանը` նշելով, որ այս առնչությամբ իրենք ամենավերջին տեխնոլոգիաներով և մեթոդներով երկարատև ուսումնասիրություններ են կատարել: «Սա գենետիկական հիվանդություն է: Այսինքն` նման հիվանդների մոտ 16-րդ քրոմոսոմային զույգում դիտվում է մուտացիոն խախտում, որը բերում է միկլոֆլորայի, այն է` աղիների մանրէների նորմալ կազմի խախտման, որի հետևանքով խախտվում է մարդու իմունային համակարգը և տեղի է ունենում տենդով ուղեկցվող հիվանդության նոպա: Անհամեստություն թող չթվա, սակայն նման ուսումնասիրություն որևէ մեկը չէր կատարել ոչ միայն մեզ մոտ` Հայաստանում, այլև անգամ միջազգային մակարդակով»,- ասաց Ժ. Կծոյանը:
Նրա խոսքով` բոլոր հետազոտողները ուսումնասիրում են այս հիվանդության գենետիկան, մինչդեռ իրենք ուսումնասիրել են այդ գեների մուտացիայի ազդեցությունն աղիների մանրէների վրա:
«Ընդհանրապես մարդու օրգանիզմում մանրէները մոտ 100 անգամ ավելի շատ են, քան մարմնի բջիջները, նրանք հիմնականում բնակվում են աղիներում, և, եթե այդ կապն օրգանիզմի հետ խախտված չէ, այդ պարագայում այն օրգանիզմին անհրաժեշտ գործունեության պայմաններ է ստեղծում և կարգավորում է իմունային համակարգը: Տվյալ պարագայում մանրէների կազմի խախտումը, որն, իհարկե, ահավոր է, բերում է բորբոքային պատասխանի` նոպային»,- ասաց Ժ. Կծոյանը` միաժամանակ նշելով, որ իրենք ուսումնասիրել են աղիքային միկրոֆլորան՝ ինչպես հիվանդության հանգիստ վիճակում, այնպես էլ սուր փուլում` նոպաների ժամանակ: «Մենք այդ ամենն ապացուցեցինք տարբեր մոլեկուլա-կենսաբանական մեթոդներով (սեկվենս, ֆիշ անալիզ, մաս-սպեկտրոմետրիա) և աշխատանքներ տպագրեցինք արտասահմանյան շատ բարձր իմպակտ գործոն ունեցող գիտական ամսագրերում, որոնցում կատարվել են 50-ից ավելի հղումներ իրենց արտասահմանցի գիտնականների կողմից»,- ասաց Ժ. Կծոյանը:
Գիտնականը նշում է, որ այս ուսումնասիրութուններն իրենք կատարել են 2004-2008թթ.-ին` MNTC-ից ստացած դրամաշնորհի միջոցով: Ներկայումս գիտնականների այս խումբը կարող է և ցանկանում է պարզել, թե կոնկրետ ո՞ր մանրէներն են այդ անհասկանալի բորբոքային պրոցեսների և սուր նոպաների պատճառ հանդիսանում, սակայն դրա համար չունեն համապատասխան ֆինանսական միջոցներ: Ժ. Կծոյանը պատմում է, որ իրենք պարզել են նաև հիվանդության նոպաների կապվածությունը հիվանդի ընդունած սննդի հետ, և նշում, որ, օրինակ` հիվանդի վիճակը կարելի է թեթևացնել նաև դիետայի միջոցով, սակայն ավելի մանրամասն հետազոտություններ կատարելու համար բացակայում են անհրաժեշտ գումարները:
Մեր հարցին, թե որքա՞ն գումարի մասին է խոսքը, Ժ. Կծոյանը պատասխանեց, որ լուրջ հետազոտությունների համար անհրաժեշտ է մոտ կես մլն դոլար, սակայն, եթե անգամ այդ կարգի գումար էլ չգտնվի, ապա որոշակի գումար հայթայթելու դեպքում այն հնարավորություն կընձեռի իրենց գիտական խմբին շարունակելու մեր երկրի համար այդքան կարևոր հիվանդության ուսումնասիրությունը:
Այս հիվանդությունն առավել բնորոշ է Միջերկրածովյան տարածաշրջանի ժողովուրդներին, հատկապես հայերին, և պատահական չէ, որ Հայաստանում այն տարածված է «Երևանյան հիվանդություն» անունով, իսկ բժշկության մեջ այն հայտնի է` որպես «Պարբերական հիվանդություն»: Հիվանդությունը ժառանգական է, անբուժելի, դրսևորվում է պարբերաբար կրկնվող կարճատև նոպաներով, որոնք ուղեկցվում են սաստիկ ցավով ու տենդով: Այսօր հիվանդության միակ դեղամիջոցը կոլխիցինն է, որը նվազեցնում է նոպաների հաճախականությունը «Պարբերական հիվանդությամբ» տառապող անձանց մոտ, որը, սակայն, հիվանդը ստիպված է մինչև կյանքի վերջ ընդունել:
«Մեզ մոտ՝ Հայաստանում, հիվանդության հաճախականությունը շատ բարձր է, սակայն, որպեսզի հիվանդությունն ի հայտ գա, անհրաժեշտ նախապայման է` երկու ծնողների կողմից երեխային փոխանցվող այդ գենի մուտանտ ձևը, հակառակ պարագայում երեխայի մոտ տվյալ հիվանդությունը չի նկատվի»,- մեզ հետ զրույցում ասաց գիտնականը: Նա նաև նշեց, որ Հայաստանի նման երկրի համար այս կարևոր հիվանդության ուսումնասիրությունների համար այլևս չի ցանկանում որևէ տեղ դիմել, քանի որ «դա անիմաստ է՝ ոչ մեկը չի արձագանքում»: Մինչդեռ, ըստ գիտնականի` այդ ուսումնասիրությունները հնարավորություն կտային հետագայում գտնել այդ սարսափելի հիվանդության բուժման բանալին` մանրէների խախտման շտկման ուղիով:
«168 ԺԱՄ»
