Սերժ Սարգսյան. Հայաստանի տնտեսությունն այսօր ավելի ազատական և գայթակղիչ է օտարերկրյա կապիտալի համար

Նախագահ Սերժ Սարգսյանը և պետական այցով Հայաստան ժամանած Ֆրանսիայի Նախագահ Ֆրանսուա Օլանդն այսօր Երևանի «Արմենիա Մարիոթ» հյուրանոցում մասնակցել են հայ-ֆրանսիական տնտեսական համաժողովի բացմանը, հանդես եկել ելույթով: Հայաստանի և Ֆրանսիայի նախագահները պատասխանել են նաև համաժողովի մասնակիցներին հետաքրքրող հարցերին:

Նախագահ Սերժ Սարգսյանի ելույթը հայ-ֆրանսիական գործարար համաժողովի բացմանը

Մեծարգո՛ պարոն Նախագահ,
Հարգելի՛ գործարարներ,
Տիկնա՛յք և պարոնա՛յք,

Ուրախ եմ, որ Նախագահ Օլանդի պետական այցը Հայաստան նշանավորվում է հայ-ֆրանսիական գործարար համաժողովի անցկացմամբ: Պատահական չէ, որ հենց այս միջոցառումով է տրվում Նախագահ Օլանդի պետական այցի մեկնարկը: Թե՛ Հայաստանի, թե՛ Ֆրանսիայի համար առանձնակի կարևոր նշանակություն ունի երկկողմ հարաբերությունների տնտեսական բաղադրիչը, ուստի մենք վճռական ենք այս ոլորտը համապատասխանեցնելու մեր քաղաքական երկխոսության մակարդակին:

Ուրախ եմ, որ այստեղ ներկա են ամենատարբեր բնագավառներ ներկայացնող գործարարներ: Այսօրինակ հանդիպումները ոչ միայն առևտրատնտեսական հարաբերությունները խթանելու միջոց են, այլև կարևոր հարթակ Հայաստանի տնտեսական զարգացման հիմքում դրված արժեքներն ու սկզբունքները ներկայացնելու առումով:

Համոզված եմ, որ հեռահար գործարար կապեր ստեղծելու, փոխշահավետ ծրագրեր իրականացնելու և երկարաժամկետ ներդրումներ կատարելու տեսանկյունից չափազանց կարևոր է վստահելի գործընկերային հարաբերությունների առկայությունը: Այդ առումով հայ և ֆրանսիացի ժողովուրդները երկար ճանապարհ են անցել՝ միմյանց ճանաչելու և սերտորեն համագործակցելու առիթ ունենալով դեռ վաղ միջնադարից: Դեռևս Կիլիկյան Թագավորության օրոք՝ 11-14-րդ դարերում, հայոց արքաները առևտրային լայն արտոնություններ են շնորհել ֆրանսիացի վաճառականներին, իսկ 17-րդ դարում կարդինալ Ռիշելյեն հատուկ լիազորություն է ընձեռել հայ վաճառականներին: Հայերն իրենց ներդրումն են ունեցել Մարսելում, ապա Փարիզում քաղաքային առաջին սրճարանների ստեղծման գործում: Անցյալի այս դրական փորձն այն կարևոր հիմքն է, որի վրա պետք է ընդլայնենք և ամրապնդենք մեր տնտեսական կապերը:

Հարգելի՛ գործարարներ,

Հայաստանում վստահ ենք, որ գլոբալ մարտահրավերների և ֆինանսական սահմանափակ ռեսուրսների պարագայում կայուն և կենսունակ տնտեսության զարգացումը հնարավոր չէ առանց լավ կառավարման, օրենքի գերակայության, արդյունավետ հանրային ծառայությունների և, իհարկե, թափանցիկ ու ազատ գործարար միջավայրի: Գործարար միջավայրի շարունակական բարելավումը մեր տնտեսական զարգացման գլխավոր հենասյուներից է: Այդ նպատակով նախաձեռնել ենք լայնածավալ տնտեսական բարեփոխումներ՝ հարկային դաշտի բարելավման, ձեռնարկությունների հիմնադրման և գրանցման, ներդրողների պաշտպանության և մի շարք այլ ոլորտներում:

Այս ամենին զուգահեռ, Հայաստանի՝ Եվրասիական մաքսային միությանն անդամակցելու որոշումը բնավ չի նշանակում, որ որևէ կերպ Հայաստանի համար նվազելու է Եվրոպական միության՝ որպես կարևորագույն տնտեսական տարածաշրջանի դերակատարումը: Վստահ եմ, որ՝ Եվրոպական երկրների կողմից Արտոնությունների ընդհանուր համակարգի (GSP+) ռեժիմի տրամադրումը Հայաստանին, էլ ավելի գրավիչ է դարձնում եվրոպական շուկաները մեր արտահանողների համար՝ խթանելով հայկական ապրանքների արտահանումը դեպի Եվրոպա:

Միաժամանակ Եվրասիական մաքսային միությանը Հայաստանի ինտեգրումը բացառիկ հնարավորություններ է ստեղծում նաև Եվրոպական ներդրողների համար՝ օգտագործելով Հայաստանի տնտեսական տարածքն ավելի հեշտացված կարգով դուրս գալ դեպի Եվրասիական շուկա, քանի որ իր տնտեսության ազատության և շուկայական կանոնների կիրառման մակարդակով Հայաստանի տնտեսությունը ԱՊՀ երկրների շարքում ամենամոտն է Եվրոպականին:

Դա են վկայում վերջին ժամանակաշրջանում միջազգային կառույցների կողմից հրապարակվող բազմաթիվ ինդեքսները: Հայաստանի տնտեսությունն այսօր ավելի ազատական և գայթակղիչ է օտարերկրյա կապիտալի համար: Տնտեսական ազատականացման ցուցանիշով 2014 թվականին մեր երկիրը զբաղեցնում է 41-րդ տեղը, իսկ «Դուինգ Բիզնես-2014» միջազգային վարկանիշային տարեկան զեկույցի համաձայն՝ 185 երկրների շարքում 37-րդ տեղում է՝ այդ ցանկում տեղ գրավելով Ֆրանսիայի հարևանությամբ:

Հարգելի՛ ներկաներ,

Գոհունակությամբ պետք է նշեմ, որ վերջին 22 տարիներին Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև համակողմանի փոխշահավետ համագործակցություն է զարգացել, որի արդյունքում ունենք դինամիկ օրակարգ և առանձնաշնորհյալ հարաբերություններ:

Մեզ ուրախացնում է Հայաստանում հաստատված շուրջ 180 ընկերություն ներկայացնող ֆրանսիական գործարար համայնքը, որտեղ առկա են ավելի քան քսան խոշոր ձեռնարկություններ՝ այդ թվում «Պեռնո Ռիկարը», «Օրանժը», «Կրեդիտ Ագրիկոլը», «Վեոլիան», «Սորը», «Ալկատելը» և ուրիշներ: Սա, անշուշտ, ենթադրում է կարևոր ներդրումներ, որոնք վերջին վեց տարիներին հատում են 1 մլրդ դոլարի շեմը՝ մոտ տասն անգամ գերազանցելով նախորդ ժամանակահատվածի ցուցանիշները:

Մեզ համար պատիվ է, որ Հայաստանում ֆրանսիական խոշոր ընկերությունների թվին շուտով կավելանա ևս մեկը՝ «Կարֆուր» հիպերմարկետների ցանցը: Այս փաստն ինքնին վկայում է, որ Հայաստանում բարենպաստ պայմաններ են ապահովված օտարերկրյա ներդրումների համար:

Հայաստանը ներդրումային հետաքրքրություն կարող է ներկայացնել միջուկային էներգետիկայի, ինչպես նաև վերականգնվող, հատկապես երկրաջերմային էներգետիկայի բնագավառներում: Նախագահ Օլանդի և ինձ համար շատ կարևոր է, որ մեր երկրների գործարար շրջանակները փոխշահավետ համագործակցություն ծավալեն երկկողմ հետաքրքրություն ներկայացնող ամենատարբեր բնագավառներում՝ մասնավորապես դեղագործության, գյուղատնտեսության, գինեգործության, ոսկերչության, տեքստիլ, ինչպես նաև տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, ճշգրիտ ճարտարագիտության, զբոսաշրջության ոլորտներում: Մեզ համար դա կարևոր է, քանի որ ընդլայնում է մեր քաղաքական երկխոսության ներուժն ու ընդգրկումը:

Երևանի և Փարիզի միջև «Ֆրանսիական ավիաուղիների» կողմից կանոնավոր իրականացվող ուղիղ չվերթը, 2013թ. հունվարի 1-ից Եվրամիության քաղաքացիների համար մուտքի արտոնագրային ռեժիմի վերացումը և ս. թ. հունվարի 1-ից Հայաստանի քաղաքացիների համար ԵՄ երկրներ վիզաների տրամադրման դյուրացումը լրացուցիչ պայմաններ են ստեղծում գործարար շփումների ակտիվացման և զբոսաշրջության զարգացման համար:

Համագործակցության խթանման գործում առավել ակտիվ դերակատարություն պետք է ստանձնեն Մարսելում, Նիցցայում, Փարիզում գործող Հայ-ֆրանսիական առևտրաարդյունաբերական պալատները՝ սերտորեն համագործակցելով Զարգացման հայկական գործակալության և Հայաստանի առևտրաարդյունաբերական պալատի հետ:

Մենք գիտակցում ենք, որ զարգացող տնտեսություններում երկարաժամկետ հաջողությունը կախված է նաև գործարարությունը խթանելու հանգամանքներից: Ուստի, պատրաստ ենք ըստ ամենայնի խրախուսել ֆրանսիական ընկերությունների մուտքը հայաստանյան շուկա, ուր ստեղծվում են նաև ազատ տնտեսական գոտիներ, որոնցից առաջինն արդեն բացվել է և նախատեսվում է Հայաստանում մեծ թափով զարգացող նորարարական տեխնոլոգիաների արտադրության համար: Ի դեպ, այս ոլորտում ներդրումներ են կատարել համաշխարհային համբավ վայելող այնպիսի ընկերություններ, ինչպիսիք են՝ «Սինոփսիսը», «Մայքրոսոֆթը», «Սիմենսը»: Վստահ եմ, որ այս հնարավորությունները կհետաքրքրեն նաև Ձեզ:

Հարգարժա՛ն գործարարներ,

Լիահույս եմ, որ դուք լավագույնս կօգտվեք համաժողովի ընձեռած հնարավորություններից նոր գործընկերային կապեր հաստատելու համար: Այդ ակնկալիքով համաժողովը հայտարարում եմ բացված՝ մաղթելով Ձեզ հաջողություններ: Հաճույքով խոսքը փոխանցում եմ Ֆրանսիայի Հանրապետության Նախագահ պարոն Ֆրանսուա Օլանդին:

Ֆրանսիայի Հանրապետության Նախագահ Ֆրանսուա Օլանդի ելույթը
հայ-ֆրանսիական տնտեսական ֆորումի բացման արարողությանը

 Մեծարգո´ պարոն Նախագահ,

Հարգարժա´ն տիկնայք և պարոնայք նախարարներ, խորհրդարանականներ,
Հարգելի´ տիկնայք և պարոնայք Հայաստանի և Ֆրանսիայի ձեռնարկությունների ղեկավարներ,

Առաջին անգամն է, որ այսօրինակ միջոցառում է կազմակերպվում Ֆրանսիայի Նախագահի մակարդակով Հայաստան կատարվող այցի շրջանակում:

Մեր երկրների միջև պարբերական հաճախականությամբ բարձրաստիճան քաղաքական հանդիպումներ տեղի են ունենում տարիներ ի վեր:

Սակայն մինչ օրս հնարավորություն չենք ունեցել մեր քաղաքական կամքը դրսևորել՝ ի շահ գործարար նոր կապերի, գործընկերությունների ձևավորման: Այդպիսի առիթ ունենք այսօր՝ Հայաստան իրականացվող իմ պետական այցի շրջանակում:

Ինչպես նշեց մեծարգո պարոն Նախագահ Սերժ Սարգսյանը, ինքս էլ ցանկանում եմ վերստին ընդգծել, որ Հայաստանում տարիներ ի վեր հաստատված են ֆրանսիական բազմաթիվ ընկերություններ, որոնք ներդրումներ են կատարել և հաջող գործունեություն են ծավալում Ձեր երկրում: Խոսքս ֆրանսիական այնպիսի ընկերությունների մասին է, ինչպիսիք են՝ «Պեռնո Ռիկարը», «Կրեդի Ագրիկոլը», «Կարֆուրը», «Օրանժը», «Ֆրանսիական ավիաուղիները», «Վերիտաս» ընկերության հայաստանյան գրասենյակը և շատ այլ ընկերություններ, որոնց մասին հիշատակեց Նախագահ Սարգսյանը:

2013թ. հոկտեմբերին ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսյանի՝ Ֆրանսիա կատարած այցի ընթացքում պայմանավորվածություն ձեռք բերեցինք այսօրվա տնտեսական համաժողովի կազմակերպման մասին և Հայաստան կատարվող իմ այցը, որպես կարևոր ազդակ, ի սպաս դնել հայ-ֆրանսիական տնտեսական հարաբերությունների հետագա զարգացմանը:

Հայ-ֆրանսիական տնտեսական ցուցանիշները բարելավելու անհրաժեշտություն է նկատվում, անգամ եթե Ֆրանսիան Հայաստանում կատարած ներդրումների ծավալով եվրոպական երկրների թվում առաջին տեղն է զբաղեցնում:

2007թ-ից ի վեր ֆրանսիական ներդրումները Հայաստանում կազմում եմ ԵՄ երկրների կողմից կատարված ներդրումների կեսից ավելին: Սակայն համաձայն վիճակագրության՝ դրանք շատ համեստ են՝ տարեկան 120 մլն եվրո:

Անշուշտ, ֆրանսիական ընկերությունները, հանձինս վերը թվարկված ձեռնարկությունների, Հայաստանում գործունեություն են ծավալում գյուղմթերքի արտադրության, բանկային ոլորտի, հեռահաղորդակցության տրանսպորտի և մթերային/կենցաղային արտադրանքի վաճառքի ոլորտներում: Այդուհանդերձ մեր առևտաշրջանառությունը տարեկան կազմում է ընդամենը 50 մլն եվրո: Ֆրանսիան հանդիսանում է Հայաստանի 10-րդ ներմուծողը, ինչն, իր հերթին, տեղական շուկայի 2%-ից քիչ ցուցանիշ է կազմում:

Մի կողմից հաշվի առնելով Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև բարեկամությունը, ինչպես նաև Հայաստանում և Ֆրանսիայում մի շարք միջոցառումներին մեր մասնակցությունը, որոնք վկայում են այդ բարեկամության մասին, Ֆրանսիայում բնակվող շուրջ 500.000 հայկական համայնքը, իսկ մյուս կողմից տնտեսական դաշտում արձանագրելով այսպիսի արդյունքներ՝ հասկանում ենք, որ տնտեսական համագործակցության առումով երկար ճանապարհ ունենք անցնելու:

Այսօրվա միջոցառումը հենց այն ճանապարհն է, որ որոշել ենք անցնել միասին: Ուրախ եմ, որ ինձ ուղեկցող պատվիրակության կազմում ընդգրկված են ֆրանսիացի պատգամավորներ, որոնք միաժամանակ հանդիսանում են նաև տեղական իշխանությունների ղեկավարներ: Գովելի է, որ նրանք նույնպես հանձնառու են վերոնշյալ նպատակների իրագործմանը:

Ինչ պետք է անենք: Նախ և առաջ` պետք է առավել լավ ճանաչելի դարձնել Հայաստանյան շուկան և այստեղ առկա հնարավորությունները: Հայաստանում նաև Ֆրանսիայի տնտեսական դիվանագիտությունն իրականացնելու հարցում դերակատարություն ունի Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանությունը: Այս առումով պետք է ակտիվ լինի նաև ֆրանսիական «Ubifrance» գործակալությունը, որն իրավասու է ֆրանսիական ձեռնարկությունների միջազգային զարգացմամբ:

Պետք է համապարփակ տեղեկատվություն հաղորդենք Հայաստանում ֆրանսիական ընկերությունների հաստատման գործընթացները պարզեցնելու համար: Պետք է այնպես անել, որպեսզի մեր երկու երկրների համար վերոնշյալ քայլերը հնարավորինս ավելի պարզ ու թափանցիկ լինեն, որպեսզի ոչ մի առևտրային ծրագիր չխոչընդոտվի, որպեսզի տեղեկատվական ոչ մի պակաս չլինի: Չլինի ժամանակի կորուստ տնտեսական որոշման և դրա կենսագործման ճանապարհին:

Հայաստանում գործում է նաև հայ-ֆրանսիական գործարար ակումբ, որը նույնպես մասնակցություն է ունեցել այս ֆորումի կազմակերպման գործում: Այն պետք է կարճ ժամկետներում ամրապնդի իր դիրքերը:

Միաժամանակ դիմել եմ նաև այս այցի ընթացքում ինձ ուղեկցող Ֆրանսիայի հայ համայնքի ներկայացուցիչներին, որպեսզի ֆրանսահայերը նույնպես ներգրավվեն մեր կողմից նախանշված աշխատանքներում:

Կարծում եմ, որ բազմաթիվ ֆրանսահայ ձեռնարկատերեր նույնպես պետք է իրենց փորձն ու հմտությունները բերեն Հայաստան և դա անեն իրենց հայրենիքի հանդեպ հանձնառության կանչով:

Հայաստանը դինամիկ, տպավորիչ զարգացում է ապրում, մենք այդ մասին խոսել ենք Նախագահ Սարգսյանի հետ: Այդուհանդերձ արձանագրված աճը սահմանափակ է:

Ըստ այդմ, հարկավոր է Հայաստանի տնտեսություն բերել որոշակի ծավալի արտադրանք, տեխնոլոգիաներ, մեր հմտությունները, և դա պետք է անենք հայաստանյան և ֆրանսիական ձեռնարկությունների միջև գործարար կապերի ձևավորման միջոցով:

Ես հանձնարարել եմ Զարգացման ֆրանսիական գործակալությանը՝ մի շարք ծրագրեր ֆինանսավորել Հայաստանում՝ բնակարանային, ենթակառուցվածքների, գյուղատնտեսության զարգացման, և, մասնավորապես ոռոգման ոլորտներում: Համագործակցության այս ոլորտներում որոշակի համաձայնագրեր ստորագրվել են և ստորագրվելու են:

Միաժամանակ ցանկանում եմ, որպեսզի ջանքեր գործադրենք բարելավելու համար Հայաստանի տնտեսական գրավչությունը: Գիտեմ, պարոն Նախագահ, որ այդ նպատակին նույնպես նպաստում եք՝ Հայաստանում իրականացվող տնտեսական բարեփոխումների միջոցով:

Տնտեսական բարեփոխումները պետք է իրականացնել թե´ Ֆրանսիայում՝ մեր ռիթմով և մենք դա անում ենք, թե´ Հայաստանում:

Հաճախ բարեփոխումները կապակցվում են Եվրոպայի հետ: Պետք է բարեփոխումներ անել՝ անկախ եվրոպական հեռանկարից: Բարեփոխումներ պետք է իրականացնել, քանի որ դրանք նպաստում են երկրի մրցունակությանն ու գրավչությանը: Բարեփոխումներ պետք է անել տնտեսելու և ավելի մեծ ներդրումներ կատարելու համար հեռանկարային բնագավառներում:

Հարկավ Հայաստանը նույնպես եվրոպական հեռանկար ունի, որի մասին, Պարոն Նախագահ, վերահաստատել եք 2013թ. նոյեմբերին Վիլնյուսում կայացած Արևելյան գործընկերության գագաթաժողովի շրջանակում:

Ես ուշադիր եմ, որպեսզի Հայաստանին երկու ընտրության առջև չկանգնեցնենք, որն ի վերջո հակասություն կստեղծի՝ ի դեմս Ձեր երկրի շահերի:

Մենք Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի հետ այդ մասին նույնպես խոսել ենք 2013թ. հոկտեմբերին՝ Ֆրանսիա կատարած նրա վերջին այցի ընթացքում և այստեղ ժամանման ճանապարհին:

Մենք պետք է ստեղծենք Եվրոպա-Հայաստան համագործակցության ասոցիացիա, բայց այնպես, որպեսզի այն չհակասի Մաքսային միության շրջանակում Ռուսաստանի հետ Հայաստանի հեռանկարներին:

Կարծում եմ՝ կարող ենք գտնել ողջամիտ, եզակի, բացառիկ մոդել՝ ընդունելով Հայաստանին որպես մի երկրի, որը միաժամանակ կապված է իր աշխարհաքաղաքական միջավայրին, տարածաշրջանին և որը ցանկանում է Եվրոպայի հետ մասնակցել ընդհանուր ծրագրի, մասնավորապես մարդու իրավունքների, քաղաքական երկխոսության և ժողովրդավարական գործընթացների շուրջ համագործակցության դաշտում:

Եվրոպայի հետ համագործակցությունը պետք է նաև ներդրումներ ներգրավելու խթան հանդիսանա Հայաստանի համար: Ֆրանսիան այդ հարցում կարող է առաջամարտիկ լինել, քանի որ Ֆրանսիան այդպիսին լինելու հանձնառություն ունի և հանդիսանում է առաջամարտիկ:

Ֆրանսիան առաջամարտիկ է նաև Հայաստանի հետ բազմաթիվ հարցերում, այդպիսին պետք է լինի նաև Հայաստանի հետ տնտեսական համագործակցության ոլորտում: Դրա ցայտուն օրինակին մենք ականատես կլինենք վաղը, երբ տեղի կունենա ֆրանսիական խոշոր ընկերության՝ «Կարֆուր»-ի հիմնարկեքը:

«Կարֆուր»-ն ապրուստի հնարավորություն կտա տեղական արտադրողին և լիարժեք կինտեգրվի հայաստանյան մթերային, կենցաղային արտադրանք վաճառող տեղական խանութների ցանցում: Սա մեծապես խրախուսող քայլ է և մենք Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի հետ միասին կայցելենք «Կարֆուր», կտեսնենք այնտեղ առաջարկվող ֆրանսիական և հայկական արտադրանքը:

Ցանկանում եմ նաև, որպեսզի «Կարֆուր»-ի հաստատումը Հայաստանում խրախուսի ֆրանսիական մյուս ընկերություններին Ձեր երկրում ներդրումներ կատարելու համար և ոչ միայն մթերային վաճառքի ոլորտում:

Սա Հայաստանում օտարերկրյա ներդրումների ներգրավման գրավականն է, որին պետք է նպաստենք:

Հայաստանին անհրաժեշտ են նաև համապատասխան կադրեր, տեխնիկական մասնագետներ, որոնք կաջակցել Ձեր երկրի զարգացմանը: Սա կարևոր է Հայաստանի և Ֆրանսիայի համար:

Հաճախ մտածում են, որ բավական է ընկերություն հիմնել տվյալ երկրում՝ մեր առևտրաշրջանառությունն ու ներդրումները խթանելու համար: Ոչ: Պետք է ակնկալվող արդյունքների համար նախադրյալներ ստեղծել, որոնցից լավագույնը կադրերի, տեխնիկական մասնագետների, համապատասխան աշխատուժի պատրաստումն է:

Դրա համար այս այցի ընթացքում ցանկանում եմ, որպեսզի ամրապնդենք ֆրանսիական ներկայությունը՝ կադրերի պատրաստման առումով՝ հիմնվելով արդեն իսկ գոյություն ունեցող մեխանիզմների վրա, ես նկատի ունեմ, իհարկե, Հայաստանում ֆրանսիական համալսարանը:

Ցանկանում եմ, որպեսզի ֆրանսիական ընկերությունների օգնությամբ մասնագիտական պատրաստման կենտրոններ ստեղծվեն Հայաստանում:

Ահավասիկ, տիկնայք և պարոնայք իմ այցի իմաստը, որը քաղաքական բովանդակալից հարաբերությունների, բարեկամության նշանավորման լույսի ներքո է ընթանում, ցանկանում եմ, որպեսզի այն նաև տնտեսական բովանդակություն ունենա:

Մենք կարծում ենք, որ Հայաստանը ընտրությունների առջև է կանգնած, որոնք նրան պետք է ուղղորդեն դեպի արագացված զարգացում: Հայաստանը գտնվում է աշխարհաքաղաքական ոչ դյուրին վիճակում: Կյանքում ինքդ քեզ հետ լեզու գտնելն արդեն դժվար է, իսկ ապրել հարևանների հետ՝ ավելի քան դժվար:

Ուրեմն պետք է «բացել» Հայաստանը, սա է նաև այս այցի նպատակը՝ քաղաքական հարցերի քննարկումը: Բաց Հայաստանի դեպքում կխթանվի երկրի տնտեսական զարգացումը: Պետք է այս երկու լուծումները նույն ուղղությամբ ընթանան: Չտարանջատենք, սա է Հայաստանին օգուտ բերելու պատգամը:

Հաշվի առնելով, որ այս այցն, առաջին հերթին, բարեկամական այց է և դրա նպատակներից մեկն էլ Հայաստանում ֆրանսիական ընկերությունների հաստատման խթանումն է: Ես բարձր եմ գնահատում նաև ֆրանսիական այն ընկերությունների գործունեությունը, որոնք ներկա են Հայաստանում և գործում են այստեղ:

Եզրափակելով՝ ցանկանում եմ ընդգծել, որ Ֆրանսիան ցանկանում է օգտակար լինել Հայաստանին:

Շնորհակալություն: