ՆՈՐ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՏԱԳՆԱՊ… ԼՈՒՑԿԻՆ ՊԵՏՔ Է ՎԵՐՑՆԵԼ ՆԻԿՈԼԻ ՁԵՌՔԻՑ, ՆԱ ԿՐՎԵԼ Է ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆԸ. ԱՐՄԵՆ ԱՇՈՏՅԱՆ

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղբանտարկյալ, Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանն է:

 Զրույցի հիմնական թեզերը՝ ստորև.

• Հայաստանի քաղաքական կյանքում ամենամեծ 2 պրոբլեմները՝ իշխանությունը գնալով դառնում է ավելի անբարո, ընդդիմությունը գնալով դառնում է ավելի անմրցունակ։
• Մեր գործընկերներին եմ հարցս ուղղում. Նիկոլը բռնապետ է, հարց՝ բռնապետ Նիկոլը 2026 թվականին կազմակերպելու է այնպիսի ընտրություններ, որոնք լինեն առնվազն այնքան ժողովրդավար, որ թույլ տան ընտրական ճանապարհով իշխանափոխությո՞ւն, լո՞ւրջ այդպես եք մտածում։ Դուք այստեղ չե՞ք տեսնում կոգնիտիվ դիսոնանս, սա պարզ է, չէ՞։

• Միքայել Սրբազանը քաղաքական բանտարկյալ է. այո, ես իր հետ ունեցել եմ քաղաքական տարաձայնություններ։ Գուցե երբեմն իմ քաղաքական որոշ հոդվածներից նաև նեղսրտել է սրբազանը։ Բայց դա կապ չունի, նա և մյուսները քաղբանտարկյալներ են, և ամեն ինչ պետք է անենք նրանց ազատության համար: Ես դրանով անցել եմ, գիտեմ դրա դառնությունն ու ասում եմ՝ Միքայել Սրբազանի և մյուս քաղբանտարկյալների հանրային պաշտպանությունը լավ չի կազմակերպվում։

• Հարգելի ընդդիմադիր որոշ գործընկերներ, Հանրապետականը ձեզ հետ մանդատ կիսելու խնդիր չունի, այսինքն՝ մեր խնդիրն այն չէ, որ մենք հաջորդ խորհրդարանում ունենանք մանդատ կամ մի քանի մանդատ ավելի։ Ուզում եմ հասկանալ՝ ձեր խնդիրը ո՞րն է, որ մենք առհասարակ չլինե՞նք խորհրդարանում, ուզում եմ հասկանալ…

• Ռուսաստանի ցանկությունը Հայաստանում ոչ թե իշխանափոխությունն է, այլ ավելի լոյալ իշխանություն ունենալն է։ 

• Ի՞նչ նկատի ունեի, երբ ասուլիսում ասացի, որ Ռուսաստանը չի հանձնել Արցախը, Արցախը հանձնել է հայ ժողովուրդը՝ չպայքարելով Նիկոլի դեմ: Այո, Արցախը միանշանակ հանձնել է Նիկոլը, և դա քննարկման ենթակա չէ: Բայց որքան էլ դաժան հնչի, Արցախը հանձնեց հայ ժողովուրդը՝ չպայքարելով այն իշխանության դեմ, որին բերել էր, որի ձեռքերով հանձնվեց Արցախը։ 2021թ. վերընտրելով Նիկոլին և հանդուրժելով այդ ռեժիմի գոյությունն առ այսօր, մենք՝ որպես ժողովուրդ, մեղսակից ենք այն ամենին, ինչ կատարվում է: Ժողովուրդ ասելով՝ նաև ինձ նկատի ունեմ, ես էլ եմ ժողովրդի մաս: Հետևաբար՝ ասածս նաև ինձ է ուղղված: Այո, Արցախը հանձնեց Նիկոլը՝ ունենալով առնվազն միջազգային քաղաքական աչքերում որոշակի լեգիտիմություն՝ դա անելու, և դա արեց:

• Նիկոլենց ներվայնացրեց այն փաստը, որ ես շատ ուղիղ և կոշտ քննադատեցի Ռուսաստանի քաղաքականությունը տարածաշրջանում և Լավրովի վերջին հոդվածին միակ քաղաքական պատասխանը տվեցի: Իրենց քաղաքական գիծը ռուսատյացությունն է: Երբ ասում են՝ «Արցախը հանձնել են ռուսները», դա Նիկոլի վրայից արյունը մաքրելու փորձ է, և երբ ասում ես՝ այդպես չէ, իրենք դրանից «*ույվորում» են:

• Այն, որ Պրահայում Փաշինյանի դավաճանական հայտարարությամբ ռուսները կարող են այսօր պաշտոնապես փաթեթավորել, որ Արցախը հանձնեց Նիկոլը, դա չի հանում, իհարկե, իրենց պատասխանատվությունը ո՛չ հայ ժողովրդից, որ բերել ու պահել է Նիկոլին, ո՛չ էլ հայ ժողովրդի բարեկամներից և դաշնակիցներից: Մենք Ռուսաստանի մեր ընկերներին չենք ասում՝ եկեք մեզանից հայ եղեք, բայց մենք ասում ենք՝ մի՛ օգտվեք այն իրավիճակից, որ հայ ժողովուրդն այս պահի դրությամբ քաղաքական այս կոմայից չի կարողանում դուրս գալ: Մենք քաղաքական կոմայի մեջ ենք: Այս կոման 2020թ. պատերազմով սկսվեց և Նիկոլ Փաշինյանի կողմից միացված արհեստական վինտիլյացիայի սարքերով պահպանվում է: Մեզանից սարքում են բույս, և սա ակնհայտ է: 

• Ես ոչ մեկի ձայնի կարիքը չունեմ, ես քաղաքական ամբիցիա չունեմ: 44-օրյա պատերազմից հետո իմ մեջ մեռավ քաղաքական գործիչը՝ որպես երևույթ: Որովհետև ես, այդ տղերքի մահերը տեսնելով, այլևս իրավունք չունեի զիզի-բիզի բառախաղերի մեջ ինչ-որ բաներ խաղացնելու: Հիմա, ինչ կատարվեց ինձ հետ՝ այս ապօրինի քաղաքական հետապնդումը, իմ մեջ սպանեց նաև կուսակցական գործչին՝ այն իմաստով, որ ես բացարձակ չունեմ ձայների կարիք: Ձայները պետք են քաղաքական վաճառականներին. ես այդ շուկայում չկամ: Ես ամբիցիա չունեմ անձիս հետ կապված: Եթե ուզենայի, որ ինձ սիրեին, հավատացնում եմ՝ լիքը առիթներ ունեի սիրվելու: Ես հայ ժողովրդի զավակների խղճի, մտքի, սրտի, ուղեղի կարիքը ունեմ, ոչ թե՝ ձայնի:

• Հայ ժողովուրդն իր ապագայի համար ունի պատասխանատվություն: Բրախել այդ պատասխանատվությունը ռուսների վրա, արդար չէ, բրախել այդ պատասխանատավությունը միայն Նիկոլի վրա, ազնիվ չէ: Նիկոլն այլմոլորակային չէ, նա ծնվել է՝ որպես քաղաքական երևույթ, և պաշտոնավարում է՝ որպես քաղաքական ասպատակ, մեր կողմից՝ հայ ժողովրդի կողմից:

Այս խոսակցությունը նրա մասին չէ, թե ով է մեղավոր, այլ նրա մասին, թե ինչ պետք է անել: Մինչև չասենք, որ մեղավորը մենք ենք. ես՝ որպես ժողովրդի մասնիկ, մեկը՝ երեք միլիոնից… Եվ երկրորդ բաղադրիչը՝ ինչո՞ւ եղան 2021-ի ընտրությունները: Այդ ընտրությունները չպետք է լինեին, այն ժամանակվա իմ բոլոր հարցազրույցները կարող եք հատիկ-հատիկ նայել: 2021-ի ընտրությունները պետք էին բոլորին՝ բացի հայ ժողովրդից:

2021թ. ընտրությունները պետք էին ՌԴ-ին, որովհետև նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից հետո հետևելով Հայաստանի ներքաղաքական բուռն զարգացումներին, բայց այդ հայտարարությունից բխող ծրագրեր ունենալով տարածաշրջանում, նրանք գոլորշին թողնելու կարիք ունեին: 

Արևմուտքն էր ուզում, որ 2021թ. այդ ընտրությունները տեղի ունենային, ավելին՝ արևմտյան հայտարարությունները, որ՝ ընտրությունները պետք են, հնչել են ավելի շուտ, քան Ռուսաստանից էին հնչել: 2021թ. այդ ընտրությունները Հայաստանում պարտադրվեցի՛ն: Ցավոք սրտի, ընդդիմությունը, որ այդ պահին ուներ ազդեցության լծակ քաղաքական պրոցեսների վրա, այդ լծակը փողոցն էր, այդ լծակը հայ ժողովրդի առաջին ցավի ալիքն էր 44-օրյայից հետո, չգտնվեց բավականաչափ խոհեմ և միասնական, որպեսզի թույլ չտար Հայաստանի ներկայիս քաղաքական զարգացումները: Մեր մեղքն այդտեղ կա՝ որպես հավաքական ընդդիմություն: 

Ամեն մեկն իր քաղաքական շահն ու հաշվարկն է ունեցել: Այո, բավականաչափ ազնիվ չեն եղել Հայաստանի հետ, օրինակ՝ եվրոպացի մեր «բարեկամները», չակերտները կիսատ եմ դնում, որովհետև ունենք այնտեղ բարեկամներ, բայց ոչ այն մարդիկ, որոնք Նիկոլին քշում էին դեպի իրենց կողմ: Խաբում էին: Ո՞վ է Շառլ Միշելը: Քաղաքականությունից չհասկացող մարդը կարող էր իր երկրում անհաջող վարչապետ աշխատած մարդու, որը վարչապետ է աշխատել իր հոր համբավով… Անգամ եվրոպական քաղաքական բառապաշարում այսպիսի տերմին կա՝ «միշելի էֆեկտ». Դա մի բան է, որը լիքը շուխուռ է, ու տակը բան չկա: Ո՞նց կարելի էր Միշելի հետ գնալ բանակցությունների. մարդ, որ էսօր կա, վաղը չկա: 

• Մեղավորներ նշանակելը շատ հեշտ է. մինչև 2018-ը տարբեր շրջանակներ ամեն ինչի մեղավոր էին նշանակում ՀՀԿ-ին և Սերժ Սարգսյանին, 2018-ից հետո 1.5 տարի բոլորը վայելում էին այդ հանրային էյֆորիայի նարկոտիկը, որ կար երկրում, իսկ 2020-ից հետո այն մարդիկ, ովքեր մեղավոր էին, սկսեցին նորից շահարկել «Սերժն է մեղավոր» սուտը, իսկ 2021-ից հետո մեր ընդդիմադիր գործընկերների պահվածքը պարզապես զավեշտալի է, այսինքն՝ մեզ մեղադրում են Նիկոլին բերելու մեջ մարդիկ, որոնք այդ ժամանակ, երբ ես ԱԺ-ում իմ ընկերների հետ միասին մայիսի 1-ին ասում էի՝ «Նիկոլ, ես քեզ չեմ ընտրելու, որպեսզի չլինես Հայաստանի վերջի կամ կործանման վարչապետը», այն մարդիկ, ովքեր ինձ մատ էին ցույց տալիս հրապարակում ու Նիկոլ բերում, այդ մարդիկ հիմա ասում են, իբր ես եմ բերել…

• Բոլոր այն գիտակից մարդկանց, որոնց թվում է, որ Նիկոլի առաջարկած խաղաղությունը երկրին բերելու է անվտանգություն, ես առաջարկում եմ անել հետևյալ վարժությունը՝ հիշել իրենց կյանքում ամենաուժեղ իրենց թշնամուն, զանգել էդ մարդուն, ասել, որ այդ օրվանից ինքը հանձնում է իր բնակարանի բանալիներն իրեն, որ անվտանգ լինի: Ամեն մեկիդ, ով կարծում է, որ Նիկոլն էս ձևով խաղաղություն է բերում՝ հանձնելով այդ խաղաղության բանալիները Թուրքիային և Ադրբեջանին, առաջարկում եմ այս նույն մոդելը՝ զանգեք ձեր ամենաչսիրած մարդուն, ում հետ ամբողջ կյանքում կռվել եք, ասեք՝ այսօրվանից մեր մեջ խաղաղություն է, ես իմ տան բանալիները տալիս եմ քեզ: Կանեի՞ք այդպիսի բան: Բա ինչո՞ւ, եթե մեր բնակարանի մակարդակով մեր ստից կենցաղային պրոբլեմներից ծագած թշնամիներին չենք ուզում մեր տան բանալիները տալ, երկրի մակարդակով այդ մոդելին ինչո՞ւ եք կողմ:

Դիմում եմ այն 10 տոկոսին, որ վստահում են Նիկոլին. դուք կուզենա՞ք, որ ձեր տղան Նիկոլի նման լինի, կուզենա՞ք՝ Նիկոլը լիներ ձեր փեսան: Իշխանական փառքը հանեք, կուզենա՞ք Նիկոլի նման մարդը լինի ձեր տղեն, ձեր փեսան, որ ձեր տղան մեծանա՝ դառնա Նիկոլ: Ես վստահ եմ, որ ոչ ոք չի ուզենա, կամ գուցե շատ քիչ մարդ: 

• ԱՄՆ նախագահական ընտրությունների նախաշեմին հայ հասարակությունը բաժանվեց բայդենիստների և թրամփիստների: Հաղթեց Թրամփը, և մի աննկարագրելի էյֆորիա տիրեց քաղաքական դաշտում, այդ թվում՝ ընդդիմադիր: Ես ստիպված էի այդ ժամանակ ասել՝ տղերք, մի շտապեք, եթե Բայդենի ադմինիստրացիան զարմացնում էր մեզ իր ցինիզմով, ապա Թրամփի ադմինիստրացիան մեզ զարմացնելու է իր պրագմատիզմով: Եվ դեռ ոչ ոք չգիտի՝ ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական գործարքը կայանալո՞ւ է, թե՞ ոչ, կամ՝ եթե կայանալու է, Հարավային Կովկասն այդ փաթեթի մա՞ս է լինելու, թե՞ ոչ, եթե փաթեթի մաս է լինելու, ապա վստա՞հ եք, որ ռուսները կուզեն Հայաստանը պահել իրենց ազդեցության գոտու տակ… իսկ կարող է չուզե՞ն պահել, փոխանակեն դա՝ այլ գոտում ինչ-որ մի բան ավելացնելո՞վ: Իսկ ձեզ ո՞վ ասաց, որ իրենց աչքերը մեզ համար ջուր են լցվել, այն էլ, երբ դու այսքան թույլ ես, տկար ու անթասիբ՝ որպես պետություն: Ինչո՞ւ եմ սա ասում. այն ժամանակ ուրախ ենք, կարող ենք ոգևորվել, հետո գալիս է ի՞նչ՝ Նիկոլը մեկնում է ԱՄՆ՝ ո՞ւմ ադմինիստրացիայի ներքո ստորագրելու ինչ-որ սրիկայություն՝ Թրամփի: Թրամփը վա՞տն է, ոչ: Նա իր երկրի համար է անում: Իսկ մե՞նք ինչ ենք անում: 

• Խորացող տագնապ ունեմ իմ երկրի, իմ ընտանիքի, իմ երեխեքի ապագայի հանդեպ մեր երկրում, որովհետև մեզ շարունակում է արտաքին ճակատում ներկայացնել մարդ, որն ապացուցել է, որ դա անել հավուր պատշաճի, թասիբով, խելքով՝ չի ուզում և չի կարող։ Դա արդեն վատ է։

• Առաջին անգամ միջազգային իրավաքաղաքական դաշտ մտնում է Հայաստանի երբեք չվիճարկված սուվերեն տարածքի խնդիրը։ Եթե մինչև այդ արցախյան հարցով էր թեմաներ, զիջումներ, ապա այսօր արդեն առաջին անգամ միջազգային քաղաքաիրավական տիրույթ փաստաթղթավորված դրվելու է Հայաստանի մեջքը՝ Սյունիքը։ Դա արվում է մարդկանց հետ, որոնց հետ որևէ բանի հասնելու նախորդ փորձերը՝ 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, ամերիկյան զինադադարը ձեզ օրինակ, Թրամփի օրոք է դա ստորագրվել և խախտվել… Հիշո՞ւմ եք՝ 2020-ի զինադադարից առաջ Թրամփն ասում էր՝ երկու օրվա մեջ այս պրոբլեմը կլուծեմ, և առաջին անգամ երբ նման բան է ասել՝ Ուկրաինայի մասին չի եղել, եղել է Ղարաբաղի մասին։ Լուծե՞ց։ Զինադադարը տևեց մի քանի ժամ, Ադրբեջանը շարունակեց հարձակվել, ագրեսիան շարունակվեց։

• Պատմական բոլոր օրինակները ցույց են տալիս, որ նման ռազմավարական նշանակության միջանցքների, ջրանցքների վերահսկողությունը պատերազմի հիմք է։ Դա ոչ թե պատերազմ է կանխում, մեր աչքի դեմ բեղմնավորվելու է հաջորդ պատերազմը այդ եռակողմ հայտարարությամբ։ Եթե դու փորձում ես խալխին զիջել քեզ պատկանող բնական, աշխարհագրական, քաղաքական նշանակություն ունեցող ինչ-որ մի կտոր, դու ոչ թե խնդիր ես լուծում, այլ դու բեղմնավորում ես հաջորդ պատերազմը։ Սրա հակառակը չկա՛։ Մի դեպք կարող եք հիշեցնել, դա էլ Ջիբրալթարն է, այն էլ ինչո՞ւ, որովհետև մինչև այդ մի երեք դար իրար մորթել են։

• Վրաստանը չհամաձայնեց անգամ վիճելի համարվող, այդ պահին դե ֆակտո իրեն չպատկանող մի տարածքի հետ կապված, որի վրա անգամ ինքը հսկողություն չուներ։ Նիկոլը պատրաստ է գնալ մի բանի, որ դրա լայթ տարբերակին անգամ Վրաստանը չի համաձայնել։

• Իհարկե, սա կարևոր է Թրամփի Նոբելյան մրցանակ ստանալու ամբիցիաների համար, բայց սա համադրեք տարածաշրջանային լրջագույն վերջին զարգացումների հետ․ Թրամփի համար այդ «Զանգեզուրյան միջանցք» կոչվող պրոյեկտը մի փոքր քայլ է շատ կարևոր գործի համար՝ Ադրբեջանին և Թուրքիային, հատկապես այս փուլում՝ Ադրբեջանին, փաստաթղթով դաշնակից դարձնել Իսրայելին։ Հիմա Իսրայելի շուրջ Թրամփի ջանքերը շատ պարզ են․ ստեղծել պետությունների կոալիցիա, որոնց շնորհիվ Իսրայելը կդառնա մի քիչ ավելի ֆինանսական առումով Ամերիկայից անկախ, երաշխավորված և կայուն։ Դա կոչվում է Աբրահամյան համաձայնագրեր։

• «Զանգեզուրի միջանցք»-ը Թրամփի լավությունը կարող է լինել Էրդողանին, որովհետև Էրդողանը դեմ է Աբրահամյան համաձայնագրերի ձևաչափին՝ հաշվի առնելով, որ մշտապես, առնվազն խոսքերով փորձել է իրեն դիրքավորել՝ որպես մուսուլմանական աշխարհի առաջնորդ և պաղեստինցիների իրավունքների պաշտպան։ Այն, ինչ Թրամփի համար խաղատախտակի վրա մի քայլ է, մեզ համար դառնալու է ճակատագիր։ Նոր պատերազմը հղիանում է մեր աչքերի առաջ։

• Ռուսաստանը դուրս չի գալիս տարածաշրջանից, վերադիրքավորվում է։ ՌԴ ազդեցությունը նվազեցնելու համար ստեղծված մարտահրավերները ՌԴ համար այս փուլում ամբողջությամբ հաղթահարելի չեն։ Իրենք ուզում են մինիմալ ներկայությունը պահել, վերախմբավորվել տարածաշրջանում: Աբխազիայում, Սև ծովի վրա կառուցվում է շատ մեծ ռուսական նավատորմ։ Տարածաշրջանից դուրս եկող երկիրը տարածաշրջանի ծովային ափի վրա՝ չճանաչված կամ կիսաճանաչված պետությունում, ծովային բազա կկառուցի՞։ Դա հաստատ դուրս եկող երկիր չէ, պարզապես իրենք ուզում են ինչ-որ իքս փուլում կոնսերվացնել վիճակը, հասկանալով, որ կրվում են, բայց չեն ուզում, բնականաբար, պարտվել։ Ադրբեջանի հետ իրենց սիրախաղն արտաքին քաղաքական ձախողումներ է եղել։ 

• Ինչքան էլ այսօր, ցավոք սրտի, Ադրբեջանը վերելքի վրա է․․․ ի դեպ, ֆիքսեք մի կարևոր բան՝ Ադրբեջանն ավելի մեծ դիվանագիտական հաջողությունների է հասնում պատերազմից հետո, քան պատերազմի ընթացքում՝ Հայաստանի հաշվին։ Հայաստանը պարտվում է Ադրբեջանին պատերազմի ֆորմալ ավարտից հետո։ Այդ պատերազմը շարունակվում է։ Նիկոլ Փաշինյանի վերընտրությունը 2021թ․ այդ պատերազմի շարունակության հիմնաքարն էր։

• Անգամ 44-օրյա պատերազմից հետո մենք Արցախ ունեինք՝ վիրավոր, կիսագրավված, բայց ունեինք։ Այսօր մենք խաղաղությունն ենք կրվում։ Մենք պատերազմում այդքան չենք կրվել, պարտվել, կորցրել, ինչքան «խաղաղության» ընթացքում, և այստեղ է Նիկոլի կուտը պայթում։ Սա ի՞նչ խաղաղություն է, որի ընթացքում ես ավելի շատ եմ կորցնում՝ որպես ժողովուրդ, որպես պետություն, ազգ, քան կորցնում էի պատերազմի ժամանակ։ Սա՞ է խաղաղությունը։

• Ադրբեջանի ապագան, քաղաքական իմաստով, մշուշոտ է։ Չեմ կարծում՝ ՌԴ-ն կմտցնի Ադրբեջանին ԵՏՄ։ Այստեղ որոշակի միֆականացում կա դիսկուրսի, ինչպես երկար ժամանակ մեր ականջներին փաթաթում են դիսկուրս, որ ռուսներն ուզում են մեզ Միութենական պետություն մտցնել։ Ադրբեջանի քաղաքական դիրքն այնպիսին է, որ Ռուսաստանին պետք չէ նրան ինչ-որ մի տեղ մտցնել, պետք է այնպես անել, որ ձեռքը լինի վրան, և այդ «Հյուսիս-Հարավ»-ի ու «Միջին միջանցք»-ի կռիվները սրա մեջ են։ Այս կռիվն առանցքների կռիվ է։

• Ադրբեջանի քաղաքական ապագան այդքան էլ տեսանելի չէ, այն իմաստով, որ այնտեղի իշխանությունը փոխանցվում է սեռական ճանապարհով՝ ավտորիտար ժառանգորդով։ Ո՛չ Ալիևը, ո՛չ Էրդողանը հավերժ չեն, և նույն ալիևյան իշխանության օրոք այս իր անպատիժ ինքնահավանությունը, վստահ եմ, որ բումերանգով ինչ-որ մի տեղ հարվածելու է ադրբեջանական քաղաքական շահերին։ Պարզապես, այսօր ամերիկացիներին էլ են ադրբեջանցիք պետք․ ադրբեջանական գազն ինչո՞ւ է Սիրիա գնացել, կարո՞ղ եք բացատրել։ 

• Այս բոլոր սխեմաների մեջ՝ լոգիստիկ, էներգետիկ, գեոպոլիտիկ, հավատացեք, որ անգամ այս պարագայում մենք ունենք խաղաքարտեր՝ առնվազն չկորցնելու, բայց Նիկոլ Փաշինյանը մեր բոլոր խաղաքարտերը, իսկ վերջինը՝ ամենաուժեղներից մեկը, հենց Սյունիքի լոգիստիկ նշանակությունն է, ինքը տանում է և փոխանակում է իր իշխանության մնալու բոլոր խոստումների հետ։ Հիշո՞ւմ եք 90-ականների սկիզբը, որ բոլորիս վաուչեր բաժանեցին, 99 տոկոսն ի՞նչ արեց՝ առաջին իսկ կարիքի դեպքում գնաց վաճառեց, որ գոնե ձեռքը մի քիչ փող ընկնի։ Հիմա Նիկոլը Հայաստանը վերածել է վաուչերի, իր իշխանությունը երկարացնելու համար այդ վաուչերը գեոպոլիտիկ փոխանակման կետում ծախում է։

