Չինական մշակույթը նոր կտավների ծննդյան առիթ. Չինաստանը՝ Սևադա Գրիգորյանի աչքերով

Նկարիչ Սևադա Գրիգորյանը, որի կտավներն աչքի են ընկնում վառ գույների բազմազանությամբ, արժևորում են մարդուն, ընտանիքը, հաջողությունների է հասել ոչ միայն Հայաստանում, այլև երկրի սահմաններից դուրս: Գրիգորյանի ինքնատիպ ստեղծագործությունները բարձր են գնահատվել աշխարհի երկրորդ տնտեսությունն ունեցող Չինաստանում: Նկարիչը չորս տարի ապրել է այնտեղ և, ոգեշնչվելով Չինաստանի հարուստ պատմությամբ, մշակույթով, ստեղծել է հետաքրքիր շարքեր:

Սևադա Գրիգորյանի ստեղծագործական դեգերումների, Չինաստանում անցկացրած տարիների մասին «Արմենպրես»-ը ներկայացնում է զրույց նկարչի հետ:

Հարցազրույցը տպագրվել է «Հայաստանի Հանրապետություն» և «Республика Армения» թերթերի՝ հունվարի 17-ի համարների «Չինաստանը հայերի աչքերով» խորագրով հատուկ ներդիրներում՝ հայերեն և ռուսերեն:

-Պարոն Գրիգորյան, որքան գիտեմ, վաղ տարիքից եք սկսել նկարել: Ձեր ընտանիքում արվեստագետներ եղե՞լ են, թե…

-Հարազատներիս շրջանում նկարիչներ չկան: Հիշում եմ` ինը կամ տասը տարեկան էի, երբ իմ երևակայական պատկերները փոխանցեցի թղթին: Ապրել եմ Ջերմուկում, իսկ 70-ական թվականներին այնտեղ անգամ նկարչության պրոֆեսիոնալ ուսուցիչ չկար: Երբ ութերորդ դասարան էի, մեր դպրոց եկավ Թերլեմեզյանն ավարտած մի երիտասարդ և նկարչության խմբակ բացեց, բայց երեք ամիս անց գնաց բանակ: Նկարչության հանդեպ սերն այնքան մեծ էր, որ 35 կիլոմետր ճանապարհ էի հաղթահարում` Վայքում դասեր առնելու համար: Իսկ Մանկավարժականում այնպիսի հրաշալի վարպետներ եմ ունեցել, ինչպիսիք էին Լյուդվիգ Բերբերյանը, Ղուկաս Չուբարյանը և այլք: Չուբարյանը գծանկարի ակադեմիական գիտելիքներն է ինձ փոխանցել և իմ նկարչական արվեստի հիմքը դրել: Նշեմ, որ հետագայում ես սկսեցի դասավանդել Ջերմուկում, բայց առաքելությունս ոչ թե մանկավարժությունն էր, այլ նկարչությունը:

-Ձեր աշխատանքները յուրահատուկ են, ասես մանրանկարչության տարրեր պարունակեն և նկարագրում են հայկական գյուղական կյանքը, ընտանեկան ներդաշնակությունը: Ի՞նչպես է կոչվում այդ ոճը:

-2003 թվականից եմ ստեղծագործում նկարչական այս ոճով, որին չեմ կարող անվանում տալ: Նկարում եմ ակրիլով, քանի որ այն շուտ է չորանում ու հնարավոր է արագ-արագ ներկը ներկի վրա դնել: Երբ յուղաներկով ես աշխատում, պետք է թողնես, որ նյութը չորանա, հակառակ դեպքում այն լղոզվում է, իսկ ակրիլը` ոչ: Սիրահարվեցի այդ նյութին: Հավանաբար, անհամբեր եմ:

Ինչ վերաբերում է կտավներում ներկայացված կերպարներին, նրանց հագուկապին, ապա ասեմ, որ ծնունդով Գորիսից եմ ու որոշ նախշեր վերցրել եմ տատիկիս տարազներից: Նա կրում էր կանաչ, կարմիր տարազներ, կանացի գլխատարազ, որին չխկի են ասում: Հագուստի դետալների վրա հաճախ եմ ուշադրություն դարձնում:

-Հիշո՞ւմ եք, թե երբ ձեր գործերով մեծ հաջողության հասաք միջազգային դաշտում:

-2005 թվականին Ճապոնիայի Կոբե քաղաքի ցուցահանդեսում իմ «Տիրամայրը մանկան հետ» կտավը 81 երկրի երեք հազարից ավելի նկարիչների ներկայացրած ութ հազար գործից ընտրվեց լավագույն հարյուրի մեջ։ Իսկապես շատ հաճելի էր այդ զգացողությունը:

-Իսկ ինչպե՞ս սկսվեց համագործակցությունը Չինաստանի հետ: Ինչո՞վ է ձեզ տպավորել, գրավել այդ հարուստ երկիրը:

-Չինաստանի Նանջինգ քաղաք մեկնեցի Դոնգդոնգ և Լուլու ստեղծագործական տան հրավերով: Ունեմ մանկության ընկերներ, որոնք խոստովանում են` երբ իմացել են, որ մեկնում եմ Չինաստան, մտածել են, որ ես գտա իմ հայրենիքը: Ինձ միշտ ձգել է Չինաստանն իր մշակութային ժառանգությամբ, մարտարվեստով: Այնտեղ ուշու եմ պարապել և ոսկե մեդալի եմ արժանացել: Պարապմունքներս շարունակում եմ նաև Հայաստանում: Այդ մարտարվեստի հատկապես հոգևոր մասն է ինձ գրավում: Չինաստանի բաց երկնքի տակ հաճախ կարելի է հանդիպել մարդկանց, որոնք մարտարվեստով են զբաղվում: Դա նրանց համար սովորական երևույթ է: Ուշուն խաղաղեցնում է ներսդ, իսկ եթե ներսդ խաղաղ չէ, չես կարող ստեղծագործել:

-Նանջինգում ներկայացրել եք «Դեպի Լույս» խորագրով անհատական ցուցահանդեսը` կիսվելով Չինաստանից ստացած տպավորություններով: Ի՞նչ արձագանք այն ստացավ:

-Չինաստանում մասնակցել եմ տասներեք ցուցահանդեսի` անհատական և խմբակային, իսկ «Դեպի Լույս»-ը, որի շրջանակում հնչում Էին Կոմիտասի ստեղծագործությունները, բաց էր շուրջ երեք ամիս: Այն շատ լավ ընդունվեց: Կտավներից շատերը վաճառվեցին: Չինացիներն արվեստասեր են: Նրանց դուր են գալիս ստեղծագործություններս, ինչ-որ հարազատ բան են գտնում դրանցում:

Կարծում եմ` Չինաստանը շատ գունագեղ երկիր է: Այնտեղից կարելի է շատ բան վերցնել, որոշ բաներ էլ տալ:

Չեմ կարող չասել, որ նրանք շատ հյուրընկալ են. պատրաստ են ամեն ինչ անել քեզ համար: Երբեմն մտածում եմ, թե մենք ինչ ենք տվել Չինաստանին… իսկ չինացիները քեզ անվճար հյուրընկալում են լավագույն հյուրանոցներում, ստեղծագործելու պայմաններ են ստեղծում քեզ համար: Դա պայմանավորված է նաև տնտեսական հզորությամբ: Գուցե սրտաբաց լինեին, բայց հնարավորություններ չունենային:

-Պարոն Գրիգորյան, Չինաստանի հրաշքները բացահայտելուց հետո վերադարձել եք հայրենիք: Ի՞նչ նախաձեռնություններ եք իրականացնելու այստեղ, ի՞նչ նոր մտահաղացումներ ունեք:

-Վերադառնալուց հետո մասնակցել եմ ցուցահանդեսների: Կարծում եմ` հեռանկարում ցուցահանդեսներով կներկայանամ փոքրիկ ցուցասրահներում, գուցե` սրճարաններում, որովհետև բոլորովին այլ է կտավն իրականում դիտելն ու տպավորվելը, այլ է այն հեռախոսի, հեռուստացույցի կամ համակարգչի էկրանից տեսնելը:

Հրավերի դեպքում չեմ բացառում նաև Չինաստան վերադառնալը: Ամեն ինչ հնարավոր է:

Զրուցեց Անժելա Համբարձումյանը