Լարիսա Ալավերդյանը՝ Արցախի հիմնահարցի վերջին գործընթացների և հնարավոր զարգացումների մասին:
Արցախի Հանրապետության իշխանությունների հետ ձեռք բերված պայմանավորվածության համաձայն ԵԱՀԿ առաքելությունը փետրվարի 6-ին հրադադարի ռեժիմի պլանային դիտարկում է անցկացնելու Արցախի և Ադրբեջանի զինված ուժերի շփման գծում՝ Մարտակերտի շրջանի Թալիշ գյուղից դեպի արևելք ընկած հատվածում։
Նիկոլ Փաշինյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Համազգային 6 կոնսենսուսները, որ առաջարկեցի 2019թ. օգոստոսի 5-ին, Ստեփանակերտում, որպես համահայկականության, ազգային միասնության անկյունաքար ու բանաձեւ:
«Նկատելի է, որ տարածված բազմակողմ տեքստը լավ մշակված է և կողմերի համար բավականին անվտանգ, այսինքն՝ կա և տպավորություն, որ քննարկվում են կարևոր հարցեր, որն Ադրբեջանի դիվանագիտական շահերի տիրույթում է, և խոսք է գնում ապագա կարգավորման սկզբունքների ու տարրերի մասին, մարդասիրական օրակարգի մասին, որը Հայաստանի շահերի տիրույթում է, այսինքն՝ երկար բանակցության և խոսակցության արդյունքում հաջողվել է համաձայնության գալ մի տեքստի շուրջ, որը չի վտանգի ներգրավված կողմերին՝ հակասությունների պատճառ դառնալով նրանց հրապարակային հայտարարությունների և քայլերի միջև»,- ասաց Հալբախը:
ՊԲ հարավ-արևելյան ուղղությամբ տեղակայված զորամասերից մեկի պահպանության տեղամասում փետրվարի 3-ին՝ ժամը 07:35-ի սահմանում, նախնական՝ զենքի օգտագործման կանոնների խախտման հետևանքով, թեթև հրազենային վիրավորում է ստացել Պաշտպանության բանակի զինծառայող, 2000 թվականին ծնված Արթուր Տիգրանի Դալաքյանը:
«Ես նման տեղեկություն չունեմ, մենք՝ բոլորս, որպես քաղաքական գործիչներ և հասարակ քաղաքացիներ, ուզում ենք, որպեսզի Քանանյանը և նրան միացած անձը դադարեցնեն հացադուլը, քանի որ իրենց առողջությանը կարող է վտանգ սպառնալ»,- եզրափակեց Դավիթ Բաբայանը։
ԱՀ ՊՆ մամուլի ծառայությունը հաղորդագրություն է տարածել:
Երբ պարոն Փաշինյանը հպարտորեն ասում էր, որ ինքը զրոյական կետից է սկսում բանակցային գործընթացը և այս ողջ ընթացքը տրամադրել է նրան, որպեսզի տեղեկանա գործընթացի փաստերից, դա ծիծաղելի էր: Բայց երբ նախորդ տարվա դեկտեմբերին Բրատիսլավայում հրապարակվեց քիչ թե շատ շոշափելի որևէ դիրքորոշում, որի վերաբերյալ կարելի է խոսել, որովհետև Արցախի բանակցային գործընթացն ամենագաղտնի բանն է, որը կա մեր երկրում, մենք համոզվեցինք նրանում, որ վերադարձել են Սերժ Սարգսյանի թողած կետին՝ փոշիացնելով 2 տարի, և գումարած մեկ կետ՝ կապված Արցախը բանակցային սեղան վերադարձնելու հետ:
Արցախի նախագահի թեկնածուները ներկայացրել են հարցի կարգավորման իրենց կամ իրենց քաղաքական ուժերի դիրքորոշումները, իսկ պաշտոնական Ստեփանակերտի դիրքորոշումը վերջին անգամ արտահայտվել է Հայաստանի և Արցախի անվտանգության խորհուրդների դեկտեմբերյան նիստին՝ նախագահ Բակո Սահակյանի ելույթում: Նախագահը մասնավորապես նշել էր. առաջին՝ Արցախի համար չի կարող լինել վերադարձ անցյալին՝ լինի դա կարգավիճակի թե սահմանների առումով, երկրորդ՝ կարգավորման որևէ տարբերակ չի կարող վտանգի տակ դնել Արցախի Հանրապետության անվտանգությունը և նրա բնականոն կենսագործունեությունը: Արցախի նախագահը շեշտեց՝ սրանք այն նշաձողերն են, որոնք երբեք չպետք է իջեցվեն, և այն կարմիր գծերը, որոնք երբեք չպետք է խախտվեն:
