Հարցազրույց

Եվրասիական զարգացման բանկը, որի բաժնետերերը ԵԱՏՄ անդամ երկրներն են ու Տաջիկստանը, պատրաստում է թվային անձնագրեր անդամ երկրների համար:

Պատվաստումները մեր երկրում մշտապես կատարվում են ըստ ցանկության ու պարտադրանք չկա: Ինչ վերաբերում է նոր կորոնավիրուսի դեմ պատվաստմանը, ես կարող եմ ասել, որ այն կրում է կամավորության բնույթ:

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության՝ Հայաստանի գրասենյակի ղեկավար Եգոր Զայցևը 2020 թվականին կատարած իրենց աշխատանքներն արդյունավետ է գնահատում։

Երիտասարդ ստեղծագործող Հայկ Սիրունյանը ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետի երրորդ կուրսի ուսանող է: Բանաստեղծություններ է գրում դեռ մանկուց և չի հերքում, որ գրելու շնորհը ժառանգել է հորից՝ բանաստեղծ, մանկագիր Ղուկաս Սիրունյանից:

«Մարդիկ հիպոթեքով գույք են ձեռք բերում նորակառույց շենքում, երիտասարդ ընտանիք են, իրենք չեն հաշվարկել, ենթադրենք, որ այդ նորակառույց բնակարանին տարեկան պետք է 105.000 դրամ կամ 135.000 դրամ գույքահարկ վճարեն: Լրացուցիչ բեռ է, և իրենց կյանքի ծրագրավորման մեջ սյուրպրիզներն են կառավարության կողմից:

Այս իշխանությունների կողմից հաստատված ցանկացած երկարաժամկետ զարգացման ծրագիր չի կարող լուրջ ընկալվել մի պարզ պատճառով. հաջորդ իշխանությունները, անկախ նրանից, թե երբ կձևավորվեն, անխուսափելիորեն պետք է սկսեն պետական կառավարման համակարգի վերականգնման աշխատանքներից, պետության ինստիտուցիոնալ ու ավտանգային վերակենդանացումից: Հետևաբար՝ խորապես վերանայվելու են նաև այսօր ընդունված բոլոր ռազմավարություններն ու ծրագրերը: Սակայն սա հարցի քաղաքական կողմն է:

Տարեմուտի վերջին և տարեսկզբի առաջին օրերը քրիստոնյայի համար անցնում են լուռ՝ աղոթքի ու պահքի մեջ։ Այժմ գտնվում ենք հենց այդ փուլում՝ պահելով Սուրբ Ծննդյան պահքը, որին հաջորդելու է Սուրբ Ծննդյան Ավետիսը։

Անցնող տարին իր անջնջելի հետքն է թողնում: 2020-ը սկսվեց համաշխարհային պանդեմիայով և ավարտվեց Արցախյան երկրորդ պատերազմով:

«Դա պարզ պոպուլիզմ է և իրավիճակի մանիպուլյացիա.  փաստն այն է, որ այդ գործոնները կան, և փաստն այն է, որ մեր արժութային շուկան դուրս է եկել հավասարակշռությունից, և առկա են արժեզրկման ինտենսիվ ճնշումներ»:

«Պարտադիր պետք է ոլորտ առ ոլորտ խորհրդակցություն տեղի ունենար, բոլոր լուծումներն առաջարկվեր, խորհրդակցվեր, ընդհանուր հայտարարի գային, նոր որոշեին՝ որ ոլորտն ինչ աստիճանով կարելի է կանգնեցնել, սառեցնել, որպեսզի և՛ կարողանայինք կաթվածահար չանել ամբողջ տնտեսությունը, և՛ կարողանայինք առողջական խնդիրներ չառաջացնել հասարակության մոտ: Շատ ոչ ճիշտ կազմակերպվեց այդ ամենը, և ունեցանք հետևանքները»:

Նախ և առաջ, կցանկանայի անդրադառնալ նոյեմբերի 10-ին Հայաստանի վարչապետի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների ստորագրած հայտարարությանը: Ինչպե՞ս եք Դուք այն բնութագրում՝ կապիտուլյացիա, պարտության ընդունում, հրադադար:

Իրականում այս իրավիճակը սպասելի էր ինչ-որ չափով, որի մասին բազմիցս զգուշացրել եմ: Տեսեք, 2018թ.-ին և, ավելի շատ՝ 2019թ.-ի ընթացքում, կառավարությունը ոգևորված հարկերի հավաքելիության մակարդակից՝ շատ արագ շտապեց ստանձնելու բազմաթիվ ընթացիկ բնույթի պարտավորություններ՝ նվազագույն աշխատավարձի աճ, կենսաթոշակների աճ, աշխատավարձերի աճ, տարատեսակ նպաստների աճ, և այլն:

Հնարավոր է, որ ինչ-որ մակարդակներում կա համակարգվածություն, խոշոր բիզնեսները միգուցե պետության հետ համագործակցությամբ են աջակցություն ցուցաբերում: Բնականաբար, մնացած ուղղություններում, այն, ինչ ես եմ տեսնում, ու մենք ենք մասնակցում ինչ-որ տարբեր պրոյեկտների՝ «Մանթաշով» գործարարների միությունով, սկզբնական փուլում էմոցիոնալ բնույթ էր կրում, ինչ ուզում էին ճակատից, այն ուղարկում էինք պարբերաբար, ամեն օր 1-2 մեքենա բեռ էինք ուղարկում, հետո մի քիչ համակարգվեց: Սկսեցինք կոնկրետ ուղղություններ վերցնել մեր հովանու ներքո ու այդ ուղղություններով աշխատել:

Ամենաառաջին բանը, որը պահանջվելու է մեզանից, դա աշխատանքի արդյունավետության աննախադեպ բարձրացումն է և մեր սուղ ռեսուրսների՝ սարսափելի արդյունավետ օգտագործումը: Մեր հիմնական ռեսուրսներն են՝ ընդերքը, հողը, ջուրը և մարդկային կապիտալը: Յուրաքանչյուր հայ, նույնիսկ «ամենաանշնորհք» հայը, ունի պոտենցիալի առումով՝ մարդկային կապիտալի դրսևորման ընդգծված ձև:

 2012 թվականն էր, Հայաստանի ֆուտբոլի ընտրանին մրցում էր Կանադայի հետ: Հանդիպման վերջին րոպեներին հայ ֆուտբոլիստները հաղթում էին մրցակցին 1:2 հաշվով, բայց ազգային թիմը 11 մետրանոց հարվածի իրավունք էր ստացել…

Հարավային Կովկասում Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության գրասենյակի՝ առողջապահության ոլորտում արտակարգ իրավիճակների պատրաստվածության ծրագրի համակարգող Վասիլի Եսենամանովի խոսքով՝ կորոնավիրուսի համավարակի երկրորդ ալիք լինելու է և դրան պետք է պատրաստ լինեն բոլորը:

Հայաստանի ֆուտբոլի արդեն իսկ ավարտված առաջնությունը լի էր բացահայտումներով, ձախողմամբ և դրամատիզմով լի խաղերով: Եթե մրցաշրջանի մեկնարկին ինչ­որ մեկը ասեր, թե նորաստեղծ «Նոա» ֆուտբոլային ակումբը կպայքարի չեմպիոնության համար կամ կդառնա երկրի գավաթակիր, շատ քչերը կհավատային նրան:

Սա ընդ­դի­մա­դիր ու­ժե­րին ճն­շե­լու իշ­խա­նու­թյան հեր­թա­կան քայլն է, միան­շա­նակ դա քա­ղա­քա­կան հե­տապն­դում է։ Այ­սօր ան­նա­խա­դեպ բան է տե­ղի ու­նե­նում, երբ խոր­հր­դա­րա­նա­կան և ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան ու­ժե­րը միաս­նա­բար պա­հան­ջում են իշ­խա­նու­թյան հրա­ժա­րա­կա­նը։ Ի­րեն օ­րի­նա­կան հա­մա­րող իշ­խա­նու­թյունն ըն­դա­մե­նը 2 տար­վա ըն­թաց­քում հա­սավ այն բա­նին, որ մեկ օ­րա­կար­գի շուրջ հա­վա­քեց գրե­թե ընդ­դի­մա­դիր բո­լոր ու­ժե­րին։ Սա իշ­խա­նու­թյան «շնորհքն» է, որ բո­լո­րը հա­մախ­մբ­վե­ցին ու կա­ռա­վա­րու­թյան, նրա ղե­կա­վա­րի հրա­ժա­րա­կա­նը պա­հան­ջե­ցին։

Ստեղծված իրավիճակում հարկավոր է ներքին համախմբում, պարտավոր ենք համախմբվելու պետության, բանակի շուրջը՝ մեր երկիրը հնարավոր վտանգից փրկելու համար։

ԿԲ-ն ստեղծման առաջին օրվանից արտարժութային շուկայում արտարժույթ վաճառել և գնել է, դրանով ի թիվս այլ գործիքների` ԿԲ-ն կարգավորում է փողի առաջարկը, ինչպես նաև` դրամի փոխարժեքը: Դա սովորական ռուտին գործողություն է, և բացարձակապես կապ չունի ֆինանսական շուկայի մասնակիցների վստահության հետ: Կենտրոնական բանկը հավանաբար դոլար է գնել, որպեսզի դրամի փոխարժեքը կարողանա կարգավորել կամ ապահովել սղաճի թիրախային մակարդակը:

Երևանի «Ուրարտու» ֆուտբոլային ակումբի գլխավոր մարզիչ Ալեքսանդր Գրիգորյանը խոսել է կորոնավիրուսից պաշտպանվելու, կարանտինի պայմաններում մարզումներ անցկացնելու, տղաների խանդավառության ու շատ այլ թեմաների մասին:

Հասկանում եմ, որ որոշող ընդունողները և կառավարողներն ամենայն հավանականությամբ ներդրումների հետ կապված որևէ բան չունեն ասելու և ժամանակ շահելու համար պատճառաբանություններ են բերում, որոնց մեջ մտնում է ամեն ինչ, մասնավորապես՝ Սահմանադրական դատարանի խնդիրը։ Ակնհայտ է, որ այս ամենն իրավական չէ, և այս ամենի մասին խոսելը պարզապես անիմաստ է, որևէ տրամաբանական վերլուծության չի ենթարկվում։ Նման տրամաբանության  պարագայում ներդրողը որևէ պարագայում ռիսկի չի դիմի տվյալ երկրում գործունեություն ծավալելու համար։

Այն էլ այն դեպքում, երբ ամուսինդ ամիսներով տուն չի գալիս: Ես հորս գրեթե չեմ հիշում մանկության տարիներին, որովհետև շատ քիչ եմ տեսել: Արցախյան պատերազմի ժամանակ  հայրս սահմանին էր:

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն իր հարցազրույցում կոնկրետ հասցեատերեր չի նշել, ուստի չեմ կարծում, որ անհրաժեշտ է պատասխանել: Կարող եմ ասել, որ Հայաստանի իշխանության նկատմամբ թշնամական քարոզչություն վարող նախագահի որևէ թեկնածու չկա Արցախում։ Այլ հարց է, որ կան թեկնածուներ, որոնք «դաբրոյով» են մտել ընտրապայքարի մեջ, կամ հույս ունեն այդ «դաբրոն» ստանալ։

Պետականության, պառլամենտարիզմի վերաբերյալ իմ եւ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնող անձի կարծիքները տարբեր են , եթե իրենց համար ժողովրդավարությունը դատարանները շրջափակելն ու ասֆալտին փռելն է, եթե իրենց համար քաղաքական բանավեճը ճտիկով գրիչն է եւ ՀԴՄ կտրոնը, ապա ինձ համար դա չէ, եթե պառլամենտարիզմ ասելով ի նկատի ունեն քաղաքական ընդդիմախոսներին վիրավորելը կամ ուղիղ միջամտելը դատական իշխանության աշխատանքներին , դա պառլամենտարիզմի հետ որեւէ կապ չունի։ Այն, ինչ երեկ տեղի ունեցավ ԱԺ-ում եւ այն ինչ շուրջ 2 տարի է Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունենում Հայաստանում, ուղիղ ճանապարհ է դեպի ավտորիտարիզմ։ Քանի որ Նիկոլ Փաշինյանը «իզմեր» չունի, նա «իզմերը» խառնել է՝ պառլամենտարիզը ավտորիտարիզմի եւ տոտալիտարիզմի հետ է խառնել։ Հայաստանում իրավական գործընթաց չկա, սա ուղիղ ճանապարհ է դեպի մեկ մարդու բացարձակ իշխանություն։

586 գրամ. այսքան է կշռում Ռիոյի դե Ժանեյրոյի Օլիմպիական խաղերի ոսկե մեդալը: Օլիմպիական խաղերի եռակի չեմպիոն Ալեքսանդր Կարելինն Օլիմպիական խաղերի տարերքի մասին ասում է, որ աշխարհի բոլոր առաջնությունները միասին վերցրած չարժեն Օլիմպիական խաղերի ոսկե մեդալը:

Ժամանակակից նկարիչ Դավիթ Դանիելյանի կտավներում գերիշխում են կարմիրը, նարնջագույնը, կապույտն ու այլ վառ գույներ, որոնք արտացոլում են հեղինակի տրամադրությունը, հույզերն ու զգացողությունները:

Այո, իհարկե: Շատ հաճախ այս օրենսդրական նախաձեռնության կողմնակիցները բերում են միջազգային, հատկապես՝ արևմտյան զարգացած երկրների փորձը, և մի կարևոր հանգամանք հաշվի չեն առնում՝ Հայաստանի առանձնահատկությունը: Իսկ Հայաստանի առանձնահատկությունն այն է, որ այսօր մենք անձնիշխանություն ենք, և մեկ անձը՝ Փաշինյան Նիկոլը, որոշում է բոլոր գործառույթները:

Ծնողի ամենամեծ  մտահոգությունը միջանձնային հարաբերությունների անկատարությունն է  բանակում: Սպանությունների ու ինքնասպանությունների մասին լուրերը: Միջանձնային հարաբերությունների մշակույթը փոխելու համար պիտի համագործակցված աշխատեն ընտանիքը, դպրոցը, բոլոր կրթօջախները, հասարակությունը: Բանակը միայնակ ոչինչ անել չի կարող: Բանակը հնձում է այն, ինչ ցանվել է 18-20 տարվա ընթացքում:

Նկարիչ Սևադա Գրիգորյանը, որի կտավներն աչքի են ընկնում վառ գույների բազմազանությամբ, արժևորում են մարդուն, ընտանիքը, հաջողությունների է հասել ոչ միայն Հայաստանում, այլև երկրի սահմաններից դուրս: Գրիգորյանի ինքնատիպ ստեղծագործությունները բարձր են գնահատվել աշխարհի երկրորդ տնտեսությունն ունեցող Չինաստանում: Նկարիչը չորս տարի ապրել է այնտեղ և, ոգեշնչվելով Չինաստանի հարուստ պատմությամբ, մշակույթով, ստեղծել է հետաքրքիր շարքեր: