«Երբ ՀՀ այսօրվա ղեկավարն ասում է՝ Արևմտյան Հայաստանն Ամասիայի շրջանն է, Շիրակի գյուղերն են, սրանից մենք ի՞նչ լավ բան կարող ենք սպասել». Արիս Գրիգորյան

Արցախյան ազատագրական շարժման ընդհատակյա պայքարի մասնակից, բանաստեղծ, արձակագիր Արիս Գրիգորյանը 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ից հետո այդպես էլ Երևանից չկարողացավ հասնել Արցախ, քանի որ Ադրբեջանը փակել էր Բերձորի ճանապարհը։ Երևանում էր, երբ իմացավ, որ Ադրբեջանը բռնի տեղահանում է արցախահայերին՝ նրան զրկելով վերջին անգամ Արցախը տեսնելու հնարավորությունից։

Արցախի բլոկադայի ընթացքում Երևանում Արիս Գրիգորյանը հաճախ է իրեն հարց տվել, թե՝ «թուրքն ի՞նչ է դարձել, որ Երևանից չեմ կարողանում վերադառնալ Ստեփանակերտ», ինչն էլ հետագայում վերածեց բանաստեղծության՝ Արցախի բարբառով։

Բանաստեղծն Արցախում ապրել է ադրբեջանցիների հետ, լավ գիտի, թե նրանք ինչի են ընդունակ, ուստի չի հավատում խաղաղության վերաբերյալ հայտարարություններին, առավել ևս՝ Ադրբեջանի հետ «խաղաղության պայմանագիր» ստորագրելուն։

«Միշտ ասել եմ՝ ինչ ուզում եք՝ արեք, Ադրբեջանը երբեք «խաղաղության պայմանագիր» կամ համաձայնագիր չի ստորագրելու, երբե՛ք։ Նա չստորագրելու համար առաջ է քաշելու նորանոր պահանջներ, ՀՀ իշխանությունը մի պահանջը կատարեց, հաջորդն է ներկայացնելու, ու այդպես շարունակ, այնքան, մինչև ադրբեջանցիներին բերեն Երևան ու բնակարանով ապահովեն՝ արցախահայերից էլ շուտ։

Եթե այսպես շարունակվի՝ Արցախի մասին առհասարակ մոռանալու ենք, Արցախն ամեն ինչի վերջի սկիզբն է լինելու։ Ադրբեջանն ասում է, որ Հայաստանը պետք է ընդունի 300.000 ադրբեջանցու, իսկ ՀՀ ղեկավարությունը չի հակադարձում, որ Հայաստանում երբեք այդքան ադրբեջանցի չի բնակվել։ Իսկ արցախահայերի մասին ինչո՞ւ չեն խոսում, ինչո՞ւ չեն խոսում նրանց վերադարձի մասին»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արիս Գրիգորյանը։

Ըստ նրա, ամեն ինչ երկրի առաջին դեմքից է կախված, նա ինչպես ուղղորդում է, ժողովուրդն այդպես էլ գնում է։

«Նախկինում՝ մեր ժամանակ, հայրենասիրության զարթոնք էր, հիմա հայրենասիրության անկում է՝ մայրամուտ։ Երբ Հայաստանի այսօրվա ղեկավարն ասում է՝ Արևմտյան Հայաստանն Ամասիայի շրջանն է, Շիրակի գյուղերն են, սրանից մենք ի՞նչ լավ բան կարող ենք սպասել։ Երբ այս մարդը հրաժարվում է Արարատից, Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչումից, դուք սրանից լավ բան սպասո՞ւմ եք, ինքս չեմ սպասում։ Ինքը հայրենիքը համադրում է պետության հետ, իր կարճ խելքով այդպես է, որ չկա հայրենիք, կա միայն պետություն»,- հավելեց բանաստեղծը։

Նա դժվարանում է ասել՝ այս պայմաններում հնարավո՞ր է համախմբվել, թե՞ ոչ, քանի որ ժողովրդի համախմբման համար մշտապես խոչընդոտներ են ստեղծում իշխանությունները՝ կիրառելով ոստիկանական ուժ։

«Հասարակ մի օրինակ բերեմ՝ տեսեք, Հայաստանում ոստիկանությունը սովորական քաղաքացիներից շատ է, երբ ժողովուրդը հավաք է կազմակերպում, ոստիկաններն առաջինն են այնտեղ հավաքվում ու զբաղեցնում տարածքը։ Ասածս այն է, որ փողոցով եկածին հիմա հնարավոր չէ փողոցով հեռացնել, այդ փողոցով եկածը բոլոր նյուանսները գիտի, դրա համար նրան հեռացնելու այլ բան պետք է մտածել»,- շեշտեց մեր զրուցակիցը։

Արիս Գրիգորյանի խոսքով՝ հայկական բանակը տարածաշրջանում ամենաուժեղն էր, սակայն նրա ուժի վրա չաշխատեցին, չհզորացրեցին, մինչդեռ թշնամին ակտիվորեն աշխատեց ու պատրաստվեց։

«Շատերն են հարցնում՝ ինչո՞ւ ՀՀ երկրորդ ու երրորդ նախագահները չճանաչեցին Արցախի անկախությունը, որովհետև հայկական կողմը «ջենթլմենական» քայլ էր անում, դա որպես փոխզիջում էր օգտագործում, որպեսզի կարողանար արդյունքի հասնել։ Վերջին տարիներին մենք տեսանք, որ Արցախին միայնակ թողեցին բոլորը, այդ թվում՝ ՀՀ իշխանությունը։

Հիմա էլ տեսնում ենք, որ արցախցիներին աջակցելու որևէ ելք ՀՀ իշխանությունը չի առաջարկում։ Արցախցիների հավաք տեղի ունեցավ, դուք տեսեք՝ համացանցում ի՞նչ են գրում արցախցիների մասին։ Պետք է ՀՀ իշխանությունը քայլեր ձեռնարկի արցախահայերի՝ այստեղ ինտեգրվելու համար, ոչ թե թողնի բախտի քմահաճույքին, օրինակ, չպետք է թողնեին, որ մտավորական մարդը, դասախոսը գնար պահակ աշխատեր։

Ինչ վերաբերում է Արցախի մտավորականությանը, գրողներին, ապա այնպիսի խառնակ վիճակում ենք ապրում, որ իսկի չենք կարողանում մեր հոգսերը հոգալ, ինչ մնաց՝ դիմացինին աջակցենք կամ ստեղծագործենք»,- ընդգծեց Արիս Գրիգորյանը։