Օրերս հանդիսավոր պայմաններում նշվել է ՊԲ ինժեներասակրավորային զորամասերից մեկի հիմնադրման 25-ամյակը, որին ներկա էին ՊԲ հրամանատարի 1-ին տեղակալ, գեներալ-մայոր Միքայել Արզումանյանը, բարձրաստիճան զինվորականներ ու ազատամարտիկներ, մայրաքաղաքի համար 4 հիմնական դպրոցի աշակերտները, որոնք ներկայացել էին հատուկ զինվորների համար պատրաստված նվերներով:
Կապան քաղաքում հրավիրած մամուլի ասուլիսում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձավ Սերժ Սարգսյանի՝ ԼՂ հարցի հետ կապված ժառանգությանը՝ մեջբերելով 1in.am-ում հրապարակված հոդվածը, որտեղ խոսվում է յոթ շրջանների՝ Աղդամի, Ֆիզուլիի, Ջեբրայիլի, Զանգելանի, Ղուբաթլիի, Քելբաջարի և Լաչինի վերադարձից Ադրբեջանին՝ պայմանով, որ պահպանվում է Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին կապող միջանցքը։
2019 թվականին առողջապահության ոլորտին ԱՀ պետական բյուջեից հատկացվել է 729 մլն 758 հազար ՀՀ դրամ։
Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Արմինե Ադիբեկյանը 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ժամանակ ասաց, որ բանակցային սեղանին այս պահին որևէ փաստաթուղթ չկա. «Այս պահին քննարկվում են քայլեր, որոնք հետագայում կբերեն այդ փաստաթղթի ձևավորմանը: Այսինքն՝ իրենք այդ ապագա պոտենցիալ փաստաթղթի դրույթներն են քննարկում»:
«Ադրբեջանը նման բան էր առաջ քաշել, սահմանել էր կարմիր գծեր, և դա իր դիրքորոշումն էր ներկայացնում, հետևաբար՝ այդ մեմորանդումի հրապարակումից հետո ինձ հետաքրքրում էր՝ ի՞նչ է անելու Ադրբեջանը հիմա, արդյո՞ք Ժնևում խոսելու է այդ կարմիր գծերի մասին, իսկ գուցե հրաժարվելո՞ւ է։ Ինձ համար Մնացականյան-Մամեդյարով այս վերջին հանդիպման ընթացքում հուզող գլխավոր հարցը սա էր»,- ասաց Սարգսյանը։
«Բրատիսլավիայի ԱԳ նախարարների հանդիպումից հետո Էլմար Մամեդյարովը հարցազրույց տվեց, որտեղ կային կետեր, որոնք, ամենայն հավանականությամբ, քննարկվել են բանակցությունների ընթացքում, բայց դրանք դեռևս աշխատանքային կետեր են: Այսինքն՝ չկա որևէ համաձայնություն դրանց շուրջ, և երբ դրանք բացում ես և ներկայացնում սեփական մեկնաբանությամբ՝ նպատակ ունենալով ազդել սեփական և հակառակորդ կողմի հասարակությունների վրա, դու, ըստ էության, վնասում ես բանակցային գործընթացին:
«Ակնկալել, որ Արցախյան հիմնահարցին շուտափույթ կարգավորում է լինելու՝ շատ վաղաժամ է»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման եթերում այս մասին ասաց Արցախի նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ, Արցախի Պահպանողական կուսակցության հիմնադիր ղեկավար Դավիթ Բաբայանը՝ անդրադառնալով Ժնևում օրերս կայացած Մնացականյան-Մամեդյարով երկօրյա հանդիպմանը:
Նախագահ Բակո Սահակյանն ստորագրել է հրամանագիր Արցախի Հանրապետության պաշտպանության բանակի հրամանատարի առաջին տեղակալ, գնդապետ Դավիթ Մանուկյանին գեներալ-մայորի զինվորական կոչում շնորհելու մասին:
Հունվարի 26-ից փետրվարի 1-ն ընկած ժամանակահատվածում արցախա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գոտում հակառակորդը խախտել է հրադադարի պահպանման ռեժիմը շուրջ 200 անգամ` տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից հայ դիրքապահների ուղղությամբ արձակելով ավելի քան 1150 կրակոց:
Հունվարի 31-ին ժամը 14:00-ի սահմաններում ՀՀ Երևան քաղաքի բնակչուհի, 1991թ. ծնված Ն. Բ.-ն վարելով իրեն պատկանող «Նիսսան X-TRAIL» մակնիշի ավտոմեքենան Չլդրան-Կիչան ավտոճանապարհի 3-րդ կիլոմետրին դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի մասից դեպի աջ և գլորվել ձորը, ինչի հետևանքով Ն. Բ.-ն ստացած մարմնական վնասվածքներով տեղափոխվել է Չլդրանի տեղամասային բուժամբուլատորիա:
ՀՀ-ի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների ժնևյան հանդիպումից հետո հրապարակված հայտարարություններում տեղ գտած մի շարք ձևակերպումներ հարցեր են առաջացնում՝ պահանջելով համապատասխան պարզաբանումներ: Օրինակ, թե ինչ է տեղի ունեցել Ժնևում՝ դրանք բանակցություննե՞ր էին, թե՞ քննարկում, քանի որ հայտարարություններում երկու տերմինն էլ օգտագործվում է:
«Այս բանակցություններում գաղտնիություն պահպանելն ի սկզբանե սխալ է»,- լրագրողների հետ զրույցում ասաց Ադրբեջանահայերի ասամբլեայի նախագահ Գրիգորի Այվազյանը՝ անդրադառնալով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների, Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների եռօրյա հանդիպումից հետո արած հայտարարությանը, թե ձեռք են բերել պայմանավորվածություն՝ պահպանել խնդրի կարգավորման գործընթացի կոնֆիդենցիալության սկզբունքը:
Տեղի է ունեցել հերթական, մի քիչ ավելի երկար հանդիպում: Մամեդյարով-Մնացականյան վերջին հանդիպմանն անդրադառնալով՝ լրագրողների հետ հանդիպմանը նշեց «Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի» ղեկավար Թևան Պողոսյանը՝ հավելելով, որ նման հանդիպումներ եղել են և՛ Ռոբերտ Քոչարյանի, և՛ Սերժ Սարգսյանի ժամանակ:
«Կրկնում եմ՝ չի կարող լինել պարտադրված և գաղտնի որոշում, այն անձը կամ քաղաքական գործիչները, որոնք կգնան նման քայլի, նրանք ապագա չունեն, սա պարզ է։ Գաղտնիությունն ուրիշ խնդիր է. դիվանագիտական այդ գործընթացներում կան նորմեր, որոնք պետք է պահպանվեն՝ այս տեսանկյունից եմ ես դիտարկում։ Բայց սա չի նշանակում, որ որևէ մեկը կարող է գաղտնի ինչ-որ բան պարտադրել, և վաղը գան ու ասեն, թե այս կամ այն պայմանավորվածությունն ունենք, որը պետք է իրականացնեք։ Եթե այդ պայմանավորվածությունը բերելու է մեր կործանմանը, ապա մենք այդ ամենը չենք իրականացնելու»,- եզրափակեց Դավիթ Բաբայանը։
Առկա հայտարարությունների մակարդակով հստակ է մի բան՝ Արցախի ադրբեջանական համայնք կոչվածի ներգրավվածությունը բանակցություններին ինտենսիվորեն առաջ է մղվում, ընդ որում՝ ես հասկանում եմ, որ ոչ միայն ադրբեջանական կողմից, որովհետև Ադրբեջանում ԱՄՆ դեսպանն է հանդիպել այդ կառույցի հետ: Այսինքն՝ կա որոշակի ճնշում, որ այդ կառույցը սուբյեկտայնություն ստանա և բանակցություններին ներկա լինի: Այստեղ արձանագրենք, որ եթե բովանդակային բանակցություններ են ընթանում, մեծապես հավանական է, որ քննարկվում է այդ հարցը:
Արմեն Աշոտյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է. «Ժնեւի բանակցային մարաթոնն եզրափակող 3 հայտարարություններից՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբ, Հայաստանի եւ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ներ, պարզ է դառնում, որ՝
Հունվարի 29-ին և 30-ին Ժնևում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներ Իգոր Պոպովի (Ռուսաստան), Ստեֆան Վիսկոնտիի (Ֆրանսիա), Էնդրյու Շոֆերի (ԱՄՆ) և ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրչիկի միջնորդությամբ և մասնակցությամբ տեղի է ունեցել Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարներ Զոհրաբ Մնացականյանի և Էլմար Մամեդյարովի հանդիպումը:
Հատկանշական է հանգամանքը, որ Ստեփանակերտում և ՊԲ գրեթե բոլոր զորամասերում կազմակերպված միջոցառումներն ուղեկցվում էին ոչ միայն հանդիսավոր միտինգներով ու տոնական համերգներով, այլև բանակին ինչ որ բանով օգտակար լինելու հետաքրքիր նախաձեռնություններով: Այս մասին գրում է «Արցախպրեսը»:
Հունվարի 30-ին՝ ժամը 13:15-ի սահմանում, ՊԲ կենտրոնական ենթակայությամբ գործող զորամասերից մեկում, դեռևս չպարզված հանգամանքներում, մահացու հրազենային վիրավորում է ստացել ՊԲ զինծառայող, 2000թ. ծնված Վահրամ Մկրտիչի Ավագյանը:
Մինչ Ժնևում տեղի է ունենում Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարներ Զոհրաբ Մնացականյանի և Էլմար Մամեդյարովի հանդիպումը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներ Իգոր Պոպովի (Ռուսաստան), Ստեֆան Վիսկոնտիի (Ֆրանսիա), Էնդրյու Շեֆերի (ԱՄՆ) և ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրչիկի միջնորդությամբ և մասնակցությամբ, փորձագիտական հանրությունը շարունակում է քննարկել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի Ղարաբաղյան թեզերը: Օրերս Կապանում տված իր ասուլիսի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանը, մի շարք ուշագրավ մեկնաբանություններ անելով, անդրադարձավ ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացին, ՀՀ նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանի թողած «ժառանգությանը» և դրա ընդունելիությանն Արցախի նախագահի բոլոր թեկնածուների համար: Նա մասնավորապես նշեց.
«Հունվարի 28-ի այդ խայտառակ դրվագները, երբ երիտասարդներին բերման էին ենթարկում, բոլորս դա կապեցինք բանակի հանդեպ վերաբերմունքի հետ, բայց իրականում դա ավելի խորքային էր և արտաքին քաղաքականության հետ կապ ուներ, քանի որ դրան հաջորդեցին Մամեդյարով-Մնացականյան բանակցությունները: Մենք երեկ ամբողջովին զբաղված էինք հունվարի 28-ի խայտառակ դրվագներով, բայց իրականում ընթանում են կարևորագույն գործընթացներ, որի վրա, կարծես թե, ոչ ոք երեկ ուշադրություն չդարձրեց»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց մարդու իրավունքների առաջին պաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը:
