Ի՞նչ է սպասվում Ադրբեջանի բանկային համակարգին

Ադրբեջանի Կենտրոնական բանկը ժամանակավոր կառավարիչներ է նշանակել չորս բանկի՝ «Amrahbank»-ի, «NBC Bank»-ի, «Ata Bank»-ի և «AGBank»-ի համար:

Շատ է խոսվում այս չորս բանկերի փակման մասին, սակայն դեռ վաղ է խոսել սրա մասին: Միգուցե ինչ-որ բանկ փակվի, մյուսը՝ կվերականգնվի, կամ միավորվի մեկ այլ բանկի հետ, կամ պարզապես վաճառվի:

Մի կողմ թողնենք այն հանգամանքը, թե ինչու այդպես եղեավ, և փորձենք հասկանալ, թե ինչ կլինի հետ:

Այսպես, բանկի ժամանակավոր կառավարիչը բանկի ակտիվներն ու ֆինանսական վիճակը գնահատելուց, ինչպես նաև ակտիվների արժեքի անկումը կանխելու համար, կարող է դիմել դատարանը ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն կասեցնելու բանկում իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց ավանդները և բանկի այլ պարտավորությունները:

Վերոնշյալ չորս բանկերի շուկայական մասնաբաժինը միասին կազմում է մոտ 5%: Այս բանկերն ակտիվների առումով առաջին տասնյակում չէին: Ամենաբարձր բաժնեմասը Աթաբանկն է՝ 1.4%, իսկ ամենացածր մասնաբաժինը Ամրահբանկին է՝ 0,6%:

2019 թվականին ԱԳԲանկն ակտիվների մասով զբաղեցրել է 15-րդ տեղը: Աթաբանկի ակտիվները 2019 թվականի երրորդ եռամսյակում զբաղեցրել են 13-րդ տեղը՝ 532.1 միլիոն մանաթով:

Ինչ վերաբերում է վարկային շուկային, ապա այդ բանկերի մասնաբաժինը մոտ 7%:

Ամենամեծ 2.6% մասնաբաժինը բաժին է ընկել Աթաբանկին , ամենափոքր մասնաբաժինը Ամրբանկն է 0,79%-ով: Այս բանկերը վարկային շուկայում առաջին տասնյակում չէին:

Ավանդների շուկայում 4 բանկի շուկայական մասնաբաժինը կազմում է մոտ 4%: Այս բանկերի ավանդների պորտֆելը 2019-ի վերջին կազմում էր ավելի քան 800 միլիոն մանաթ, իսկ վարկերի պորտֆելը՝ շուրջ 1 միլիարդ մանաթ:

Այսքան կարճ այս բանկերի ֆինանսական վիճակի մասին, իսկ հիմա դիտարկենք, թե Ադրբեջնում ո՞ր դեպքերում են նշանակվում բանկերի ժամանակավոր կառավարիչներ:

«Բանկերի մասին» Ադրբեջանի օրենքի համաձայն, ԿԲ կողմից նշանակված ժամանակավոր կառավարիչը ֆինանսական շուկայի վերահսկող մարմնի կողմից նշանակված անձն է, որն իրականացնում է բանկի կառավարում ֆինանսական շուկայի վերահսկող մարմնի անունից, ինչպես նաև բաժնետերերի ընդհանուր ժողովի անունից, բանկը ղեկավարելու բոլոր լիազորություններով:

– Երբ բանկի ընդհանուր կապիտալի գումարը հասնում է ֆինանսական շուկայի վերահսկող մարմնի կողմից բանկերի համար սահմանված ընդհանուր կապիտալի նվազագույն գումարի 25 տոկոսին կամ դրա համարժեքության հարաբերակցությանը և կազմում է 3 տոկոս:

– Եթե ​​Բանկն ի վիճակի չէ ապահովել իր պարտավորությունների որևէ վճարումը կամ չունի բավարար իրացվելիություն իր չմարված պարտավորությունների կատարման համար. եթե այն լուծարվի օրենքով սահմանված այլ հիմքերով, որոշում է կայացվում բանկին նշանակել ժամանակավոր կառավարիչ :

Ժամանակավոր կառավարիչը բանկի ֆինանսական վիճակի մասին նյութերը նախապատրաստում և ներկայացնում է ֆինանսական շուկայի վերահսկիչ մարմնին՝ հիմք ընդունելով անվճարունակ բանկի ֆինանսական գործունեության արդյունքների, բանաձևի որոշմանը, մեթոդաբանությանը, ժամկետներին, տնտեսական հիմնավորմամբ: Այս նյութերը ներկայացվում է ժամանակավոր կառավարիչ նշանակման օրվանից ոչ ուշ, քան 30 օրացուցային օրվա ընթացքում:

Անվճարունակ վճարային բանկը կառավարվում է ժամանակավոր կառավարչի կողմից առավելագույնը 9 ամիս ժամկետով: Այս ժամանակահատվածը կարող է երկարաձգվել ֆինանսական շուկայի վերահսկող մարմնի կողմից մինչև 3 ամիս ժամանակով: Այս ժամանակահատվածում ֆինանսական շուկայի վերահսկող մարմինը անվճարունակ բանկի որոշման հետ կապված ձեռնարկում է հետևյալ միջոցները.

