«Մտովի ամեն մեկն այդ կադրերը տեսնելով` շշեր է շպրտում Բաղրամյան 26-ի վրա»

«Ժառանգություն» կուսակցության անդամ Անահիտ Բախշյանի համոզմամբ` Մաշտոցի պողոտայում Ոստիկանության դեմ պայքարող «հեղափոխականները» ցույց տվեցին, որ հասարակության ներսում «ատելություն, հեղափոխություն կատարելու մեծ մղում» կա գործող իշխանության նկատմամբ:

Հիշեցնենք, որ նոյեմբերի 5-ին «Ցեղակրոն» կուսակցության նախագահ Շանթ Հարությունյանն իր համախոհների հետ փայտե մահակներով երթ էր կազմակերպել դեպի նախագահի նստավայր:

Սակայն Ոստիկանությունը խոչընդոտեց երթն, ու Մաշտոցի պողոտայում ծեծկռտուք սկսվեց ակտիվիստների և իրավապահների միջև, «հեղափոխականները» պայթուցիկ նյութերով փորձեցին ճեղքել շղթան, բայց ապարդյուն:

Մեզ հետ զրույցում տեղի ունեցածին անդրադառնալով Ա. Բախշյանը նշեց, որ դա քաղաքացիական փորձ էր, ապա հավելեց. «40 երիտասարդներ Շանթի կոչին անսալով` վերցրին բենզինով լի շշերը, մահակները և մաուգլիական մի հատ բան կազմակերպեցին: Բայց արդյունքում` շուրջ 20 հոգու համար կատարվածը շատ թանկ կնստի. ազատազրկման կգնան: Ես ցավում եմ, որովհետև կարող էին դրսում ավելի շատ բան անել: Շանթը խելառ հայրենասեր է և իր խելառ հայրենասիրությունն արեց ու վարակեց դրանով մյուսներին»:

Ըստ նրա` միջադեպը պետք է հուշում լինի գործող իշխանություններին, որ Հայաստանի յուրաքանչյուր մարդու գլխում կա բենզինե շշերը վերցնելու ու նախագահական հասնելու ցանկություն. «Սա չի կարող վերանալ: Մեր հասարակության ստվար մասը ատելությամբ է լցված իշխանության նկատմամբ, հուսահատված է, հուսալքված է, բարկացած է: Մտովի ամեն մեկն այդ կադրերը տեսնելով` շշեր է շպրտում Բաղրամյան 26-ի վրա: Ուրիշ բան, որ չեն համարձակվում անել: Սա իշխանությունների համար լուրջ ազդակ է, որ իշխանությունները հասկանան, որ ատելությունը մեծ է»:

Անահիտ Բախշյանը նշեց, թե իշխանությունը պետք է կամ փոփոխություն մտցնի սեփական վարքագծի, գործողությունների մեջ, կամ հեռանա` ասելով «հերիք ա ինձ ատեք»:

«Ժառանգություն» կուսակցության անդամը նշեց նաև, թե համարձակություն չունի ասելու, որ Շանթ Հարությունյանը սխալ գործեց, բայց կարծում է, որ իշխանափոխության նման ճանապարհն անարդյունավետ է: ԱԺ ՀԱԿ խմբակցության ղեկավար Լևոն Զուրաբյանի համար էլ ակնհայտ է, որ ռեժիմը երկիրը հասցրել է անելանելի վիճակի, որից շատերն այլ ելք չեն տեսնում, քան ամենածայրահեղական, ընդհուպ` մինչև ապօրինի կերպով դրա դեմ պայքարելը:

«Այստեղ առաջին հերթին` պետք է մեղադրել Սերժ Սարգսյանի ղեկավարած իշխանությանը, որովհետև երբ կեղծում ես ընտրությունները, փակում ես հարցն ընտրության միջոցով լուծելու որևէ ճանապարհ: Պետք չէ զարմանալ, որ կգտնվեն մարդիկ, ովքեր կհամարեն, որ օրինական լուծում չկա, պետք է դիմել ամենածայրահեղ քայլերի: Սա կարող եք համարել ռեժիմի լավագույն բնրոշումը»:

Հարցին, թե չե՞ք կարծում, որ իրական ընդդիմության թուլացման հետևանքով են մարդիկ դիմում ծայրահեղ քայլերի, Լևոն Զուրաբյանը չհամաձայնեց. «Իրական ընդդիմությունը չի թուլացել: Մենք 2007-ից համաժողովրդական շարժում ենք ստեղծել, որը 5 տարի շարունակ պայքարում է, պարզապես այս ընթացքում եղել են ակտիվության տարբեր աստիճաններ: 2011թ.-ի մարտի 17-ի հզոր հանրահավաքից առաջ, որը եղել է ամենաբազմամարդ հանրահավաքներից մեկը ՀՀ պատմության մեջ, մեզ մեղադրում էին պասիվության մեջ, որ ընդդիմությունը քնել է, և այլն: Երևի մենք վատ ենք սովորացրել մարդկանց… Մենք թուլացած չենք` սա հստակ է»:

Ի դեպ, ակտիվիստներին բերման ենթարկելուց հետո Լևոն Զուրաբյանը եղել է Կենտրոնի ոստիկանության բաժնում, երբ տեղեկացվել է, որ ոստիկանատուն են տարվել նաև անմեղ մարդիկ.

«Հասկանալի է` ինչ-որ մարդիկ կան, որ բռնություններ գործել են, տեսանյութերն էլ արձանագրել են, բայց անմեղ մարդկանց են տարել, թիրախավորել էին հենց այն ակտիվիստներին, ովքեր ակտիվ են եղել ամենատարբեր ակցիաների ժամանակ: Կային երեք հոգի, որ մեր կուսակցության անդամ էին և հակաիրավական գործողություններ չէին կատարել:

Մենք հանդիպեցինք պետի հետ, մինչ այդ ճշտեցինք այն մարդկանց ցուցակը, ովքեր հակաիրավական գործողություններ չեն կատարել և ներկայացրինք բաժանմունքի պետին: Ինքը շատ բարյացակամ էր, պատրաստ էր քննարկել հարցերը:

Երբ ոստիկանապետը եկավ բաժանմունք, իրավիճակը կտրականապես փոխվեց, որովհետև դրանից հետո ոչ մի նորմալ բացատրություն մեզ չէր տրվում, մենք չկարողացանք հանդիպել բերման ենթարկվածների հետ, թեև խոստացել էին, և մեզ այլ ելք չմնաց, քան պահանջել հանդիպում ոստիկանապետի հետ: Որոշակի համառության, մի քիչ էլ սահմաններն անցնող համառության դրսևորումից հետո մենք հանդիպեցինք նրա հետ, ներկայացրինք այն մարդկանց ցուցակը, շուրջ 11 հոգու, ովքեր հակաիրավական գործողություն չէին կատարել:

Արդյունքում` բոլորին, իմ ունեցած տեղեկություններով, բաց են թողել, որովհետև մենք հստակ դրեցինք, որ չենք կարող հանդուրժել որևէ մեկի ձերբակալությունը, եթե չկա հարյուր տոկոսանոց ապացույց, որ նրա կատարած քայլերն ապօրինի են եղել»: Լ. Զուրաբյանը հավելեց, որ միջադեպից հետո իրենք ունեին մեկ մտավախություն` ինչ-որ անձանց ծայրահեղական գործողությունները կարող են օգտագործվել իշխանությունների կողմից բացառապես խաղաղ միջոցներով պայքարող ակտիվիստների դեմ:

ԲՀԿ խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Ուրիխանյանն էլ կատարվածի առնչությամբ ասաց. «Տեղի ունեցածի առթիվ շատ բան անհասկանալի է:

Մի բան կա ինձ համար հստակ` շատ անհասկանալի բաներ կան: Ես պետք է պարզաբանեմ շատ բան, ինֆորմացիայի խնդիր կա: Հարցը շատ նուրբ է, չէի ցանկանա սխալվել, ուստի հարցերի պատասխանները գտնելուց հետո կարող եմ միայն մեկնաբանել»:

Իսկ ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր Համլետ Հարությունյանից հետաքրքրվեցինք` արդյո՞ք նայելով պայթյունների կադրերը` չի անհանգստացել, որ իշխանությունը կորցնում են իրենց ձեռքից: Ի պատասխան` ՀՀԿ-ական պատգամավորն ասաց. «Ես չեմ պատկանում չանհանգստացողների թվին. բոլոր դեպքերում պետք է անհանգստանալ, հաշվի առնել ժողովրդի կարծիքը»:

Հարցին, թե Շանթ Հարությունյանը, ըստ Ձեզ, ավարտին կհասցնի՞ իր հեղափոխությունը, նրան կհաջողվի՞ իշխանափոխություն իրականացնել, Համլետ Հարությունյանն պատասխանեց.

«Ծիծաղելի բաներ եք ասում: Շանթ Հարությունյանն ո՞վ ա, որ հեղափոխություն անի: Ձեզ թվում ա, ով քաղաքականությունից խոսում ա, քաղաքական գործիչ ա՞: Տենց չի: Ում դուրը չի գալիս էս իշխանությունը` հեղափոխական կոչեր ա անում, բայց իշխանափոխությունը հեշտ չի տրվում, պետք է օբյեկտիվ, սուբյեկտիվ նախադրյալներ ունենալ, լուրջ լինել: Ես չեմ կարծում, որ իշխանափոխության խնդիր կա Հայաստանում»:

Համլետ Հարությունյանը նշեց, թե ինքը յուրաքանչյուր հեղափոխության փորձի ու հեղափոխական կոչի շատ նեգատիվ է վերաբերվում, ապա միջադեպին անդրադառնալով` ասաց. «Բայց դրանից ի՞նչ հեղափոխություն: Ոչ մի ժամանակներում էլ դրանք լավ բաների չեն հանգեցնում, որ ես կամ որևէ մի մարդ ողջունի դրանք: Ավելորդ է… ես մանրամասնություններին չեմ տիրապետում, բայց էդ շշերը, դանակահարությունները, որ եղել են, իսկապես ամբոխային հեղափոխության երևույթներ էին: Չեմ կարծում, որ որևէ մեկը դրական գնահատական կտա: Եթե էդպիսի խառնամբոխի ելույթներով իշխանափոխություն լինի, ամբողջ աշխարհում էլ կարող ա ամեն օր իշխանափոխություն լինել»:

Ինչ վերաբերում է Ոստիկանության ձեռնարկած քայլերի համաչափությանը, ապա Համլետ Հարությունյանն ասաց. «Ամբողջ աշխարհում չի եղել մի դեպք, որ Ոստիկանությունն ու ցուցարարները հանդիպեն, ու որևէ մի անգամ ոստիկանների գործողությունները համարվեն համաչափ: Բայց ոստիկաններն ի՞նչ անեն, որ իրանց դանակահարում են, ի՞նչ մեթոդներ կիրառվեն, երբ բենզինով լցված շշեր են իրանց վրա խփում: Էդ մարդիկ կիսազինված էին Ոստիկանության դեմ, բա համաչափն էլ ո՞րն է:

Միշտ էլ ոստիկաններին էն գլխից մեղադրում են: Ոստիկանները կոչված են օրենքը պահելու, կոչ են արել ենթարկվել օրենքի տարին»:

Իշխող մեծամասնության մեկ այլ ներկայացուցիչ`ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր Վարդան Այվազյանն էլ չի համարում, որ Մաշտոցի պողոտայում տեղի ունեցածը քաղաքական ակցիա էր: Ի պատասխան հարցի, թե` չե՞ք կարծում, որ դա հեղափոխության սկիզբ էր, ՀՀԿ-ական պատգամավորը ծիծաղեց, ապա ասաց. «Ո՞նց ասեմ ախր Ձեզ: Որևէ ուղիղ համեմատական` հեղափոխության փորձի ու անկարգության այդ փոքր դրսևորման միջև, չկա»: Ըստ նրա` նոյեմբերի 5-ի իրադարձությունները պարզապես բողոքի արտահայտման ձև էին. «Դա, ինձ թվում է, ոմանց բողոքի արտահայտման ձևն էր, բայց ոչ ճիշտ տարբերակովգ մահակներգ: Չգիտեմ, ինչո՞ւ էին այդ ձևն ընտրել, բայց ամեն մեկն իր սեփական քայլի համար է պատասխանատու»: Հարցին, թե չե՞ք կարծում, որ մարդկանց համբերության բաժակը լցվել է, Վարդան Այվազյանն այսպես պատասխանեց. «Երևի իրենց հարցնեք»:

Ինչ վերաբերում է Ոստիկանության գործողությունների իրավաչափ լինելուն, ապա, ըստ ՀՀԿ-ական պատգամավորի, դրանք օրինական էին. «Իմ խորին համոզմամբ` այո: Այնքանով` որքանով լրատվության հետ ծանոթացել եմ, այն, ինչ տեսել եմ, միանշանա՛կ այո, որովհետև աղմուկ էր, մահակներով համապատասխան գործողություններ, իսկ Ոստիկանությունը պետք է պահպանի հասարակական կարգը:

Տեղեկացված չեմ, դուք ավելի լավ տեղեկացված կլինեք, բայց կրկնում եմ` այն, ինչ ես տեսել եմ, համարժեք էր Ոստիկանության իրականացրած գործողություններին, որովհետև մահակներով մարդիկ փորձում էին բողոքել, իսկ դա դուրս էր ընդունված կանոններից, նորմերից: Ասում եք, թե մարդկանց համբերության բաժակը լցվել է, բայց լցվել է նաև հասարակական կարգը պահողների բաժակը: Այնպես չէ, որգ ես չեմ ուզում ավելորդ պիտակավորումներ տալ, բայց եղած գործողություններին համապատասխան են»: Հետարքրքվեցինք նաև, թե զարմանալի չէ՞, որ միջադեպի արդյունքում միայն ոստիկաններն են վնասվածքներ ստացել:

«Ես կոֆեի բաժակի մեջ ենթադրություններ կատարող չեմ: Հարցը տվեք նրան, ով այդ լրատվությունը ներկայացրել է: Այն, ինչ տեսել եմ համացանցում, կարող եմ ասել, որ Ոստիկանության գործողություններն իրավաչափ էին, համարժեք էին, որովհետև մահակներ կային, խուճապի երանգ ունեցող գործողություններ` պայթուցիկների միջոցով: Էլ ի՞նչ պետք է աներ ոստիկանությունը»: Նա նաև հավելեց.

«Դուք դիտարկում եք դա` որպես քաղաքական ակցիա՞: Իմ կարծիքով` դա քաղաքական ակցիա չէր: Քաղաքական ակցիան թույլատրված է բոլոր օրենսդրության կանոններով, լինում է խաղաղ երթերի միջոցով, բողոքի այլ ակցիաների միջոցով, բայց չի լինում սենց ինչ-որ սարքած պայթուցիկներով, մահակներով, դեմքերը փակած վիճակում: Որակավորումները թողնում եմ Ձեզ»:

Դիտարկմանը, թե ակցիայի ժամանակ հեղափոխության կոչեր էին արվում, ինչը քաղաքական պահանջ է, Վարդան Այվազյանն այսպես արձագանքեց. «Գիտե՞ք ինչ կա… Ոստիկանությունն ամեն ինչ անում է, որ հասարակությունը տվյալ պարագայում լինի անվտանգ: Խնդիր կա անվտանգության: Որևէ մեկը նրանց չի արգելել նստացույց, միտինգ կազմակերպել, ներկայացնել իրենց…»:

ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Գալուստ Սահակյանն էլ կատարվածի առնչությամբ նկատեց. «Ոստիկանությունում կատարվող բարեփոխումները հանգեցրին նրան, որ ժողովուրդն ինչ էլ անի, մենք պիտի այնպես անենք, որ հանկարծ որևէ բան չլինի նրանց, ավելի լավ է մեզ մի բան լինի, քան ժողովրդին»: Լրագրողների հետ ճեպազրույցում Գալուստ Սահակյանը նշեց, թե Հայաստանում սա առաջին դեպքն է, երբ մարդիկ հարձակվում են ոստիկանների վրա և ծեծում, ապա հավելեց, թե Ոստիկանությունը փորձել է հանդուրժողական մոտեցում ցուցաբերել և նախապես չկանխել Շանթ Հարությունյանի և իր կողմնակիցների գործողությունները, ովքեր պատրաստվում էին փայտերով և պայթուցիկ նյութերով հասնել նախագահի նստավայր։

«Մեր իրականությունն այնպիսին է, որ եթե ոստիկանները հանդես չեն գալիս ընդգծված գործողություններով, ապա դատապարտվում են մեր հասարակության մի մասի կողմից: Իսկ ես այն կարծիքին եմ, որ չպետք է հանդուրժեր, և այդ բանը ոստիկանությունը պետք է հենց առաջին օրից իր վրա վերցներ և արգելեր։ Առավելևս, բոլորին է հայտնի, որ Շանթն ազատ է արձակվել հոգեկան խնդիրների պատճառով և իրավունք չուներ նստացույց կամ հանրահավաք անելու»,- հիշեցրեց ՀՀԿ պատգամավորը` ավելացնելով, որ նրանք ազատ են իրենց բողոքն արտահայտելու մեջ, բայց հարձակվելն ու կոշտ գործողություններ կատարելը հանցածին քայլեր են:

Ինչ վերաբերում է կարծիքներին, թե ժողովուրդն արդեն հոգնել է գործող իշխանությունից, դրա համար էլ նման քայլի է դիմում, ՀՀԿ խմբակցության ղեկավարը չհամաձայնեց:

Հարցին` ո՞ր պարագայում Սերժ Սարգսյանը հրաժարական կտա, Գ.Սահակյանը պատասխանեց. «Որևէ իրավիճակում Սերժ Սարգսյանը հրաժարական չի տա։ Սովորական ժողովրդավարական ձև է հրաժարական պահանջելը։ Կան հրաժարական պահանջողներ, բայց այդ պահանջողներից յուրաքանչյուրն իր ստվերային կողմն ունի` իբրև թե ընդդիմություն ենք, ավելին կարող ենք անել։ Ես դեռևս չեմ տեսել որևէ քաղաքական թիմ, որը կարող է ավելին անել` հատկապես, երբ այսօրվա ընդդիմության շարքերում նախկին իշխանության ներկայացուցիչներն են»։