Հովիկ Մուսայելյանը համաձայն է Փաշինյանի «Իրական Հայաստանի» հետ` չպետք է երազախաբությամբ ապրել

Երեկ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում էր ունեցել ՏՏ, ինժեներական համայնքի ներկայացուցիչների հետ և պատասխանել նրանց հարցերին։ Իրականում, ներկաները կոնկրետ հարցեր էին տալիս, իսկ Փաշինյանը սոցիալ-հոգեբանական իր պրիմիտիվ դատողություններն էր ներկայացնում:

Նիկոլ Փաշինյանին հարց  ուղղեց նաև «Սինոփսիս Արմենիա» ՓԲԸ-ի տնօրեն Հովիկ Մուսայելյանը, սակայն մինչ հարցի հնչեցնելը նա մի քանի նախադասությամբ իր համաձայնությունը հայտնեց Փաշինյանի առաջ քաշած խայտառակ «Իրական Հայաստանի» գաղափարախոսւթյանը, ապա ներկայացրեց իր մտավախությունը։

Այս հարցն ու պատասխանը ներկայացնում ենք ամբողջությամբ։

Հովիկ Մուսայելյան.- Պարոն վարչապետ, ես լրիվ համաձայն եմ ձեզ հետ «Իրական Հայաստան» կոնցեպցիայի առումով, որովհետև մենք չենք կարող պատրանքներով, երազախաբությամբ մեր ապագան կերտել։ Պետք է իրականության հետ առերեսվենք։ Հիշում եմ՝ մի երկու ամիս առաջ Դիլիջանում մի օրինակ բերեցիք, ասացիք՝ «Մեկին հարցնում են, թե որտեղի՞ց է, ասում է՝ Վանից։ Մայրդ ու հայրդ որտե՞ղ են ծնվել, ասում է՝ Երևանում։ Հարցնում է՝ բա դու ի՞նչ կապ ունես Վանի հետ։ Նախնիները Վանից են եղել»։ Այս ամենը շատերի մոտ ամրացած է և խանգարում է։

Բայց իմ հարցադրումը կապված է հետևյալի հետ, որ ես մի քիչ մտավախություն ունեմ, որ «Իրական Հայաստանի» կոնցեպցիայում կարող են հայտնվել այլ դրույթներ՝ ապագայի մասին եմ խոսում, որը կբացառի նաև մեր լեգենդներին, մեր իրական հերոսներին։

Օրինակ բերեմ, Հանրային խորհրդում հանդիպումներից մեկի ժամանակ իմ գործընկերներից մեկը հարցրեց՝ «ճի՞շտ է, որ Խորհրդային Միության հինգ հերոսների անուններով մենք փողոցներ ունենք, ռազմական ինստիտուտներ ունենք», և այլն։ Ես մի երկու խոսք ասացի ու ճիշտն ասած՝ դահլիճից դուրս եկա, որովհետև այդ դեմագոգիան ես չեմ ընդունում։ Ուրիշ տեղերում էլ եմ այդ կարծիքը լսել, որ դա Խորհրդային Հայաստանն է եղել, «Իրական Հայաստանի» հետ կապ չունի, անցյալում է։ Ասեմ, եթե Խորհրդային Միության ժամանակ մեր առաքելությունն ինդուստրիալ կենտրոն, «սիլիկոնային հովիտ» չլիներ, մենք սա էլ չէինք ունենա, մենք այդ արժեքները չէինք ունենա, ինչն այսօր ունենք։

Ձեր կարծիքն էի ուզում իմանալ, եթե հետագայում մենք նոր հերոսներ, լեգենդներ պետք է հորինենք և կապենք «Իրական Հայաստանի» հետ, դա սխալ է լինելու։

Նիկոլ Փաշինյան.- Առաջին հարցի հետ կապված՝ Ձեր ձևակերպման հետ իմ ձևակերպման կապելը՝ այդքան էլ համաձայն չեմ, որովհետև իմ շեշտադրումն ուրիշ բանի մասին է։ Ես հասկանում եմ՝ մարդու պապը Վանում է ծնվել, այսինքն՝ ինքն արմատներ ունի այնտեղ, խոսքը դրա մասին չէ։ Ես ուրիշ բան եմ ասում, գնում ենք, ենթադրենք, Դիլիջան, ասում եմ՝ որտեղի՞ց ես, ասում է՝ Վանից եմ, Թալինում հարցնում ենք, որտեղի՞ց ես, ասում է՝ Սասունից եմ։ Ես ուրիշ հարց եմ տալիս, իմ պրոբլեմն այնտեղ չէ, որ ինքը արմատները գիտի, ճանաչում է ու ուզում է պահպանի, ինձ ասում են՝ բա դիլիջանցին ո՞վ է, թալինցին, արմավիրցին ո՞վ է։ Սա իրականում մյուս հարցի պատասխանն էլ է։ Ես չեմ ասում՝ մոռացի՛ր, որ դու Վանից ես, պետք չէ մոռանալ, բայց շուրջդ նայիր, տե՛ս, որ դու դիլիջանցի ես, «դիլիջանցի» տերմինն անտեր մի թող։ Ինձ ասում են՝ ուզում է «Պատմական Հայաստանը» մոռանա, ո՛չ, նման խնդիր ես ո՛չ դրել եմ, ո՛չ էլ տրամաբանական է դնելը։ Հակառակը, ես ներկայացնում եմ ու դա ձև չէ, անկեղծ եմ ասում, ասում են՝ ուզում է հայ ժողովրդի պատմությունը մոռանա։ Ուրիշ բան եմ ասում, ասում եմ՝ ցանկացած գիրք, որ մենք կարդում ենք, մենք գրքի հետ խոսում էլ ենք, չէ՞, հերոսների հետ ինչ-որ հաղորդակցության մեջ ենք մտնում, չէ՞, տենց չի՞, սխա՞լ եմ ասում, տենց ա, չէ՞։ «Իրական Հայաստանի» գաղափարախոսությունը ծնվել է հետևյալ կերպ, այդպես չիմանալով, ես լուսաբանում եմ, որ հայ ժողովրդի պատմության այս մեկ հատորն էլ նորից կարդացի, այդ մեկն էլ, ու այդպես իմ կարծիքով՝ այն ժամանակ ես այդպես պրոպագանդում էի ենթագիտակցորեն շուտ արթնանալը, որովհետև ժամը 05։00-ին արթնանում էի, 1,5 ժամ կարդում էի, որ աշխատանքին չխանգարեր։ Այդ երկխոսության մեջ դա այդ պահին չես հասկանում, հետահայաց է դա տեղի ունենում։ Ոնց որ այդ երկխոսությունը տեղի է ունենում, ես ասում եմ՝ ես Հայաստանի վարչապետն եմ, դու ինձ ի՞նչ ունես ասելու։ Բոլորին հայտնի ճշմարտություն է, որ պատմության դասերը պետք է սովորել, սակայն որևէ տեղ գրված չէ, որ պատմության դասը, որը դու պետք է սովորես, այդ ինչ գրքի 846 էջում է գրված։ Պատմությունն ասում է՝ հատորյակներ, հատորյակներ, հատորյակներ, ընդ որում, լիքը հատորյակներ, որ հերքում է մյուս հատորյակներին։ Լավ, որտե՞ղ սովորես այդ պատմության դասը, այդ հուսահատության մեջ ասում եմ՝ «պատմական Հայաստան», ես ՀՀ վարչապետն եմ, դու ի՞նչ ունես ինձ ասելու։ Ասում է՝ «մի գնա իմ ճանապարհով, էդ նշանակում է, որ դու հիմա ՀՀ վարչապետն ես՝ Հայաստան կա, պետություն կա, Կառավարություն կա, շենք կա և այլն։ Մի՛ գնա իմ ճանապարհով, մի՛ գնացեք այդ Հայաստանը, որ հիմա կա «պատմական» դարձնելու ճանապարհով։ «Իրական Հայաստան» գաղափարախոսության հեղինակն այդ թվում՝ «Պատմական Հայաստանն» է, այդ Հայաստանից սովորած դասերով է դա եկել։

Հայ ժողովրդի պատմությունը կարդում եմ, ասում եմ՝ հայ ժողովրդի պատմություն, ես ՀՀ վարչապետն եմ, ի՞նչ ունես ինձ ասելու, ասում է՝ «ա՛յ ձեր ցավը տանեմ, կարաք մի անգամ ինձ չկրկնեք, ինչքան կարելի է անընդհատ, անընդհատ, անընդհատ, ինչքան կարելի է   կրկնել»։ Մեր պատմությունը խայտառակ կրկնություն է, նույն ցիկլն է, այդտեղ գումարելիները փոխվում են, բայց էությունը չի փոխվում։ Եվ իրականում՝ «Իրական Հայաստանը» պատմական Հայաստանի» երեխան է։

