Մայիսի 21-ին և լույս 22-ի գիշերը արցախա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում հակառակորդը տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից, հրադադարի պահպանման ռեժիմը խախտել է շուրջ 80 անգամ՝ հայ դիրքապահների ուղղությամբ արձակելով ավելի քան 750 կրակոց:
ՊԲ առաջապահ զորամասերը լիակատար վերահսկողություն են պահպանում առաջնագծում և շարունակում վստահորեն իրականացնել մարտական հերթապահություն:
«ստ երևույթին, այլ հնարավորություն այլևս չկար, և հայտարարությունը պետք է հասցեական լիներ։ Ադրբեջանը փակել է տվել ԵԱՀԿ-ի երևանյան գրասենյակը, մի կազմակերպություն, որի հովանու ներքո ընթանում է խաղաղ կարգավորման գործընթացը։ Դա անթույլատրելի է»։
Սա կարևոր նյուանս է, որն այլևս չի քողարկվում անգամ երկրի ղեկավարի կողմից։ Այլևս հստակ հայտարարվում է, որ «Արցախի ինքնորոշման իրավունքի իրացման ու ժողովրդի անվտանգության երաշխավորման ամրագրումն այլընտրանք չունի»։
Արցախի Հանրապետության Նախագահ Բակո Սահակյանը մայիսի 20-ին ստորագրել է հրամանագիր, համաձայն որի՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության պետական սահմանը պաշտպանելիս ցուցաբերած արիության համար ԼՂՀ պաշտպանության բանակի N զորամասի զինծառայող Կարեն Դանիելյանը հետմահու պարգեւատրվել է «Մարտական ծառայություն» մեդալով։
«Մինսկի խմբի համանախագահներն ավելի քան երբեք շատ կտրուկ արտահայտվեցին Ադրբեջանի հասցեին, ինչը նշանակում է, որ պետք է սպասել Ադրբեջանի կողմից ագրեսիայի դրսեւորման: Մինսկի խմբի՝ Ադրբեջանին ագրեսոր ճանաչելուց հետո շատ հնարավոր է՝ միջազգային հանրությունը կամ մի քանի պետություններ ճանաչեն Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը»:
«Ցավոք, զոհ ունենք, սա անդառնալի կորուստ է, ինչպես և ցանկացած զոհ։ Պարզապես Ադրբեջանը կրակի հետ է խաղում։ Այսպիսի պահվածքը, այսպիսի լկտի, անհարգալից վերաբերմունքի ցուցաբերումը միջազգային հանրության նկատմամբ, կարծում եմ՝ անպատասխան չպետք է մնա»։
«Հակամարտության շատ ու շատ կիզակետերում եմ եղել, կարող եմ ասել, որ այստեղի ժողովուրդը ոչնչով չի տարբերվում նրանցից, ովքեր օրինակ, Սիրիայում են պայքարում»:
«Այսօր խոսում ենք երեք տարրերի մասին, որոնք անմիջականորեն ոչ, բայց միջնորդավորված ձեւով ապահովում են Արցախի ներկայությունը բանակցային գործընթացում»,- նշեց Ալեքսանդր Մարգարովը:
«Այս փուլում համանախագահների գլխավոր խնդիրը Ադրբեջանին Վիեննայում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների կատարմանը մղելն է: Հակառակ դեպքում համանախագահների հայտարարությունը կարող է էֆեկտիվ լինել զուտ կարճաժամկետ ժամանակահատվածում»,-ավելացրեց Տիգրան Աբրահամյանը:
Բացի հրաձգային զինատեսակներից, ադրբեջանական զինուժը շփման գծի արևելյան ուղղությամբ կիրառել է հաստոցավոր հակատանկային նռնականետ (32 արկ), իսկ հյուսիսարևելյան հատվածում՝ 60 միլիմետրանոց ականանետ (7 արկ):
Մայիսի 20-ին՝ ժամը 07:20-ի սահմաններում, ՊԲ հյուսիսային ուղղությամբ տեղակայված զորամասերից մեկի պահպանության տեղամասում հակառակորդի կողմից արձակված կրակոցից մահացու վիրավորում է ստացել զինծառայող, 1996թ. ծնված Կարեն Սարիբեկի Դանիելյանը:
Ղարաբաղյան հակամարտության վերջին տարիների պատմության մեջ առաջին անգամ նախօրեին ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը հայտարարություն է տարածել, որտեղ հստակ նշված է, թե կողմերից որն է առաջինը խախտել զինադադարի ռեժիմը:
«Ադրբեջանն արդեն զզվեցրել է բոլորին, և նրա լկտի պահվածքն արդեն վիրավորական է գերտերությունների համար։ Մենք միշտ ընդգծում էինք, որ անհրաժեշտ է հասցեական կոշտ հայտարարություն ագրեսորին, բայց նաև հասկանալի էր ՄԽ համանախագահների պահվածքը. նրանք փորձում էին էլ ավելի չվատթարացնել իրավիճակը, հատկապես, որ Ադրբեջանը դրան սպասում էր, որպեսզի կրկին աննորմալ քայլերի դիմի»:
«SPIKE հրթիռի կողմից ադրբեջանական ռազմական հարձակումը հայկական կողմի վրա աննախադեպ երևույթ է և շատ լուրջ հետևանքներ կարող է ունենալ ռազմական տեսանկյունից»:
