Ինչպես են ԶԼՄ-ները լուսաբանել ընտրական գործընթացը
Հայաստանի ռեյտինգային 7 օնլայն ԶԼՄ-ներում նախաքարոզչական փուլի և պաշտոնական քարոզարշավի ընթացքում ընտրական բովանդակության քանակի և ինտենսիվության առումով տվյալները շատ չեն տարբերվում։ Այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ընթացքում ասաց «Ռեգիոն» հետազոտական կենտրոնի տնօրեն Լաուրա Բաղդասարյանը՝ ներկայացնելով Հայաստանի ռեյտինգային 7 օնլայն ԶԼՄ-ներում՝ 1in.am, News.am, Tert.am, Aravot.am, 168.am, Armlur.am, ընտրարշավի և քվեարկության օրվա լուսաբանման առանձնահատկությունները։
Ըստ նրա՝ հիմնական բացատրությունն այն է, որ, համենայն դեպս, նախաքարոզչական երկու շաբաթները կրկին ակտիվ էին՝ ընտրական բովանդակության առումով. դա համընկավ գրանցումների, դաշինքների վերջնական կազմավորման հետ։
«Որպես օրինակ՝ կարող եմ ընդամենը մեկ տվյալ բերել՝ tert.am-ում ընդամենը 1 տոկոսի աճ է եղել՝ ըստ ընտրական թեմաներով օրական միջին նյութերի արտադրողականության։ Կան, իհարկե, ԶԼՄ-ներ, որոնցում ընտրական թեմաների ինտենսիվությունն առավելագույնը 16 տոկոսով է աճել, օրինակ՝ Aravot.am-ը, Armlur.am-ը։ Մյուսներինը տատանվում է 5-10 տոկոսի տիրույթում։ Էական տարբերություն չի գրանցվել նաև նյութերի համամասնության, համաչափության առումով։
Նկատի ունեմ, որ նույնիսկ պաշտոնական ընտրարշավի ժամանակ, միևնույն է, գերակշռել են այն նյութերը, որոնք պատմել են ընտրարշավի ձևի, ընթացքի, այլ ոչ թե, օրինակ՝ տարբեր մրցակից քաղաքական ուժերի ծրագրային դրույթների մասին։ Այսինքն՝ դարձյալ շեշտն ավելի շատ դրվել է ձևի, քան այն ուղերձների վրա, որոնք մրցակիցները հղում են թե լսարանին, թե օֆլայն հանդիպումների ժամանակ՝ չնայած տեղի են ունեցել որոշակի տոկոսային փոփոխություններ»,- ասաց Լաուրա Բաղդասարյանը՝ նշելով, որ ավելի վաղ ենթադրության ձևով արդեն իսկ նշել էր, որ այս ընտրարշավի ժամանակ ընտրարշավի թեմատիկ տրենդն ու նորույթն այն է լինելու, որ Հայաստանի ընտրական գործընթացների պատմության մեջ առաջին անգամ ղարաբաղյան թեման շատ ակտիվորեն է քննարկվելու և առաջ է անցնելու նույնիսկ այնպիսի մշտական թեմաներից, ինչպիսին են սոցիալական խնդիրները, ներքաղաքական հարաբերությունները, արտաքին քաղաքականությունը, ներքին ազատությունները։
Ըստ նրա՝ ղարաբաղյան հակամարտության և անվտանգության թեման գրավել է երկրորդ տեղը, ինչպես նախաքարոզչական փուլում էր, երբ մրցակիցները նոր-նոր էին սկսում ներկայացնել իրենց ելույթների առանցքային ուղղությունները։
Լաուրա Բաղդասարյանի խոսքով՝ տարբեր ուժեր ուշադրության տարբեր չափաբաժին են ստացել։ «Օրինակ՝ ՀՀԿ ներկայացուցիչների խոսքը համեմատաբար ավելի համաչափ է ներկայացվել գրեթե բոլոր ԶԼՄ-ներում՝ բացառությամբ Lragir.am-ի։ «Ելքն» արտահայտվելու ավելի շատ հնարավորություններ է ստացել 1in.am-ում, Aravot.am-ում, News.am-ում, մյուսներում՝ ավելի քիչ։