– իր վճարունակությունը կորցրած բանկի միացում առողջ բանկի հետ.

– անվճարունակ բանկի ակտիվների և պարտավորությունների ամբողջ կամ մասի փոխանցումն ընդունող բանկին

– կամուրջային բանկի ստեղծում, անվճարունակ բանկի ակտիվների և պարտավորությունների փոխանցում կամուրջ բանկին , վաճառքի դեպքում՝ ներդրողին

– անվճարունակ բանկի վաճառք

– անվճարունակ բանկի լուծարում:

Ժամանակավոր կառավարիչը պետք է ապահովի, որ այն միջոցները, որոնք բանկի պարտատերերը կստանան բանկի որոշմամբ, պակաս չեն լինի այն միջոցներից, որոնք բանկը կստանա լուծարման դեպքում:

Բանկի կառավարման մարմիների կողմից ընտրված կառավարչի լիազորությունները դադարում են և գործարքներն համարվում են անվավեր ժամանակավոր կառավարչի նշանակման պահից: Ժամանակավոր կառավարիչը, բացի բանկի բոլոր կառավարման մարմինների լիազորությունները իրականացնելուց, ձեռնարկում է հետևյալ միջոցները.

– միջոցներ է ձեռնարկում բանկի գույքը և փաստաթղթերը պաշտպանելու համար.

– որոշում է բանկի պարտատերերին և նրանց նկատմամբ բանկի դրամական պարտավորությունների չափը.

– միջոցներ է ձեռնարկում բանկի պարտքերը մարելու համար.

– բանկի անունից ստորագրում է պայմանագրեր և փաստաթղթեր.

– հրաժարվում է կատարել բանկի ֆինանսական վիճակը վատթարացրած պայմանագրային պարտավորությունները, որոնք պայմանավորվել են բանկի շահերին հստակ հակասող պայմաններով, ներառյալ վարկային պայմանագրերը, և միջոցներ է ձեռնարկում այդ պայմանագրերը դադարեցնելու համար՝ քաղաքացիական օրենսգրքի համաձայն.

– միջոցներ է ձեռնարկում բանկի ներդրումային պայմանագրերը դադարեցնելու կամ դրանցում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասով:

– իրականացնում է բանկի կողմից տրված վարկերի վերափոխում (վարկի մարման ժամկետի երկարաձգում, տոկոսների իջեցում կամ չեղարկում, վատ պարտքերի դուրսգրում)

– կազմակերպում է բանկի գործունեության աուդիտը և իրավական փաստաթղթերի փորձաքննությունը.

– իրականացնում է բանկում և նրա մասնաճյուղերում կադրային քաղաքականություն, ներառյալ աշխատանքից ազատելը, աշխատանքային պայմանների փոփոխությունը, ավելի ցածր պաշտոնի տեղափոխումը, ժամանակավոր պաշտոնանկությունը, աշխատողների միջև պարտականությունների բաժանումը.

– միջոցներ է ձեռնարկում բանկի ծախսերը նվազեցնելու համար.

– ֆինանսական շուկայի վերահսկող մարմնի համաձայնությամբ ներգրավում է այլ անձանց բանկի կառավարման մեջ, ներառյալ բանկի ադմինիստրատորներին ու աշխատակիցներին.

– դադարեցնում է շահույթի բաշխումը և շահաբաժինների վճարումը.

– պատրաստում և ֆինանսական շուկայի վերահսկիչ մարմնին ներկայացնում է անվճարունակության բանկի որոշմանը վերաբերող գործողությունների ծրագրի նախագիծ.

Բանկի ֆինանսական վիճակը բարելավելու, կորցրած կապիտալը վերականգնելու և իրացվելիությունը ապահովելու համար ժամանակավոր կառավարիչը իրականացնում է նաև հետևյալ լիազորությունները.

– բանկի լուծմանը վերաբերող գործողությունների ծրագրի նախապատրաստման շրջանակներում որոշում է բանկի ակտիվների և պարտավորությունների չափը, պատրաստում է նորացված հաշվեկշիռ, վերագնահատում է ընդհանուր կապիտալը և որոշում բանկի կապիտալի դեֆիցիտը.

Բանկի կապիտալը մեծացնելու համար.

– կանոնադրական կապիտալում իր մասնաբաժնի ավելացման դիմաց, կանոնադրական կապիտալում ներառում է բանկի կողմից պահվող ավանդները բանկի անբավարար կապիտալի չափով, որը պատկանում է զգալի մասնակցությամբ բանկի բաժնետերերին.

– կանոնադրական կապիտալում իր մասնաբաժնի ավելացման դիմաց բանկի բաժնետերերի կողմից բանկերի կողմից ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն թողարկված ենթակա պարտքային պարտավորությունները, որոնց զգալի մասնաբաժինը բաժին է ընկնում, ներառում են երկրորդային կապիտալից մինչև կանոնադրական կապիտալ պարտքերի գծով պարտավորություններ.

– իր մասնաճյուղերում վաճառում կամ գրավ է դնում իր բաժնեմասը (դրա մի մասը), անշարժ գույքը և բանկին պատկանող այլ ակտիվներ:

 Կարեն Հովհաննիսյան

Տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