Կյանքը՝ ինչպես «Սև հայելիում». պե՞տք է վախենալ ռոբոտների հեղափոխությունից

«Սև հայելի» (Black Mirror) սերիալը ֆանտաստիկ և թրիլլեր ժանրերի միաձուլումն է, որը հաճախ պատկերում է ապագայի տեխնոլոգիական զարգացումները և դրանց հնարավոր բացասական ազդեցությունները մարդկային կյանքի վրա։ Շատերը վստահ են, որ մոտ ապագայում մեր կյանքը ամբողջովին կնմանվի այս սերիալին: Եթե մեր կյանքը նմանվի «Սև հայելի» սերիալին, ապա հնարավոր են հետևյալ հիմնական առանձնահատկությունները.

1. Տեխնոլոգիաների գերակշռում: Կյանքի գրեթե բոլոր ոլորտներում կտեղադրվեն առաջադեմ տեխնոլոգիաներ՝ սկսած վիրտուալ իրականությունից՝ մինչև արհեստական բանականություն:

2. Մասնավորության բացակայություն: Մեր անձնական կյանքը հաճախ վերահսկվելու և մոնիտորինգի է ենթարկվելու՝ շնորհիվ տարբեր սարքավորումների և հավելվածների:

3. Սոցիալական վերահսկում: Կբարձրանա սոցիալական մեդիայի ազդեցությունը մեր վարքագծի և որոշումների վրա, հնարավոր է նույնիսկ սոցիալական վարկանիշների համակարգի ներդրումը:

4. Անմարդկային փորձարկումներ: Հանուն տեխնոլոգիական զարգացումների՝ հնարավոր են շատ անմարդկային փորձարկումներ ու էքսպերիմենտներ: Հիմա փորձարկումները հաճախ արվում են կենդանիների վրա, ապագայում դրանք կարող են արվել մարդկանց վրա: 

5. Բնականություն կորուստ: Հանուն տեխնոլոգիաների՝ բնական և մարդկային արժեքները կարող են կորչել:

Այսպիսի ապագան հաճախ զգուշացում է հանդիսանում մեր ժամանակի տեխնոլոգիական առաջընթացների ռիսկերի վերաբերյալ:

Տեխնոլոգիաներն ապագայում կփոխեն մեր կյանքը բազմապիսի ձևերով, ընդլայնելով մեր հնարավորությունները և փոփոխելով մեր առօրյան: Ահա մի քանի հիմնական ուղղություններ, որոնցում տեխնոլոգիաները կարող են ազդեցություն ունենալ.

1. Արհեստական բանականություն (ԱԲ):

-Ավտոմատացում: Ավտոմատացման մակարդակը կբարձրանա՝ աշխատատեղերը կփոխվեն, և շատ աշխատանքներ կկատարվեն ռոբոտների և ԱԲ-ի միջոցով:

– Անձնական օգնականներ: ԱԲ-ը կօգնի մեր ամենօրյա կյանքին՝ առաջարկելով անձնական օգնականներ, որոնք կկառավարեն մեր ժամանակը, ֆինանսները և առողջությունը:

2. Առողջապահություն:

– Անհատականացված բժշկություն: Տվյալների վերլուծությունը և գենոմային տեխնոլոգիաները հնարավորություն կտան անհատականացված բուժման և կանխարգելիչ միջոցառումների:

– Հեռաբժշկություն: Հեռաբժշկության զարգացումն ավելի մատչելի կդարձնի բժշկական ծառայությունները՝ անկախ աշխարհագրական վայրից:

3. Վիրտուալ և լրացված իրականություն (VR և AR):

– Կրթություն: Կրթական գործընթացները կդառնան ավելի ինտերակտիվ և մատչելի, ինչը թույլ կտա ուսանողներին սովորել տարբեր միջավայրերում և իրականացնել վիրտուալ փորձեր:

– Ժամանց: VR և AR տեխնոլոգիաները կփոխեն խաղերը, ֆիլմերը և համերգները՝ դարձնելով դրանք ավելի ներգրավող և ինտերակտիվ:

4. Տրանսպորտ:

– Ինքնավարմեքենաներ:

Ինքնավարմեքենաներըկկրճատենավտովթարներիթիվըևկբարձրացնենտրանսպորտայինհամակարգերիարդյունավետությունը:

– Հիպերլուպ և էլեկտրական տրանսպորտ: Ավելի արագ և էկոլոգիական տրանսպորտային համակարգերը կփոխեն ճանապարհորդությունների ձևերը:

5. Կապ և տեղեկատվություն:

– 5G և ավելի արագ ցանցեր: Արագ ինտերնետային կապերը կօգնեն ավելի լավ կապի ապահովման, ինչը թույլ կտա հեռակառավարման, հեռավար աշխատանքի և հեռավար ուսուցման զարգացմանը:

– Ինտերնետային անվտանգության բարելավում: Արդիացվելու են կիբեռանվտանգության միջոցները՝ կանխելու տվյալների գողությունը և կիբեռհարձակումները:

6. Անձնական կյանք:

– Խելացի տներ: Տներում տեղադրվող խելացի սարքերն ու համակարգերը կհեշտացնեն կենցաղային գործերը, ինչպես, օրինակ՝ լուսավորության, ջերմության և անվտանգության ավտոմատացված կառավարումը:

– Սոցիալական մեդիա: Սոցիալական մեդիայի ազդեցությունն ավելի մեծ կլինի մեր փոխհարաբերությունների և հաղորդակցության վրա:

Այս ամենը, սակայն, նաև կարող է ունենալ որոշ մարտահրավերներ և ռիսկեր, ինչպիսիք են տվյալների գաղտնիության խնդիրները, աշխատատեղերի կրճատումը և էթիկական հարցեր, որոնք կարիքն ունեն կարգավորման և վերահսկման:

Հարց է առաջանում` հնարավո՞րէ ֆիլմերից մեզ հայտնի ռոբոտների հեղափոխությունը:
Այո, ապագայում հնարավոր է ռոբոտների հեղափոխությունը, ինչը կարող է բերել հիմնովին փոփոխությունների կյանքի տարբեր ոլորտներում: Ահա թե ինչպես կարող են ռոբոտներն ազդել մեր ապագայի վրա.

1. Արդյունաբերություն և արտադրություն:

– Ավտոմատացում: Ռոբոտները կարող են կատարել ֆիզիկապես ծանր և վտանգավոր աշխատանքներ՝ բարձրացնելով արտադրության արդյունավետությունը և նվազեցնելով աշխատողների վնասվածքների թիվը:

– Խելացի գործարաններ: Ավտոմատացված և ռոբոտացված արտադրական գծերը կօգնեն բարձրացնել արտադրանքի որակը և նվազեցնել արտադրական ժամանակը:

2. Առողջապահություն:

– Վիրաբուժական ռոբոտներ: Ռոբոտները կօգնեն վիրաբույժներին կատարել բարդ վիրահատություններ ավելի ճշգրիտ և անվտանգ:

– Հոգատարության ռոբոտներ: Ռոբոտները կարող են օգնել տարեցներին և հաշմանդամություն ունեցողներին, տրամադրելով հոգատարություն և աջակցություն առօրյա կյանքում:

3. Տրանսպորտ:

– Ինքնավար տրանսպորտային միջոցներ: Ռոբոտացված ավտոմեքենաները, անօդաչու թռչող սարքերը և նավերը կփոխեն մարդկանց և բեռների փոխադրման եղանակները՝ բարձրացնելով անվտանգության և արդյունավետության մակարդակը:

– Տրանսպորտային համակարգերի կառավարում: Ռոբոտները կարող են օգնել տրանսպորտային համակարգերի կառավարման և երթևեկության հսկման մեջ:

4. Սպասարկման ոլորտ:

– Ռոբոտացված սպասարկողներ: Ռոբոտները կարող են աշխատել ռեստորաններում, հյուրանոցներում և խանութներում՝ բարձրացնելով սպասարկման արագությունն ու որակը:

-Անձնական օգնականներ: Ռոբոտները կարող են օգնել տնային գործերում, ինչպես նաև ապահովել զվարճություն և հաղորդակցություն:

5. Կրթություն:

– Ուսուցանող ռոբոտներ: Ռոբոտները կարող են օգտագործվել որպես ուսուցիչներ կամ ուսուցանող գործիքներ՝ ապահովելով անհատական մոտեցում ուսուցանման գործընթացում:

– Լաբորատոր ռոբոտներ: Ռոբոտները կարող են իրականացնել լաբորատոր փորձեր և ուսումնասիրություններ՝ թույլ տալով ուսանողներին սովորել ավելի ինտերակտիվ և անվտանգ միջավայրում:

6. Տնային տնտեսություն:

– Խելացի տնային ռոբոտներ: Տնային ռոբոտները կարող են կատարել տարբեր տնային գործեր, ինչպես, օրինակ՝ մաքրում, եփում և այլ գործողություններ, հեշտացնելով մարդկանց առօրյա կյանքը:

Ռոբոտների հեղափոխությունը, չնայած իր բազմաթիվ առավելություններին, առաջացնում է նաև որոշակի վախեր և մտահոգություններ: Ահա մի քանի պատճառ, թե ինչու մարդիկ կարող են վախենալ ռոբոտների հեղափոխությունից, և ինչպես դրանք կարող են վնաս հասցնել.

1. Աշխատանքի կորուստ:

– Ավտոմատացում: Ռոբոտները կարող են փոխարինել բազմաթիվ աշխատանքներ, որոնք այժմ կատարվում են մարդկանց կողմից, ինչը կարող է հանգեցնել զանգվածային գործազրկության:

– Անհավասարություն: Ավելի քիչ որակավորված աշխատողները կարող են առավելապես տուժել, քանի որ ռոբոտները կարող են փոխարինել նրանց աշխատանքում:

2. Անվտանգության և հսկողության խնդիրներ:

– Հաքերություն: Ռոբոտները կարող են դառնալ հաքերների թիրախ, ինչը կարող է առաջացնել անվտանգային խնդիրներ:

– Հսկողության կորուստ: Եթե ռոբոտները դառնան չափազանց անկախ կամ վերահսկողությունից դուրս, հնարավոր է՝ առաջանան վտանգավոր իրավիճակներ:

3. Էթիկական և իրավական հարցեր:

– Պատասխանատվություն: Բարդ կլինի սահմանել, թե ով է պատասխանատու, երբ ռոբոտները սխալ են գործում կամ վնասում են մարդկանց:

– Էթիկական խնդիրներ: Ռոբոտների օգտագործման հետ կապված կարող են առաջանալ էթիկական հարցեր, ինչպես, օրինակ՝ արդյոք ճի՞շտ է, որ ռոբոտները կատարեն որոշակի գործեր, որոնք ունեն էմոցիոնալ կամ բարոյական ազդեցություն:

4. Մարդկային փոխհարաբերությունների փոփոխություն:

– Կոնտակտի պակաս: Ռոբոտների ավելացումը կարող է նվազեցնել մարդկային փոխհարաբերությունները և շփումը, ինչը կարող է ազդել մարդկանց սոցիալական հմտությունների և բարեկեցության վրա:

– Հոգեբանական ազդեցություն: Ռոբոտների հետ կապված աշխատանքի և առօրյա կյանքի փոփոխությունները կարող են ազդել մարդկանց հոգեբանական վիճակի վրա:

5. Տեխնոլոգիական կախվածություն:

– Խոցելիություն: Մարդկանց կախվածությունը ռոբոտներից և տեխնոլոգիաներից կարող է ստեղծել խոցելիություն՝ տեխնոլոգիական անսարքությունների կամ հարձակումների դեպքում:

– Ինքնուրույնության կորուստ: Մարդիկ կարող են կորցնել որոշակի հմտություններ և ինքնուրույնություն, եթե ռոբոտները կատարեն նրանց գործերը:

Այս բոլոր խնդիրները պետք է լուծվեն՝ ռոբոտների հեղափոխությունը դարձնելու համար անվտանգ և արդար հասարակության համար: Անհրաժեշտ է մշակել համապատասխան քաղաքականություններ, օրենքներ և անվտանգության միջոցառումներ՝ ապահովելու համար, որ ռոբոտները կծառայեն մարդկանց բարօրության և առաջընթացի համար:

Սիրարփի Աղաբաբյան