• Այսպես կոչված՝ «Զանգեզուրի միջանցքով» մեծ ծավալի բեռներ չեն անցնելու։ Չինաստանը Եվրոպայի հետ, բացի ցամաքային կապից, հիմա շատ ինտենսիվ ռուսների միջոցով զարգացնում է Արկտիկական օվիկանոսով գիծ, և Եվրոպա հասնելն ավելի արագ է դարձել, քան Սուեզյան միջանցքով։ Այսինքն՝ «Զանգեզուրյան միջանցքի» պահանջարկը, որ՝ էնքան բեռներ ունեն ուղարկելու Չինաստանից Եվրոպա, որ եղած ճամփեքը չեն բավարարում, բլեֆ է։ Եվ, որ «Զանգեզուրյան միջանցք»-ը միակն է, որ կարող է դա ապահովել, դա կրկնակի բլեֆ է։ Դա ակնհայտ գեոպոլիտիկ պրոյեկտ է, որի մեջ տնտեսական բաղադրիչն էնքան ստից է, էնքան փոքր է, որ սպասել, որ դրա շնորհիվ մարդիկ մտածեն, որ «Ղարաբաղը տանք՝ լավ ապրենք»-ը հիմա «Սյունիքը տանք՝ լավ ապրենք» է․․․ Ո՞նց կարելի է, էլի, ամեն անգամ նույն սխալը կրկնել։ 

• Այդ երիտասարդի ձեռքից պետք է լուցկին վերցնել։ Եթե մենք պայքարում ենք հետևանքի դեմ՝ իր սարքած հրդեհների դեմ, ինքը վազելով այդ հրդեհները շատացնելու է… 

• Այս միջանցքը չի կարելի այդ ձևով աշխատեցնել։ Եթե նույնիսկ «միջանցքի» բացման օրը Հայաստանի յուրաքանչյուր ընտանիքի Թրամփն ուղարկի «բրիլյանտի» մի մատանի, միևնույն է, դա նման ձևով չի կարելի թույլ տալ։ Սյունիքի աշխարհաքաղաքական կարևորությունն այնպիսին է, որ այն կապիտալիզացնելու իրավունքը պետք է լինի բացառապես հայ ժողովրդինը։ Ես պաշարված ամրոցի գաղափարին դեմ եմ, բայց դեմ եմ նաև այն գաղափարին, որ այդ ամրոցը դարձնենք «յարմրկա», ու խալխը գա մեր հրապարակներում մեր ապրանքը ծախի։ Անգամ, եթե տնտեսական օգուտը լիներ վիթխարի, այս ձևով դա աշխատեցնել չի կարելի, Սյունիքի կապիտալիզացիայի տերը՝ տնտեսական, քաղաքական, գեոպոլիտիկ, կոմունիկացիոն առումներով, պետք է լինի հայ ժողովուրդը։ Սա իր հայրենիքն է, իր տարածքը, տաս՝ խալխն աշխատի, ու սպասես, որ խղճուկ 30 տոկոս պետք է ունենա՞ս…

• Հայաստանում իշխանափոխությունից 6-ամսյա դադարից հետո պետականամետ ու ազգային որևէ իշխանություն կարող է բանակցել և՛ Մոսկվայում, և՛ Վաշինգտոնում ու Բրյուսելում։ 

• Թրամփին «Զանգեզուրի միջանցք» պետք չէ, այն գլոբալ առումով պետք է Էրդողանին ու Ալիևին, իսկ Թրամփը դա ապահովում է՝ նրանց Իսրայելի հետ մերձեցնելու համար։ 

• Բոլորիս՝ հավաքական ընդդիմության ու հայ ժողովրդի մեղքն է, որ Նիկոլ Փաշինյանը դեռ կարողանում է մեր անունից բանակցել, մեզ վաճառել, ու մենք դա կանխել չենք կարողանում։ 

• Սյունիքի հետ կապված գործարքը, թող իմ լեզուն չորանա և ասածս իրականություն չդառնա, բայց նոր պատերազմի բեղմնավորման արարողություն է։ Թրամփը 4 տարի հետո այլևս չի լինելու, հետո ումի՞ց ենք երաշխիքներ ստանալու, Շառլ Միշելի՞ց… Նույնիսկ Թրամփից ոչինչ պահանջել չես կարող։