«Սա նոր վիճակ է». Մանվել Սարգսյան
168.am-ի զրուցակիցն է Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի ղեկավար Մանվել Սարգսյանը
– Պարոն Սարգսյան, Սերժ Սարգսյանի կառավարման երրորդ ժամկետի դեմ այս օրերին տեղի ունեցող գործընթացների լիդերները հայտարարում են, որ այս ամենն աննախադեպ է: Դուք ինչպե՞ս եք գնահատում այս գործընթացները և արդյոք համաձա՞յն եք լիդերների այդ գնահատականի հետ:
– Էլեմենտներ կան, որոնք թույլ են տալիս խոսել նրա մասին, որ նոր երևույթի հետ գործ ունենք: Առաջինն ուսանողությունն է՝ երիտասարդական շարժումը, որը շատ էական է: Փաստորեն, նոր սերունդը մտավ բաց քաղաքականության մեջ, ինչը նկատելի է: Երկրորդն այն է, որ այդ նույն մասնակիցներն արդեն քաղաքական օրակարգով ցուցադրեցին խաղաղ անհնազանդության տեխնոլոգիան: Այն, ինչ եղել է մեզ մոտ 2012 թվականից սոցիալական հարցադրումների շուրջ, այս անգամ առաջին անգամ համապետական նշանակության քաղաքական խնդրի շուրջ արվեց, և՝ բավականին էֆեկտիվ:
Պարզ է, որ իշխանությունների պլանները խառնեցին, և մենք խուճապահար ոստիկանություն տեսանք, որը ոչ պարկեշտ քայլերի գնաց: Այդ բանն անսպասելի էր, երբևէ ոստիկանները դա չէին տեսել, և դա էլ բերել է մի կոնկրետ վիճակի, երբ լրիվ արժեզրկվել է Սերժ Սարգսյանի նշանակումը վարչապետի պաշտոնում:
Անընդհատ կրկնում էին, որ իրավապահ մարմինների հույսին են, իրավապահ մարմինները պետք է այդ գործողությունները կատարեն, պայմաններ ստեղծեն, բայց այս խաղաղ անհնազանդության պայքարի փորձը տարբեր երկրներում ցույց է տալիս, որ ոստիկանությունը երկար չի պաշտպանում նման քայլերը, որոշումները: Այն, ինչ արվեց մոտ 100 հոգու շրջանակներում խորհրդարանում, դա ինչ-որ ժամանակ կարող է պաշտպանվել իրավապահ մարմինների կողմից, բայց հետո մի օր ոստիկանությունը կա՛մ հրաժարվում է պաշտպանել, կա՛մ ընդամենը հանձնում է այդ մարդկանց ժողովրդին: Սա նոր վիճակ է:
Այն, որ լիդերներն ասում են՝ աննախադեպ է, աննախադեպը մարդկանց քանակը չէ, այդ հին մտածողությունը դեռևս գոյություն ունի անգամ ընդդիմադիր լիդերների մոտ, որ ժողովրդի քանակով է որոշվում աննախադեպությունը: Այդ հարցերը քանակով չեն լուծվում, այլ՝ լուծվում են հստակ տեխնոլոգիայով, որը ցուցադրեց ժողովուրդը:
– Այսինքն՝ այդ առումով, ամեն դեպքում, աննախադե՞պ էր:
– Այո, նորմալ մոտեցումներ են: Այսինքն՝ այն 22 տարվա կուսակցական կոալիցիաների պայքարը, որոնք սպառվել, վերջացել են, փաստորեն, ազատեց քաղաքական դաշտը լրիվ նոր մոտեցումների համար, որն էլ առաջին անգամ ցուցադրվեց:
– Դուք նշեցիք, որ սովորաբար տարբեր երկրներում խաղաղ պայքարը բերում է նրան, որ իրավապահ համակարգը դադարում է պաշտպանել իշխանություններին, եթե շարունակական են լինում այդ գործողությունները: Հայաստանում Դուք տեսնո՞ւմ եք նման իրավիճակի ստեղծում:
– Իհարկե: Դա կապ չունի երկրի հետ, գալիս է պահ, երբ ոստիկանությունն անզոր է լինում: Օրինակ, կոնկրետ Մաշտոցի պուրակում ոստիկաններն ի՞նչ արեցին, մի քանի ամսից թողեցին, դուրս եկան: Նման դեպքերում նրանք առանց գործառույթի են մնում, անիմաստության է վերածվում իրենց գործունեությունը, և դա ներքին վտանգներ է ստեղծում ոստիկանական համակարգում, որ կարող է ոստիկանությունը փլուզվի: Չնայած շատ վատ պահեցին իրենց ոստիկանները, չէր կարելի այդ զենքն օգտագործել մարդկանց դեմ…
– Նկատի ունեք՝ ձայնային նռնակնե՞րը:
– Այո: Նման բան չեն անում, դրանք դատարկ տեղեր են գցում, որ ուղղակի մարդկանց վրա ազդեն, բայց անմիջապես մարդկանց վրա չեն գցում: Մեկի գլխին կպներ, մարդը մահանալու էր, բայց իրենք արդեն իրենց կորցրել էին, եթե մի քիչ էլ իրենց կորցրած քայլեր անեն, ես ընդհանրապես չգիտեմ՝ ինչ կկատարվի այսօր ոստիկանությունում: Իշխանությունները տենց բաները շատ վատ են հասկանում, ադեկվատ չեն, կարծում են՝ ոստիկանը դուրս է եկել՝ իրենց պաշտպանելու է: Չես կարող դու նման պայքարներում ուժայինների վրա հույս դնել:
– Այն ռազմավարությունը, որ ընտրվել է շարժման լիդերների կողմից՝ պետական գերատեսչական շենքերի շրջափակումը, ի՞նչ եք կարծում՝ ի՞նչ արդյունք կտա:
– Հստակ կազմակերպչական գործ պետք է անեն: Շարժման մեջ թույլ կետ եղել է, որովհետև միայն ժողովրդի հետ են աշխատել: Նման շարժումները 50 տոկոս էներգիան դնում ու աշխատում են պետական կառավարման համակարգի հետ: Մենք ունեցել ենք նման բաներ, անգամ 1988 թվականին, այն էլ՝ սովետական նոմենկլտուրայի հետ, երբ ժողովուրդն աշխատել է իրենց հետ և պարտադրել է իր որոշումը, և ինչ-որ ժամանակից հետո եկել են, նստել են ժողովրդի հետ: Դա չի արվել, դրա համար թույլ է տվել այդ մարդկանց՝ Սերժ Սարգսյանին վարչապետ նշանակելու որոշումն անցկացնեն: Եթե այլ աշխատանքներ տարվեին, նրանք չէին էլ հավաքվի, ոչ թե ճանապարհները փակ կլինեին, այլ բաց ճանապարհ կլիներ, չէին գա: Կարծում եմ՝ երկրորդ փուլից, արդեն այս քաղաքական աշխատանքն է գնալու գործող համակարգի հետ: Երևում է, որ երիտասարդները հասկանում են:
– Երեկ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ դադարեցնում են Ֆրանսիայի հրապարակում գիշերելը, և ամեն առավոտ հավաքվելու են ու գործողություններ են անելու: Որքանո՞վ դա կարող է ազդել այս գործընթացի վրա:
– Կարծում եմ՝ հիմա իրենք պետք է ստեղծեն բացօթյա շտաբ՝ թեկուզ Օպերայի բակում, ինչպես 1988 թվականին է եղել, և սկսեն կազմակերպել շարժումը երկրով մեկ: Սկսեն քաղաքական աշխատանքը, ոստիկանությանը և պատգամավորներին հասկացնեն, որ՝ «ձեր արածն անհույս է, և, որ ձեր համար դա շատ վատ է վերջանալու», պետք է վերանայեն այդ որոշումը, և վերջ, դա պարզ բան է, և մարդիկ կհասկանան:
– Դուք որոշ ժամանակ առաջ ասել էիք, որ խնդիրը պետք է հստակ ձևակերպվի, և դա էիք որպես խնդիր նկատել այս շարժման մեջ: Հիմա ձևակերպվե՞լ է, հստա՞կ է խնդիրը:
– Չի ձևակերպվել խնդիրը: «Չենք ուզում Սերժը լինի». տենց խնդիր չի լինում, դա խնդիր չէ, դա լոզունգ է, խնդիրը պարզ ու հստակ է՝ պետք է այդ 105 պատգամավորների՝ անձամբ ամեն մեկի ձեռքին նամակ դնեին, որտեղ պարզ ու հստակ գրվի, որ «կատարվում է հանցագործություն պետության դեմ, որին դուք մասնակից եք, առաջարկում ենք ձեզ դա չանել, եթե չանեք, մենք ձև գտնելու ենք ձեզ հեռացնել քաղաքականությունից»: Դա պետք է խնդիր լիներ, հազարավոր մարդիկ կներգրավվեին այդ գործունեության մեջ:
– Այս պայմաններում, երբ այդ խնդիրը ձևակերպված չէ, կարելի՞ է արդյունքներ ակնկալել:
– Կձևակերպեն, կարծես թե հստակեցնում են: Ի վերջո, ահագին մարդիկ կան այդ երիտասարդների մեջ, որոնք ի սկզբանե առաջարկել են ձևակերպել ուլտիմատումը, որ ամեն մեկն իմանա, Շարմազանովը գիշեր-ցերեկ չխոսի, այլ՝ նամակը ստանա և տեսնի՝ ինքն ինչով է զբաղված, և ինչով է վերջանալու իր համար, եթե ինքը չենթարկվի:
