Նուբար Աֆեյանը Երևանում կայանալիք Գլոբալ ինովացիոն ֆորումի (GIF) գլխավոր բանախոսն է

Ականավոր գիտնական, գործարար և բարերար Նուբար Աֆեյանը, ով Հայաստանի գիտության և տեխնոլոգիաների հիմնադրամի (FAST) համահիմնադիրն է, հուլիսի սկզբին Հայաստան իր այցի շրջանակում հանդիպել է թիմի հետ, հանդես եկել մոտիվացնող ելույթով և վերահաստատել իր աջակցությունը՝ Հայաստանը նորարարական հանգույց դարձնելու FAST-ի առաքելության իրականացմանը։ FAST-ն այս աշնանը՝ հոկտեմբերի 5-6-ին, ևս կհյուրընկալի Նուբար Աֆեյանին արդեն ավանդական դարձած Գլոբալ ինովացիոն ֆորումի (GIF) գլխավոր բանախոսի կարգավիճակում։

«Եթե ստանձնել եք գիտությունը զարգացնելու հանձնառությունը, ապա պետք է իմանաք, որ դուք զինվորներ եք, ովքեր կառուցում են երկրի ապագան»,-ասել է Աֆեյանը։ Համաշխարհային ճանաչում ունեցող կենսատեխնոլոգիական «Մոդեռնա» ընկերության համահիմնադիրը FAST-ի թիմակիցների հետ անմիջական շփման միջավայրում պատմել է իր անցած ուղու, ընտանիքի՝ Լիբանանից Կանադա, ապա ԱՄՆ տեղափոխության, ինչպես նաև իր գիտական նվաճումների փոթորկոտ ճանապարհի մասին, որն ի վերջո հանգեցրել է համաշխարհային մակարդակի հաջողությունների։ «Երբ դուք համառորեն ձգտում եք ինչ-որ բանի, հետո այն փոփոխում ու հարմարեցնում եք ձեզ, ի վերջո բեկում եք մտցնում։ Այդ ժամանակ դուք լիովին տիրապետում եք նոր իրավիճակին։ Ուղին, որն անցնում է ներգաղթյալն օտար երկրում ու դառնում այդ նոր իրականության մասնիկը, նույնն է, ինչ նորարարների անցած ճանապարհը»,- նշել է Նուբար Աֆեյանը։

Նա խոսել է այն մասին, թե ինչ պետք է անեն անհատները, որպեսզի իրենց գործունեությամբ ծառայեն ապագային՝ ի հեճուկս անհամար մարտահրավերների։ «Դա այն է, ինչին մենք ձգտում ենք հասնել։ Այն մեծապես կախված է կրթության, գիտության, տեխնոլոգիաների և նորարարության զարգացումից»,- հավելել է գործարարը։

Աֆեյանը շեշտել է FAST-ի՝ որպես նշյալ օրակարգը Հայաստանում առաջ մղող կառույցի դերը և կարևորել հիմնադրամի՝ մտածելակերպի փոփոխության, կարողությունների զարգացման և առաջադեմ ծրագրերի իրականացման փորձը։

Ըստ Աֆեյանի՝ գիտության մեջ հնարավոր է հաջողության հասնել երևակայական մտքի ու սեփական ուժերին հավատալու միջոցով։ «Ու թեև գիտության մեջ երևակայությունը գիտաֆանտաստիկայի ժանրից է թվում, տարբեր ընկերությունների և տեխնոլոգիաների ստեղծման գործում 35-ամյա իմ փորձն ինձ սովորեցրել է, որ ամենաբեկումնային նորարարությունները գիտության և երևակայության համադրությամբ են ստեղծվում։ Գուցե մենք պետք է ապավինենք փաստերով հիմնավորելու և երևակայելու մեր հմտություններին նոր խոշոր հայտնագործություններ անելու համար»,-ավելացրել է նա։