ՊԲ առաջնագծում տեղադրված տեսադիտարկվող համակարգերն արձանագրել են, որ ժամը 12:15-12:19-ի և 13:32-13:36-ի սահմաններում շփման գծի Սեյսուլան-Յարըմջա հատվածում հակառակորդը, նախնական տվյալներով, 60 միլիմետրանոց ականանետերից կրակ է վարել իր իսկ դիրքերի ուղղությամբ, ինչի հետևանքով նշված հատվածներում տեղի են ունեցել պայթյուններ:
Մայիսի 19-ին, ժամը 14:50-ին տեղեկություն է ստացվել, որ Արցախի Հանրապետության Շահումյան-Սոթք ավտոճանապարհի 25 կմ-ին իրականացվելու է արհեստական քարաթափում պայթեցման միջոցով:
«Հիմա արդեն ամեն ինչ ակնհայտ է՝ ով է սկսում ագրեսիան, ով է կրակում և ով է պատասխանում։ Բացի այդ, պարզ է, որ նման հայտարարությունները կարող են բերել հերթական ապրիլին, և արդեն ստիպված կլինեն ավելի ծանր հետևանքներ կրել»։
«Այն հստակ կերպով մատնանշում է մեղավոր կողմին», – մայիսի 19-ին այս մասին ասել է աշխատանքային այցով Կիպրոսում գտնվող Հայաստանի արտգործնախարարի պաշտոնակատար Էդվարդ Նալբանդյանը` Եվրոպայի խորհրդի գլխավոր քարտուղար Թորբյորն Յագլանդի հետ հանդիպման ժամանակ:
Ադրբեջանը հրաժարվում է իրականացնել խաղաղ գործընթացի առաջ մղմանը միտված համաձայնությունները, թեպետ դրանց կարևորությունն ընդգծվել է տարբեր հանդիպումների ժամանակ: Այս մասին խորհրդի Նախարարների կոմիտեի 127-րդ նիստում ունեցած ելույթում ասել է Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը:
«Ալիևի արկածախնդրությունը, ներքին «ռազբորկաներից» հասարակության ուշադրությունը նման վտանգավոր ձևերով շեղելն անընդունելի է: Կարծում եմ, որ այս հայտարարությանը կհետևեն համապատասխան գործընթացներ, միգուցե, դրանք հրապարակային չլինեն, դա պարտադիր էլ չէ»:
Մայիսի 18-ին և լույս 19-ի գիշերը արցախա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում հակառակորդը տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից, հրադադարի պահպանման ռեժիմը խախտել է մոտ 90 անգամ՝ հայ դիրքապահների ուղղությամբ արձակելով ավելի քան 1300 կրակոց:
Նկատելի է, որ Ադրբեջանի վրա որոշակի ճնշում է գործադրվում այդ հարցում: Իր հերթին, Բաքուն փորձում է փոխել այս նոր օրակարգը, եւ դրա առաջին փորձը փետրվարին էր, երբ Ադրբեջանը փորձեց վերականգնել «պատերազմի իրավունքը»: Սակայն Ադրբեջանը ռազմական ծանր ու անսպասելի հարված ստացավ, քանի որ պարզ դարձավ, որ հայկական կողմում արդեն իսկ տեղակայված են գերժամանակակից «հետաքննության» սարքավորումներ:
«Մայիսի 16-ից մինչև մայիսի 17-ը հայկական զինված ուժերը պատասխան հարվածներ են հասցրել տարբեր տրամաչափի ականանետային կրակով: Երկու կողմերի այս գործողությունները հրադադարի նշանակալի խախտումներ են, որոնք մտահոգության տեղիք են տալիս»:
Ռուսաստանը որպես Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման միջնորդ դատապարտում է հրադադարի ռեժիմի խախտման դեպքերը և կոչ է անում կողմերին ձեռնարկել անհրաժեշտ բոլոր միջոցները՝ հակամարտության գոտում հետագա էսկալացիայի և լարվածության կանխարգելման համար:
««Լավրովի պլան» չկա, դա ապատեղեկատվություն է։ Ընթանում է լրատվական պատերազմ, տեսնում եք՝ Ադրբեջանի նախարարն ինչ է ասում, նա ասում է, որ նման տարբերակը հնարավոր է»։
Արցախի Հանրապետության Նախագահ Բակո Սահակյանը մայիսի 18-ին այցելել է Շուշի քաղաք:
Կատարական հայտնի Al Jazeera լրատվամիջոցը, ներկայացնելով Ադրբեջանի ՊՆ մեկնաբանությունը AFP-ին և Արցախի ՊԲ հաղորդագրությունից մի հատված, անդրադարձել է մայիսի 15-ին արցախաադրբեջանական շփման գծում հայկական տեխնիկա վնասելու դեպքին:
«Որ կողմն ավելի լավ օգտագործեց ստատուս-քվոյի ժամանակը՝ հզորանալու, բնակչությունն ավելացնելու, ժողովրդավարական ուղով զարգանալու, հզոր պետություն կառուցելու, նրա օգտին էլ աշխատելու է։ Բոլոր հնարավորությունները կան, պետք է աշխատել»։
«Երբ Բաքուն է կեղծում, թե իբր մենք ցանկանում ենք ամեն գնով պահպանել ստատուս-քվոն, դա միգուցե տեղավորվում է հակառակորդի տրամաբանության շրջանակներում, բայց Հայաստանից հնչող այդ տեսակետը չի կարող ընդունելի լինել: Ստատուս-քվոյի փոփոխությունը մեզ համար ընդունելի է, բայց միայն ու միայն հիմնահարցի համապարփակ կարգավորման դեպքում»,- ասաց նա:
