Բերձոր քաղաքն անցնելու է Ադրբեջանի վերահսկողությանը. որտեղո՞վ է անցնելու միջանցքային նոր ճանապարհը

Ադրբեջանը հայտնել է, որ 2022 թվականի հուլիսին պատրաստ կլինի Բերձորը շրջանցող ճանապարհը:

«28 կմ երկարությամբ այս ճանապարհը կմիացնի Լաչինի շրջանի (Քաշաթաղ.- Մ.Պ.) 6 գյուղերը։ Արդեն կառուցվել է 17 կմ երկարությամբ հատվածն ու կամուրջ Հակարի գետի վրայով։ Ճանապարհը շահագործման կհանձնվի մինչև այս տարվա հուլիս»,- լրագրողների հետ հանդիպմանը հայտարարել է Ադրբեջանի ավտոմոբիլային ճանապարհների պետական գործակալության վարչության նախագահ Սալեհ Մամեդովը:

Նա հիշեցրել է, որ պատմական ճանապարհը Հայաստանից Արցախի օկուպացված շրջաններ անցել է Բերձոր քաղաքի կենտրոնով:

«Ներկա դրությամբ այն գործում է, որպեսզի Ղարաբաղում ապրող հայերը տրանսպորտային կապ ունենան Հայաստանի հետ: Թեպետ այդ ճանապարհը պատմական նշանակություն ունի Ադրբեջանի համար»,- նշել է Մամեդովը:

Պատերազմից հետո Ալիևը որոշակի գաղտնազերծում էր արել՝ ասելով, որ Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների եռակողմ հայտարարության նախնական տարբերակում առաջարկվել է, որ Լաչինի միջանցքի լայնությունը կազմի 30 կմ, ինչին Ադրբեջանը կատեգորիկ դեմ է եղել: Սրանից հետո առաջարկվել է երկրորդ տարբերակը՝ 10 կմ լայնությամբ, որին Ալիևը ևս չի համաձայնել, արդյունքում՝ Լաչինի միջանցքի լայնություն է սահմանվել 5 կմ։

«Բոլորին հայտնի է, որ Լաչինի միջանցքն անցնում է Լաչին քաղաքով։ Այսպիսով՝ Լաչին քաղաքը մնում է այդ միջանցքի մեջտեղում։ Ռուսաստանի նախագահ Պուտինի հետ զրույցներում ես ասել եմ, որ Լաչին քաղաքը պետք է վերադարձվի մեզ։ Մենք առաջարկում ենք նոր միջանցք կառուցել, մշակել միջանցքի նոր երթուղի, որը կկապի Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի հետ։ Նշված է նաև ժամկետը՝ երեք տարվա ընթացքում։ Բայց ես կարծում եմ, որ մենք կարող ենք դա անել ավելի շուտ: Եվ նոր միջանցքի պարամետրերի հստակեցումից հետո Լաչին քաղաքը ևս կվերադարձվի մեզ: Այս հարցը հատուկ ուշադրության է արժանի, որովհետև եթե ես չհասնեի նրան, որ այն ներառվեր հայտարարության մեջ, ապա Լաչինի միջանցքը մշտապես կընդգրկեր Լաչին քաղաքը»,- հայտարարել էր Ալիևը:

168.am-ը գրել էր, որ 2020-ի նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարության մեջ սրբագրումներ են եղել Լաչինի միջանցքի և Քաշաթաղի շրջանի մասով: Մասնավորապես, նախնական տարբերակի 6-րդ կետում նշված է եղել.

«Հայաստանը մինչև նոյեմբերի 15-ը Ադրբեջանին է վերադարձնում Քելբաջարը, մինչև դեկտեմբերի 1-ը՝ Լաչինի շրջանը, թողնելով միջանցք 5 կմ լայնությամբ, որը ապահովելու է Հայաստանի հետ կապը, սակայն չի շոշափելու Շուշին։

Կողմերի համաձայնությամբ՝ առաջիկա 3 տարիների ընթացքում կառուցվելու է նոր ճանապարհ Լաչինով, որը կկապի Ստեփանակերտը Հայաստանի հետ, հետագայում խաղաղապահների՝ այդ ճանապարհը հսկելու տեղակայման համար»:

(Республика Армения до 15 ноября 2020 года возвращает Азербайджанской Республике Кельбаджарский район, а до 1 декабря 2020 года – Лачинский район, оставляя при этом за собой Лачинский коридор (шириной 5 км), который будет обеспечивать связь Нагорного Карабаха с Арменией и при этом не будет затрагивать г.Шушу.):

Խմբագրումից հետո հաստատվել է այս տարբերակը.

«Հայաստանի Հանրապետությունն Ադրբեջանի Հանրապետությանը վերադարձնում է Քելբաջարի շրջանը մինչև 2020թ. նոյեմբերի 15-ը, իսկ Լաչինի շրջանը՝ մինչև 2020թ. դեկտեմբերի 1-ը: Լաչինի միջանցքը (5 կմ լայնությամբ), որը ապահովելու է Լեռնային Ղարաբաղի կապը Հայաստանի հետ, ընդ որում շրջանցելով Շուշի քաղաքը, մնում է Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ զորակազմի վերահսկողության ներքո»:

(Республика Армения до 15 ноября 2020 года возвращает Азербайджанской Республике Кельбаджарский район, а до 1 декабря 2020 года – Лачинский район. Лачинский коридор (шириной 5 км), который будет обеспечивать связь Нагорного Карабаха с Арменией и при этом не будет затрагивать г.Шушу, остается под контролем миротворческого контингента Российской Федерации.)

Թվում է, թե մեկ-երկու բառը մանրուք է, բայց, ինչպես ասում են՝ սատանան մանրուքների մեջ է: Եվ վաղը-մյուս օրը Ադրբեջանը կարող է խաթարել Արցախ-Հայաստան այս կապը, եթե հաշվի առնենք նաև Իլհամ Ալիևի հրամանով վարչատարածքային վերջին բաժանումը, որի համաձայն՝ ստեղծվել են «Արևելյան Զանգեզուրի» և «Ղարաբաղի» տնտեսական գոտիներ:

Ի դեպ, վերը նշված կետում նշվում է՝ «Ադրբեջանի Հանրապետությունը երաշխավորում է Լաչինի միջանցքով քաղաքացիների, տրանսպորտային և բեռնատար միջոցների երթևեկության անվտանգությունը երկու ուղղություններով»: Այսինքն, այստեղ ևս դոմինանտ դիրքորոշումն Ադրբեջանինն է լինելու:

Մեր տեղեկություններով՝ այն բանից հետո, երբ Նիկոլ Փաշինյանը 2020թ. հուլիսյան դեպքերից հետո հասկացել է, որ Տավուշը 3-րդ բանակային կորպուսի նախկին հրամանատար Գրիգորի Խաչատուրովի շնորհիվ անձեռնմխելի է, և խնդիրներ կունենան տարածքներ և դիրքեր զիջելու առումով, քանի որ եռակողմ հայտարարության սկզբնական տարբերակում նաև Տավուշի մարզի մասին է կետ եղել, որը հանելու դիմաց Ադրբեջանն առաջարկել է իրենց զիջել Լաչինը:

Այսինքն, Նիկոլ Փաշինյանը դեռ այն ժամանակ չհաշվարկելով դրա հետևանքները՝ գնացել է նման զիջումների:

Հավելենք, որ ըստ ռազմական փորձագետների, Ադրբեջանը նպատակ է ունեցել առաջին հարվածով ճեղքել պաշտպանական գիծը մի քանի ուղղություններով՝ հարավային և հյուսիսային: Մասնավորապես, հարավային ուղղությամբ նրանք փորձել են կտրել Իրանի սահմանը՝ Ղարաբաղի մասով, և հասնել Մեղրիի սահմանին: Երկրորդ նպատակը՝ դուրս գալ դեպի Ստեփանակերտ, դեպի Քելբաջար՝ փակելով Լաչինի միջանցքը, և դրանով շրջափակել Արցախը:

Վերադառնալով կառուցվող նոր ճանապարհին, մանրամասնենք, որ 168.am-ի հավաստի տեղեկություններով՝ Շուշին շրջանցելով, այն անցնելու է Շուշիի շրջանի գյուղերով՝ Լիսագորի մոտով, Հին Շեն, Մեծ Շեն գյուղերի տարածքով, և Քաշաթաղի շրջանի Աղավնո գյուղի միջոցով կապվելու է ՀՀ-ի հետ:

Ըստ այդմ՝ այդ տարածքում գտնվող ադրբեջանական դիրքերը հանվելու են՝ 5 կմ միջանցքը պահելու պայմանով:

Այսինքն, միջանցքային տրամաբանությունը մնալու է, սակայն Բերձոր քաղաքն անցնում է Ադրբեջանի վերահսկողությանը:

Ինչպես վերևում նշեցինք՝ զիջումը կատարվել է նոյեմբերյան եռակողմ հայտարարությամբ, իսկ այն, ինչ տեղի է ունենում և ունենալու է առաջիկայում, ընդամենը դրա հետևանքն է, որի լրջագույն վտանգների մասին բազմիցս ահազանգում էին փորձառու մասնագետները և «հերքում» ու անտեսում էին ՀՀ գործող իշխանությունները: