«Ալիևը շատ է վախենում ռևանշից». Անժելա Էլիբեգովա

Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Անժելա էլիբեգովայի կարծիքով՝ գերիների, անհետ կորածների հարցը ի սկզբանե չպետք է հասներ այս փուլին, որովհետև նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ շատ հստակ նշված է, որ պետք է ապահովվի գերիների փոխանակման պրոցեսը:

«Մենք անընդհատ զիջում ենք, որպեսզի գերիների հարց կարողանանք լուծել, Ադրբեջանը ամեն անգամ ստանում է ինչ-որ նոր բան, ամեն անգամ ավելի շահեկան դիրքերից է ելույթ ունենում, բայց հարցը, այնուամենայնիվ, չի լուծվում: Այսինքն՝ այս պրոցեսում գերիները փաստացի մնացին քաղաքական շահերին գերի և նույնիսկ որևէ հասկանալի մեխանիզմ չի ձևավորվում, որպեսզի մենք նախ հասկանանք՝ քանրի գերի ունենք, որովհետև այդ ինֆորմացիան անհասկանալի պատճառով մեզնից թաքցնում են, քանի անհետ կորած կա, զոհերի, վիրավորների քանակը չգիտենք: Այստեղ կա մեծ վտանգ, որ, երբ նույնիսկ խոսում են գերիների վերադարձի մասին, մենք չգիտենք՝ քանի հոգու մասին է խոսքը»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:

Անժելա Էլիբեգովայի խոսքով՝ եթե պատերազմի ժամանակ գերի ընկածների հարցով Ալիևը պատրաստ է բանակցել, ապա նոյեմբերի 9-ից հետո մարդիկ ճանապարհներից անհետանում են, և նրանց ճակատագիրը պարզ չէ.

«Այսինքն՝ առաջնահերթ պետք է բանակցվեին մարդկանց ֆիզիկական անվտանգության և առհասարակ, տարածաշրջանի անվտանգության հարցեր, նոր արդեն քննարկվեն ինչ-որ տնտեսական համագործակցության հարցեր: Անվտանգությունն այստեղ շատ ավելի առաջնային խնդիր է մեզ համար, քան ինչ-որ առեղծվածային տնտեսական շահերը: Ես վստահաբար կարող եմ ասել, որ ո՛չ ես, ո՛չ դուք, ոչ մեզ հիմա դիտող մարդկանցից որևէ մեկը երաշխավորված չէ գերի ընկնելուց, ավելին, մեզ մոտ փոխվեց դիրքերի և սահմանների ամբողջ աշխարհագրությունը, երկարեց Ադրբեջանի հետ սահմանը, և այնտեղ ունենք նույնիսկ վերահսկման խնդիր: Այսինքն՝ ադրբեջանցիները կարող են ներթափանցել ՀՀ տարածք, և հիմա շատ դժվար է առհասարակ որևէ կերպ վերահսկել իրենց այստեղ գտնվելը: Երբ բացվեն այդ ճանապարհները՝ տնտեսական կապերի ապահովման շղարշի տակ, առհասարակ, հնարավոր չի լինելու վերահսկել դա: Անվտանգության խնդիրը բոլորիս համար դառնում է առաջնային, մարդիկ թող չմտածեն, որ, եթե իրենք նստած են Երևանում, շատ ավելի ապահով և անվտանգ են, քան մարդիկ, որոնք ապրում են Կապանում և իրենց տան առաջ արդեն այն դիրքերը, որոնք հայկական կողմինն էին, հանձնվել են Ադրբեջանին, և այդ մարդիկ իրենց տան պատուհաններից դա տեսնում են»:

Դիտարկմանը՝ ինքը խոսում է անվտանգության խնդիրների մասին, բայց իշխանության ներկայացուցիչները նոր եռակողմ հայտարարությունը համարում են հայկական կողմի դիվանագիտական հաջողություն, նա այսպես արձագանքեց. «Ի՞նչն է դիվանագիտական ձեռքբերում, այսինքն՝ եթե իրենք Նախիջևանից մտնում են Սյունիք ու հետո գնում են Ադրբեջան, դա դիվանագիտական ձեռքբերո՞ւմ է»:

Անդրադառնալով իշխանության ներկայացուցիչների ոգևորությանը, թե Հայաստանից էլ հնարավոր է լինելու Ադրբեջանի տարածքով գնալ Ռուսաստան, իսկ Նախիջևանով՝ Իրան, նա ասաց.

«Վերադառնում ենք անվտանգության խնդրին. Կարո՞ղ ենք Նախիջևանի տարածքով գնալ Իրան, տեսականորեն կարող ենք, պրակտիկորեն կարողանալո՞ւ ենք, թե՞ ոչ: Ադրբեջանը ապահովելո՞ւ է մեր քաղաքացիական բնակչության տեղաշարժը: Կամ՝ Ադրբեջանի տարածքով Ռուսաստան գնալը. մեզ Ադրբեջանում սպասո՞ւմ են, գրկաբաց, աղուհացով սպասում են, թե երբ ենք մենք իրենց տարածքով սկսելու գնալ Ռուսաստան, գա՞լ: Եթե այսօր Մառնեուլի շրջանում՝ Վրաստանի տարածքում, հայկական մեքենաների վրա ադրբեջանցիները կրակում են կամ քարկոծում են, դա նոր բան չէ, նույնիսկ սովետական ժամանակ է դա եղել, ի՞նչն է փոխվելու հիմա, ի՞նչն է իրենց խանգարելու, եթե արդեն ունեն հաղթողի սինդրոմ, և հայերից էլ է վախը կորել, իրենք դարձել են ավելի ռիսկով, անընդհատ սադրել: Այսօր մենք տեսնում ենք, որ անընդհատ կան սադրանքներ, մտնում են հայկական գյուղեր, ի՞նչն է իրենց խանգարելու ահաբեկել հայերին՝ իրենց երկրի տարածքում. Ոչինչ իրենց չի խանգարելու:

Երբ մարդկանց զգուշացնում ես, որ կա այդ վտանգը, մարդիկ ասում են՝ դե, բայղուշություն ես անում: Ադրբեջանում հայատյացությունը ոչ մի տեղ չի կորչել, ոչինչ չի փոխվել իրենց ընկալումների մեջ, հակառակը՝ ավելի սրվել է, որովհետև իրենք հաղթել են մեզ և այլևս չեն վախենում: Այդ ֆոնի վրա ասել, որ դա մեզ համար բացում է ինչ-որ տնտեսական նոր հնարավորություններ, թվերով, տոկոսներով ցույց տվեք ինձ այդ հնարավորությունները: Էկոնոմիկայի նախարարին անձամբ հենց հիմա ձեր եթերից դիմում եմ՝ թող ինքն ապացուցի, որ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ սահմանների բացումը մեզ համար տնտեսական շահ է, ոչ թե վնաս և վտանգ»:

Անժելա Էլիբեգովան ընդգծեց. «Եթե նույնիսկ Ադրբեջանը խոսում է Արցախի հարցի փակված լինելու մասին, Ալիևը, այնուամենայնիվ, շատ վախենում է ռևանշից, որ հայկական հասարակությունը չի համակերպվել այդ պարտության հետ, իրենք ինչքան փորձում են մեզ նվաստացնել, մենք ըմբոստանում ենք դրա դեմ, որովհետև մենք համարում ենք, որ մենք չենք պարտվել, պարտվել է քաղաքական ղեկավարությունը, և հանրությունը պետք է ամրանա, պնդանա, ոտքի կանգնի: Ինչքան էլ մեզ փորձում են, այդ թվում՝ նաև մեր իշխանությունները, անընդհատ նվաստացած վիճակում պահել՝ այո, համակերպվեք այդ պարտության հետ, հանրությունն ընդդիմանում է դրան: Կա շերտ, որը համաձայն է, ուրախ է, կարծում է՝ վերջ, այդ խնդիրը լուծվեց, իրենք ապրելու են ուրախ, երջանիկ, հարուստ՝ չգիտակցելով, որ իրենք այլևս չունեն ո՛չ անվտանգություն, տնտեսությունը փլված է, բոլոր եկամուտները, որ նաև ապահովում էր Արցախը, այլևս չկա: Շատ խնդիրներ կան, որ հասարակ քաղաքացին կարող է չհասկանալ, բայց ինքը դա շատ շուտով զգալու է իր մաշկի վրա: Մեզ պետք է իշխանություն, որը լավ տիրապետում է ճգնաժամային մենեջմենթին, ունենա ճանապարհային քարտեզ, որպեսզի երկիրն այս իրավիճակից դուրս բերվի: Այս իրավիճակում մենք այդ ճանապարհային քարտեզն ուղղակի ունենալ չենք կարող, որովհետև եթե էկոնոմիկայի նախարարն ասում է՝ Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ առևտուր անենք, ու չունի ոչ մի հետազոտություն, պարզ է, որ մեկ տարի հետո ինչ է լինելու մեր տնտեսության վիճակը, ինքը մեզ դա նույնպես չի կարողանալու բացատրել և չի կարողանալու, առավել ևս, դա ապահովել»:

Մանրամասները՝ տեսանյութում