Ինչ վերաբերում է Բաղրամյանին, այն, ինչը ասացիք՝ ամեն ինչի հետ համաձայն եմ, բացի մեկ բանից, որ ասել ու դուրս եք եկել։ Հասկանում եք, մենք պետք է փակ թեմաներ չունենանք, եկեք քննարկեք։ Մենք չպետք է ստեղծենք միջավայր, որտեղ մարդիկ վախենան հարցեր տալ։ Թող հարցնեն, թող ասի՝ Բաղրամյանը էս, էս, էս։ Ամեն օր մենք ինքներս մեզ պետք է հարց տանք՝ ճի՞շտ ենք անում, լավ, ամեն օր չէ, գուցե եռամսյակը մեկ։

Մեզ մոտ Ամիրյան փողոցը դարձել է Վռամշապուհ արքայի փողոց,  Վռամշապուհ արքայի փողոցը դարձել է Ամիրյան փողոց։ Մենք Երևանում, եթե չեմ սխալվում, որևէ թագավորի անունով փողոց չունենք։ Մենք ունենք դինաստիաների անունով… չէ հա, Տիգրան Մեծի անունով կա, չէ, Երևանի համայնքներում շատ տեղերում չունենք… Այսինքն՝ սա կարևոր է, մենք պետք է այս ընտրությունը կատարենք, օրինակ, կարծում եմ՝ Հայաստանի շատ տեղերում պետք է լինեն մեր արքաների անուններով փողոցներ։ Տիգրան Մեծ և Արգիշտի, Երևանում ուրիշ փողոց ունե՞նք, չունենք։

Ասում եմ, որ եկեք հարցեր տանք, թե ի՞նչն է պրոբլեմը, ու մարդն ասի՝ ինչ է մտածում, լսարանն էլ նայի ու ասի՝ ակնհայտորեն Մուսայելյանի փաստարկները ճիշտ են, ինչո՞ւ ենք վախենում այս պրոցեսից։ Նկատի ունեմ՝ ամեն ինչ ճիշտ եք ասում, պետք չէ դուրս գալ սենյակից, պետք է այդ խոսակցությունը շարունակել։

Իսկ Բաղրամյանին մենք որպես ի՞նչ սիմվոլ ենք գնահատում, սա էլ է շատ կարևոր, որովհետև մարդը կասի՝ Բաբաջանյանն էլ Հունգարիայում չգիտեմ ինչի մեջ է ներգրավված եղել։ Մենք պետք է իրեն ճիշտ տեղում դնենք, իր ի՞նչն ենք գնահատում, մենք այս հարցի պատասխանն էլ չունենք։ Գնահատում ենք իր անցած ուղին, տաղանդը, իրեն համարում ենք մեր ժողովրդի, այդ թվում՝ ռազմական տաղանդի դրսևորումն ու արտահայտումը։ Եթե ասենք, իրեն գնահատում ենք Սովետական Միության կուսակության անդամ, այստեղ կարող է «կարճ միացում» լինել։ Այսինքն՝ կարևոր է նաև հերոսի իմիջի ձևակերպումը։ Բաղրամյանը մեզ համար ինչի՞ սիմվոլն է, սա էլ է շատ կարևոր։ Մենք իրեն Խորհրդային Միության ժամանակ որդեգրել ենք Խորհրդային Միության բանաձևով, բայց նրան չենք ադապտացրել Անկախ Հայաստանի Հանրապետությանը։ Դրա համար մարդիկ կարան ասեն՝ մի րոպե, էս ինչ սովետական, ռուսական կամ այս ինչ էքսպանսիոնիստական բան է։ Այստեղ շատ կարևոր հարց կա, ոչ թե Բաղրամյանին փոխենք, այլ Բաղրամյանին ձևակերպենք՝ ինչո՞ւ է ինքը մեր հերոսը։ Մենք իներցիայով ենք իրեն հերոս համարում այն բանաձևի շրջանակներում, որը եղել է Խորհրդային Միության մեջ։ Կարող է պարզվել, որ ընկալումն էլ փոխելու անհրաժեշտություն չկա, բայց ես ասում եմ՝ ինչն է հարցը, որ մենք քննարկենք։ Քաղաքակրթությունը սկսել է ձևավորվել այն պահից, երբ մարդը սկսել է հարց տալ, երբ մարդը հանկարծ հարց չտար, ոչ մի բան չէր ստացվի։

Մանրամասները՝ 168.am-ի տեսանյութում