GIF22-ի առանցքում ևս արհեստական բանականության (ԱԲ) թեման է։ FAST-ի կողմից կազմակերպող երկօրյա միջազգային ֆորումը յուրահատուկ հարթակ է տեղացի և համաշխարհային մակարդակի գիտնականների, գործարարների, կարծիքի առաջատարների հանդիպման և գիտության ու տեխնոլոգիաների ոլորտում առկա նորարարական մոտեցումներն ու մարտահրավերները քննարկելու համար։

Որպես գլխավոր բանախոս Նուբար Աֆեյանը հանդես կգա ապագայամետ ելույթով՝ միանալով իր կոլեգաներին ամբողջ աշխարհից՝ քննարկելու արհեստական բանականության բազմաոլորտ կիրառությունների ուղղությամբ Հայաստանի ներուժը։ Չորրորդ GIF-ը գիտության, կառավարության, միջազգային կազմակերպությունների և ֆինանսական հաստատությունների միջև կամուրջ է, որպեսզի Հայաստանի բարեկեցիկ ապագայի համար տարատեսակ լուծումներ առաջ մղեն։

***
Նուբար Աֆեյանն ամերիկյան Flagship Pioneering ընկերության հիմնադիր և գործադիր տնօրենն է։ 35-ամյա իր գործունեության ընթացքում նա հիմնել և աջակցել է կենսագիտական և տեխնոլոգիական ավելի քան 70 ընկերությունների ստեղծմանը, 100-ից ավելի գյուտի արտանագրերի հեղինակ է։ Նուբար Աֆեյանը կորոնավիրուսի համավարակի դեմ պայքարի շրջանակում ՌՆԹ պատվաստանյութեր արտադրող նորարարական առաջատար ընկերության՝ Մոդեռնայի համահիմնադիրն ու տնօրենների խորհրդի նախագահն է։ Նա բազմիցս հանդես է եկել մարդասիրական նախաձեռնություններով, արժանացել պետական պարգևների և մրցանակների։ Աֆեյանն «Ավրորա» մարդասիրական նախաձեռնության համահիմնադիրն է, որը ներառում և օժանդակում է նախագծեր, որոնք նպատակ ունեն բարձրացնելու հանրային իրազեկվածությունն աշխարհի առավել հրատապ մարդասիրական կարիքների վերաբերյալ և ձեռնարկելու քայլեր դրանց լուծման ուղղությամբ։

Նուբար Աֆեյանը դասախոսել է Հարվարդի բիզնես դպրոցում, ավագ դասախոս է նաև Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում, որտեղ դասավանդում է Տեխնոլոգիական ձեռներեցություն և նորարարություն առարկան։ Նա ԱՄՆ ճարտարագիտության ազգային ակադեմիայի անդամ է։ Դոկտոր Աֆեյանը հայկական հարցի արդարացի կարգավորման եռանդուն պաշտպաններից է։ Հայաստանի մրցունակության հիմնադրամի, Հայաստան 2041 հիմնադրամի, Հայաստանի գիտության և տեխնոլոգիաների հիմնադրամի համահիմնադիրն է։ Նուբար Աֆեյանը Երևանի պետական համալսարանի 85-րդ պատվավոր դոկտորն է։

***
FAST հիմնադրամը ստեղծվել է 2017 թվականին Հայաստանում տեխնոլոգիական նորարարությունն ու գիտական առաջընթացը խթանելու համար նպաստավոր էկոհամակարգ ստեղծելու նպատակով: Հիմնադրամի տեսլականն է օգնել Հայաստանին դառնալ առաջատար նորարարական երկիր մինչև 2041 թվականը: Այս նպատակով հիմնադրամն իրականացնում է տարբեր նախագծեր, որոնք ուղղված են երեք կարևոր հիմնասյուներում՝ կրթություն, գիտություն և գիտական արդյունքի առևտրայնացում, խորքային փոփոխություններ բերելուն: 2022 թվականին FAST-ը նշում է հիմնադրման հնգամյակը, որի շրջանակում նախատեսված են խոշոր միջոցառումներ ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ արտերկրում: