«Ո՞նց է հնարավոր ավտոմատի, «Պեկա»-ի կամ ավելի ծանր զենքի դեմ բահով կռվել, մենք հո ռեմբո չե՞նք». Ռազմիկ Գասպարյան
168.am–ը զրուցել է «Ապրիլյան մարտական գործողությունների մասնակիցների միություն» հասարակական կազմակերպության նախագահ, ապրիլյան գործողությունների մասնակից Ռազմիկ Գասպարյանի հետ:
– Ձեզ հրավիրե՞լ են ԱԺ-ում ստեղծված ապրիլյան դեպքերը հետաքննող հանձնաժողովից, Ձեզ լսե՞լ են այդ հանձնաժողովում՝ որպես ապրիլյան պատերազմի մասնակից:
– Ոչ, ինձ չեն հրավիրել: Ես ոչինչ չեմ խոսել: Մեր միությունը դեռ հստակ դիրքորոշում չունի հանձնաժողովի գործունեության հետ կապված: Ունենք կարծիք, այդ ուղղությամբ մտածում ենք, թե ինչ կարող է լինել, ուղղակի դեռ պարզ չէ: Մեր միությունը միանձնյա որոշում չի կայացնում: Մենք ունենք վարչություն, որտեղ ցանկացած հարց քննարկում ենք, քվեարկում: Այնպես որ, երբ հասունանա այդ պահը, կխոսենք, չենք ուզում շտապել: Պարոն Քոչարյանն ասաց, որ քաղաքական ոչ մի միտում չկա, մենք ամեն դեպքում այդ ապրիլյան թեմայի մեջ կանք և լինելու ենք գլխավոր դերում, որովհետև լիքը հարցեր կան, որոնց պատասխանն ակնկալում ենք ստանալ:
– Կոնկրետ ի՞նչ հարցերի պատասխաններ չունեք:
– Մեզ ամենից շատ հետաքրքրում է հետոն, որ այսօր ունենք կորցրած ընկերներ, և նրանց հարազատներն ուղղակի անօթևան են: Հասկացանք՝ այդ կռիվը եղավ, գնաց, հիմա, օրինակ, Աստված չանի, մի բան լինի, իրենց մինուճար տղան գնա, զոհվի, ծնողները մնան անտո՞ւն ու… նման հարցեր կան: Զոհվածի ծնող ունենք, որ 30 քառակուսի մետրում է ապրում: Դա մեր երկրի դեմքն է: Դա ամոթ է: Իսկ կոնկրետ կռվի պահով մեզ հետաքրքրում է՝ ո՞նց պատահեց, որ բանակը, ՊԲ-ն տեղյակ չեղավ, որ լայնածավալ գործողություն պիտի լինի: Եվ այն, որ ասում են, թե հնարավոր չէր, որ մենք իմանայինք, ես ինքս հետախույզ եմ և կարող եմ ասել, որ հետախուզությունն իր գործը ճիշտ կատարել է:
– Այսինքն՝ հետախուզությունը տվյալներն ունեցե՞լ է, փոխանցե՞լ, և չե՞ն կատարվել անհրաժեշտ գործողություններ:
– Հետախուզությունն իր գործը ճիշտ կատարել է, բոլոր տվյալները փոխանցվել են, ինչին ականատես է եղել մեր բանակը՝ հետախույզի աչքերով, ամեն դեպքում, բոլորը փոխանցվել է: Նման հարցերն են մեզ հետաքրքրում՝ ինչի՞ համար սենց եղավ, որ ունենք լիքը զոհված մարտական ընկերներ, ոչ թե՝ կոնկրետ ով է մեղավոր: Վերջին հարցազրույցներիցս մեկում ասել եմ, հիմա կրկնեմ՝ լավ, եթե մեկ-երկուսին դատեցին ասենք, ի՞նչ է փոխվելու: Փոխվելու է, որ զոհվածի ծնողները բարոյական վերաբերմո՞ւնք ստանան:
– Փաստորեն, Ձեզ հետաքրքրում է զոհվածների ընտանիքների սոցիալական վիճակը, և, որ ապրիլյան պատերազմը քաղաքական աստառ չստանա՞:
– Կրկնում եմ՝ պատերազմն արդեն եղել է, եթե հիմա այս հարցով 4 տասնյակ մարդու էլ տանեն բերդ, դատեն կամ պատասխանատվության ենթարկեն, մեծ հաշվով, ոչինչ չի փոխվելու: Այս ամենը պետք է օգտագործել մի բանի համար, որ կռվի դաշտում ընկած 100 զինծառայողի, անմահ հերոսի ընտանիքներին վերաբերվեն այնպես, ինչպես որ պետք է: Անցել է մոտ 3.5 տարի, և գնալով ամեն ինչ մարում է. զոհվածի ծնողը որ գնում է բժշկական հաստատություն, ինքը պետք է մի հատ թուղթ տանի, երեխու մեդալը տանի… վատ երևույթ է, ոնց որ այդ ամեն ինչը նորից վերապրի, որ ինչ է՝ ամբողջ կյանքում կաբինետում աթոռ մաշած մի բժիշկ իրեն ուշադրություն դարձնի, թե՝ այստեղդ ցավո՞ւմ է, կամ թե ինչի՞ց է, չգիտեմ… Սրանք են նաև մեր ապրիլյանի բացերը, ոչ թե փամփուշտի վերջանալը: Դա վերջանում է, քանի պարկուճ էլ պահես մոտդ: Եթե մի բան օգտագործում ես, վերջանալու հատկություն ունի:
– Մամուլում տեղեկություններ շրջանառվեցին, թե որոշ զինվորականներ ստորագրահավաք են սկսել Ապրիլյան դեպքերը հետաքննող հանձնաժողովի գործունեության դեմ, որ ռազմական գործից հեռու մարդիկ չէ, որ պիտի գնահատեն, թե սահման պահողն ինչպես է դա արել:
– Ես առաջին անգամ եմ լսում այդ մասին: Այսպես ասեմ՝ եթե ինչ-որ մեկը կարող է հստակ քննարկել, թե ոնց է սահմանը պահվել, բացի հենց իրենցից, ոչ մեկը չի կարող, որովհետև այդ պահին ով եղել է թուրքի դիմաց, կռվի դաշտում, մենակ ինքը կարող է ասել, իրողությունը քննարկել: Իսկ ծառայած-չծառայած լինելու հարցն ինձ առհասարակ չի հետաքրքրում: Սա, ինչպես հասկանում եմ՝ քաղաքական միտում ունի և այսօրվա կառավարության դեմ է: Մենք քաղաքականության հետ ոչ մի կապ չունենք: Որ հարցի մեջ քաղաքականություն կա, մենք այդտեղ չկանք: Ես կարող եմ այսպես մեկնաբանել՝ չկան ՀՀ-ում այնպիսի մարդիկ, որոնք կարող են քննարկել, թե ոնց է 2016-ի ապրիլին զինվորը սահմանը պահել: Ոչ ոք սա չի կարող քննարկել, դա կարող են անել միայն այն մարդիկ, որոնք պահել են: Իսկ արդեն դեպքերի պատճառները, պատճառահետևանքային հարցերը դա բոլորն էլ կարող են, և էական չէ՝ ծառայա՞ծ է, թե՞ ծառայած չի: Այսինքն՝ այստեղ մարդու տեղեկացվածության ու գիտելիքների հարցն է արդեն:
Հիմա այլ հարցի անդրադառնամ՝ ասում են, թե փամփուշտ, վառելիք չի եղել: Մեկը՝ ես, Թալիշում եմ եղել, այնտեղ նման խնդիր չի եղել ոչ մի անգամ: Իսկ առհասարակ, փամփուշտը վերջանալու հատկություն ունի:
– Ասում են նաև՝ զինվորը բահերով է կռվել:
– Դա ուղղակի աբսուրդ է: Ո՞նց կարող ես թուրքի դեմ կռվել բահով, եթե ինքը մինչև ատամները զինված եկել էր մեր սահման: Կրկնում եմ՝ նման բան չի եղել, չի կարող լինի, դա աբսուրդ է: Մի հատ դուք էլ պատկերացրեք՝ ո՞նց է հնարավոր ավտոմատի, «Պեկա»-ի կամ ավելի ծանր զենքի դեմ բահով կռվել, մենք հո ռեմբո չե՞նք:
Մարիամ Պետրոսյան
