Եղեգիս համայնքի Քարագլուխ ու այլ գյուղերում բրուցելյոզ հիվանդությունը խուճապային տրամադրություն է ստեղծել

Վայոց Ձորի մարզի Եղեգիս համայնքի Քարագլուխ գյուղի բնակիչներն ահազանգ հնչեցրին «Հանուն հավասար իրավունքների» հասարակական կազմակերպության նախաձեռնած մեդիատուրի շրջանակներում գյուղ այցելած զանգվածային լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներին՝ կապված խոշոր եւ մանր եղջերավոր անասուների շրջանում բռնկված բրուցելյոզ հիվանդության հետ:

Ինչպես «Արմենպրես»-ին տեղեկացրին Քարագլուխ գյուղի բնակիչներ Վաղինակ Հովհաննիսյանը եւ Արտավազդ Մելքոնյանը, իրենց տնտեսություններում բրուցելյոզ է նկատվել թե խոշոր, թե մանր եղջերավոր անասունների մոտ, ինչի արդյունքում իրենք զգալի վնասներ են կրել՝ հայտնվելով անելանելի վիճակում: «Մենք ահագին ծախսեր ենք կատարել գոմերի կառուցման, անասնագլխաքանակի ձեռքբերման ու զարգացման համար: Մասնագետները բրուցելյոզ հիվանդություն են ախտորոշել ու մեզնից պահանջում են՝ անասնագլխաքանակը ենթարկել հարկադիր մորթի:15 գլուխ ոչխարից հիմա մնացել է ընդամենը երկու գլուխ, կթու 4 կովերից երկուսը ենթակա են պարտադիր ոչնչացման, դրանց հետ՝ եւս մեկ հղի երինջ: Ինչպե՞ս ենք պահպանելու մեր գոյությունը, երբ մեր ապրուստի միակ միջոցը անասնապահությունն է: Չգիտենք, թե ինչ անենք, ինչպես իրացնենք այդքան միսը: Հիմա վարակված անասունները արոտ դուրս բերել չենք կարող, պահում ենք մսուրի վրա, մինչեւ որ մթերման համապատասխան կետեր գտնենք: Խնդրում ենք, ահազանգեք, որ կառավարությունից մարդիկ գան գյուղ, այս հարցին լուծում տան, քանի որ մենք արդեն մեր անասնաբույժներին, մեր տեղական ու մարզային իշխանություններին չենք վստահում, չենք հավատում անգամ ախտորոշումների արդյունքներին: Անասնաբույժը մեզնից կիլոմետրեր հեռու է ապրում, մի բան որ լինում է, մենք տասնյակ կիլոմետրեր ենք ստիպված լինում հաղթահարել, որ դիմենք նրա օգնությանը: Մեր գյուղում նույնիսկ մարդիկ կան, որ այս հիվանդությամբ հիվանդացել են»,-ներկայացրին Քարագլուխ գյուղի բնակիչները:

Եղեգիս համայնքի ղեկավար Արթուր Ստեփանյանը հավաստեց, որ համայնքի վարչական տարածքում այս պահի դրությամբ խոշոր եղջերավոր անասունների մոտ արձանագրված է բրուցելյոզի 23, մանր եղջերավորների մոտ՝ 173 դեպք, որի հիմնական մասը՝ Քարագլուխ գյուղում: «Այս ամենը արդյունք է կենդանիների շարժի վերահսկելիության դժվարության: Սկսած մայիս ամսից՝ մեր տարածքով Արարատի մարզի ոչխարաբուծական տնտեսությունները ոչխարի հոտերը շարժում են դեպի Ջերմուկի սարերը: Չենք բացառում, որ այդ հոտերում կարող են լինել վարակված կենդանիներ: Այդ անասնահոտերն արածում են նաեւ մեր եւ Գեղարքունիքի մարզի սահմաններում գտնվող լեռնային արոտներում: Ռիսկային է նաեւ Մարտունու տարածքի բաց անասնաշուկան, որտեղ չի հսկվում անասունների շարժը: Այնպես որ, տարբեր աղբյուրներից կարող են տարածվել վարակները, որքան էլ որ մենք ժամանակին կատարել ենք արյան նմուշառումները, իսկ հիվանդության դեպքերի հայտնաբերումից հետո՝ կանխարգելիչ միջոցառումները: Մենք կլինենք հետեւողական ու մինչեւ վերջ կվերացնենք հիվանդության օջախները, սակայն սրանով չենք կարողանա մեղմել անասնապահական տնտեսությունների վիճակը: Կխնդրեինք հարց բարձրացնել կառավարության առջեւ՝ տուժած տնտեսություններին գոնե ինչ-որ չափով փոխհատուցում տրամադրելու համար: Մարդիկ վարկեր են վերցրել, որպեսզի անասնապահություն զարգացնեն, բարելավեն իրենց վիճակը, սակայն հիմա հայտնվել են անելանելի վիճակում»,-ներկայացրեց Արթուր Ստեփանյանը:

Հարցի շուրջ իր նկատառումներն «Արմենպրես»-ի հետ կիսեց ՀՀ սննդի անվտանգության պետական ծառայության Վայոց Ձորի մարզային կենտրոնի գլխավոր մասնագետ-տեսուչ Մեսրոպ Մելքոնյանը: §Բրուցելյոզ հիվանդությունը Վայոց Ձորի մարզում նույն տարածվածությունն ունի, ինչը որ հիմա առանձնահատուկ է մեր հանրապետության գրեթե բոլոր մարզերին: Շատ դժվար է վերահսկել կենդանիների շարժը մեր մարզում, այն կանոնակարգված չէ, անասունների համարակալման խնդիրը լուծված չէ, թեպետ մենք ամեն ինչ անում ենք՝ ցանկացած հիվանդություն ու համաճարակի բռնկում կանխարգելելու համար, պետության կողմից պատվիրակված լիազորությունների շրջանակներում: Այսպես, սահմանված կարգի համաձայն՝ տարվա ընթացում բրուցելյոզի համար արյան նմուշառումը մանրից վերցվում է մեկ, խոշորինը՝ երկու անգամ: Այս միջոցառումներն ըստ գրաֆիկի իրականացվել են, սակայն վերջին մեկ տարվա ընթացքում, հաշվի առնելով կենդանիների մեծ քանակով հիվանդությունները, նմուշառումները կատարվում են 21 օրից մինչեւ 1 ամսվա կտրվածքով: Հայտնաբերված հիվանդ կենդանիները ենթարկվում են սանիտարական սպանդի: Բնական է, որ անասնատերերը հեշտությամբ չեն համաձայնում, սակայն այլ տարբերակ չունեն: Առաջին սանիտարական սպանդը կատարվել է մարտ ամսին, իսկ մենք իրավիճակը պահում ենք վերահսկելիության սահմաններում: Անշուշտ, դժվար են նաեւ այդ միջոցառումները, քանի որ անասնատերերը նման քանակի մսի իրացումը չեն կարողանում կազմակերպել ժամանակին: Խնդիրն այն է, որ մեզ մոտ, ինչպես նաեւ ողջ Հանրապետությունում, չկա գեթ մեկ սպանդանոց, որպեսզի այդտեղ կատարվեր մորթը, իսկ միսը հանձնվեր համապատասխան արտադրամասեր, իսկ անասնատերերը գոնե նվազագույն փոխհատուցում ստանային: Մինչդեռ բրուցելյոզով վարակված կենդանիների մսի վաճառքը խստիվ արգելվում է: Վերջերս մեր հսկողությամբ մի տնտեսությունում սանիտարական սպանդի ենթարկվեց 33 գլուխ ոչխար: Դուք պատկերացնու՞մ եք այդ տնտեսության մարդկանց հոգեվիճակը, կրած վնասի չափը: Սահմանված գրաֆիկով ու պետպատվերի շրջանակներում են իրականացվում նաեւ մնացած բոլոր հակահամաճարակային միջոցառումները՝ կապված դաբաղի, սիբիրախտի, խշխշան պալարի, խոզերի ու թռչունների ժանտախտի, այլ հիվանդությունների պատվաստումների հետ», -իրավիճակը գնահատեց Մեսրոպ Մելքոնյանը:

Մասնագետն անդրադարձավ նաեւ ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու ելքերին ու անասնաբուժական ծառայությունների հետ կապված խնդիրներին: §Այլ մարզերի մասին չեմ կարող հաստատել, բայց կարծում եմ, որ բարձրացած հարցն ընդհանուր է մեր երկրի համար ու անչափ կարեւոր: Խնդիրն այն է, որ մենք որեւէ բնակավայրում չունենք որեւէ անասնագերեզմանոց, այն դեպքում, երբ մարդիկ մորթը կատարում են ուղիղ փողոցների կողքին, մայթերի վրա՝ այնտեղ թողնելով մորթված կենդանիների աղիները, փորոտիքը, այլ թափոններ, որոնք հենց հանդիսանում են վարակի հիմնական աղբյուրները: Մինչդեռ դրանք պիտի պարտադիր թաղված լինեին անասնագերեզմանոցներում: Երկրորդ, մեզանում անչափ անտեսված են անասնաբույժները: Բավական է ասել, որ պետության կողմից պատվիրակված լիազորությունների շրջանակներում սահմանված նորմատիվներով նրանցից յուրաքանչյուրի միջին աշխատավարձը կազմում է մոտ 20 հազար դրամ: Որոշակի վճար էլ նրանք ստանում են համայնքապետարաններից՝ հաստիքային որոշակի աշխատանքների իրականացման դիմաց: Սակայն եղածը շատ չնչին է, որպեսզի այս կարեւորագույն ոլորտը վերջնականապես ամրապնդվի եւ զարգանա: Բավական է ասել, որ մեր մարզի 28 անասնաբույժներից միայն երկուսի տարիքն է, որ տատանվում է 30-35-ի սահմաններում, իսկ մնացածների տարիքը հասնում է 60-75-ի: Եթե համապատասխան միջոցներ չձեռնարկվեն այս պահից, ապա կարծում եմ, որ հետեւանքները շատ ավելի ծանր կլինեն: Ես ավելի քան համոզված եմ, որ անասնաբույժներից ոմանք, շփվելով կենդանիների հետ, կարող են վարակված լինել զանազան հիվանդություններով ու հնարավորություն չունեն՝ հետազոտություն անցնելու կամ բուժվելու: Նրանց անգամ սոցփաթեթ չի տրամադրվում, որ այս պարզ խնդիրը կարողանան լուծել: Էլ չասեմ այն մասին, որ ստիպված են լինում տասնյակ կիլոմետրեր անցնել՝ իրենց պարտականությունները կատարելու համար՝ առանց համապատասխան տրանսպորտային միջոցների ու գործուղման ծախսերի: Այս օգոստոսից լուծարվելու են ու այլեւս չեն գործելու «Անասնաբուժասանիտարիայի եւ բուսասանիտարիայի ծառայությունների կենտրոն» պետական ոչ առեւտրային կազմակերպությունները, իսկ թե փոխարենը ինչ կառույց կգործի, մեզ համար առայժմ անհայտ է: Գտնում եմ, որ խնդիրը պետք է լուծվի համայնքապետարանների, ֆերմերային տնտեսությունների ու մենատնտեսների, ինչպես նաեւ պետական մարմիների համատեղ առաջարկների հիման վրա, որտեղ հաշվի կառնվեն բոլոր նրբություններն ու մանրուքները, որպեսզի բոլոր կարգի անասնահամաճարակների դեմ մղվող պայքարը լինի անթերի ու բարձր արդյունքներ ապահովող՝ դրվելով գիտական ու կենտրոնացված հիմքերի վրա»,- իր կարծիքն արտահայտեց Մեսրոպ Մելքոնյանը:

Խոսրով Խլղաթյան