«Օհանյան-Րաֆֆի-Օսկանյան» դաշինքը դարձյալ գրեթե համաչափ է ուշադրություն ստացել։ «Ծառուկյան» դաշինքը մոտավորապես համաչափ է ստացել»,- ասաց նա՝ նշելով, որ «Կոնգրես-ՀԺԿ» դաշինքը ևս գրեթե համաչափ է ուշադրության արժանացել, ամենից շատ ներկայացվել է Aravot.am-ում։ «Ազատ դեմոկրատները», ըստ նրա, մի փոքր ավելի անհամաչափ են լուսաբանվել։ Կոմունիստական կուսակցության լուսաբանման և ձայնի հնարավորությունը նույնքան անհամաչափ է, որքան ՀՅԴ-ինը և ՀՎԿ-ինը։
«Ընդհանրապես այս ընտրարշավի առանձնահատկությունն այն էր, որ նախաքարոզչական փուլում տպավորություն կար, իսկ հիմա տվյալները գալիս են ապացուցելու, որ քարոզչության և հակաքարոզչության գործառույթն իրականացնում էին հենց իրենք՝ մրցակից ուժերը, այլ ոչ թե փորձագետները, լրագրողները և ԶԼՄ-ներում ընտրարշավային ամբողջ խճանկարը ձևավորող ուժերը»,- ասաց Լաուրա Բաղդասարյանը՝ նշելով, որ քարոզչության և հակաքարոզչության հիմնական գործառույթն իրականացրել են ոչ այնքան լրագրողները, օնլայն մեդիայի ներկայացուցիչները, որքան մրցակից ուժերը։
Տպավորություն կար, որ, բացի նրանից, որ հիմնականում բացասական նկարագրություններով արտահայտվում էին ՀՀԿ-ի հասցեին, նաև խաչաձև բացասաբար էին արտահայտվում մրցակից մյուս ուժերի հասցեին։ «Օրինակ՝ «Կոնգրես-ՀԺԿ»-ի, «Հայկական Վերածնունդ» կուսակցության մասին բացասական նկարագրությունները, վերաբերմունքը մոտավորապես հավասար են եղել դրականին՝ բացասականի մի չնչին գերակշռությամբ։ «Ազատ դեմոկրատների» դրական նկարագրությունները 9 անգամ գերազանցել են նրանց բացասական նկարագրությանը։ ՕՐՕ-ի դեպքում դրական նկարագրությունն ու հիշատակումներն օնլայն մեդիայում 2.5 անգամ գերազանցել են բացասականինը։
«Ծառուկյան», «Ելք» դաշինքների, ՀՅԴ-ի, Կոմունիստական կուսակցության դեպքում դարձյալ PR-ն ավելի շատ է եղել, քան բացասական նկարագրությունները։ Եվ արտահայտությունը, որ արեց Հանրապետական կուսակցության փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանը, որ այս անգամ Հանրապետական կուսակցության հասցեին ֆեյք լրատվության հեղեղ էր թափվում, իրականում դա ոչ այնքան ֆեյք լրատվություն էր, որքան հասցեագրված, հասցեական լրատվություն, որոնք ելնում էին կոնկրետ քաղաքական ուժերից։ Այսինքն՝ եղել են անորոշ ձևակերպումներով բացասական հակաքարոզչական արտահայտություններ, բայց հիմնականում բոլոր բացասական արտահայտությունները կամ PR-ը, իհարկե, կոնկրետ հասցեատերեր են ունեցել»,- ասաց Լաուրա Բաղդասարյանը։
Անդրանադառնալով ընտրական բովանդակության նկատմամբ լսարանի հետաքրքրության աստիճանին՝ Լաուրա Բաղդասարյանն ասաց, որ 1in.am-ում՝ նյութերի 5 տոկոսը, Lragir.am-ում՝ 7 տոկոսը, News.am-ում՝ 10 տոկոսը, Aravot.am-ում՝ 4 տոկոսը, Tert.am-ում՝ 1 տոկոսը, 168.am-ում և Armlur.am-ում՝ 4 տոկոսը ընդհանրապես որևէ արձագանքի չեն արժանացել՝ հավանություն կամ կիսվել։ Այս անգամ, ըստ Լաուրա Բաղդասարյանի, ընտրական բովանդակությունը վիզուալիզացիայի բավական բարձր մակարդակ ուներ. «Երկրորդ առանձնահատկությունն այն էր, որ ընտրական գործընթացների պատմության մեջ առաջին անգամ օնլայն մեդիայում հայտնվեց մրցակից ուժերի վճարովի գովազդը։ Վճարովի գովազդով իրենց գովադում էին ՀՀԿ-ն և ՀՅԴ-ն»։
