Կարեն Կարապետյանի ծրագիրը պատրաստ է
Հայաստան ներթափանցած փոփոխությունների ալիքը դեռևս մակընթացություն կամ տեղատվություն չի ապրել։ Հայտնի է միայն, որ այն ներթափանցել է ու առաջիկայում ունենալու է սիմվոլ։
Այլ տեղեկություններ չեն հրապարակվում։ Ինչպես որ դեռևս չի հրապարակվել սիմվոլիկ կառավարության ծրագիրը։ Բայց հրապարակվել, ներկայացվել ու լսվել են նոր կառավարության մասին բոլոր հույսերն ու սպասելիքները, որոնց հեղինակների հետ իռացիոնալության մրցույթում կպարտվեին անգամ Ժյուլ Վեռնը, Մորը, մնացած բոլոր սյուրռեալիստները։ Բայց կառավարության գործունեությունը, ի տարբերություն ֆանտաստիկ գրականության կամ ավանգարդիզմի, ենթադրում է կոնկրետություն, պետք է լինի չափելի՝ քանակապես, և գնահատելի՝ որակապես, և արտահայտվի ծրագրի տեսքով։ Դրանից հետո միայն հնարավոր է ու կարելի է արտահայտել հույսի առկայծումներ, արձակել ոգևորության ճիչեր ու զարթոնքի հառաչանքներ, ապրել այն էքստազը, որն արդեն մի քանի օր է՝ ապրվում է իշխանական, և ոչ միայն՝ իշխանական գործիչների շուրթերով։
Ու հիմա արդեն իսկ արտահայտված ոգևորության ու ծլարձակված սպասումի պայմաններում կառավարությունը պետք է ներկայացնի ծրագիր, որը, երկրի տնտեսության առջև ծառացած խնդիրների լուծման անհրաժեշտությանը համապատասխանելուց առաջ, պետք է համապատասխանի դիրեկտիվ լավատեսության չափանիշերին։ Ծրագիրը, իհարկե, կներկայացվի ու չի համապատասխանի այդ չափանիշերին, կպարունակի ոչ թե լավատեսություն, այլ ծանր ժամանակների սպասում, ու այդպիսի պարունակումներով լավ նյութ կդառնա փոփոխությունների սիմվոլիզմի քարոզիչների համար՝ ներկայացվելով որպես քաղաքական լավատես մեծամասնությանը հակադրվելու համարձակություն։ Ու կառավարության, չափելի մատերիաների հետ աշխատող մարմնի մասին լիրիկական զեղումների շքահանդեսում չեն հնչի շատ կոնկրետ հարցեր, որոնց պատասխաններից է կախված ոգևորվողների սպասումների իրականացումն ու սազանդարների վճարը նաև, հավանաբար։
Կարողանալո՞ւ է արդյոք նոր կառավարությունը ոչ միայն՝ ծրագրի գեղեցիկ շարադրմամբ, այլև դրա ցավոտ իրագործմամբ ապահովել ֆորմալ ինստիտուտների գերակայությունը Հայաստանում բոլոր հարաբերությունների կարգավորման մեխանիզմ հանդիսացող ոչ ֆորմալ ինստիտուտների նկատմամբ։
Կկարողանա՞ արդյոք կառավարությունն ապահովել օրենքի գերակայությունը «պայմանավորվածությունների» նկատմամբ, սահմանադրական նորմի գերակայությունը՝ քրեական համաձայնությունների նկատմամբ, ազատ մրցակցության կանոնների գերակայությունը՝ աշխատասենյակներում որոշվող սահմանաչափերի նկատմամբ, տնտեսական վեճերի լուծման դատական ինստիտուտի գերակայությունը՝ տնտեսական հարցերում «ճշտով» հարցեր կարգավորող պրոտեկցիոնիստների նկատմամբ…
Կկարողանա՞ կառավարությունն ապահովել պետության հաղթանակը թայֆայի նկատմամբ, թե՞ ոչ, մի խոսքով։ Ահա այս հարցերից ու վերջին՝ ամենակարևոր հարցի պատասխանից է կախված կառավարության գործունեության հաջողությունը։
Ընդ որում, այդ հարցի դրական պատասխանի համար որևէ ծրագիր պետք չէ, դրա համար Կարեն Կարապետյանը պետք է սեղանին դնի ՀՀ Սահմանադրությունն ու օրենսդրությունը և անջատի բոլոր հեռախոսները՝ չընդունելով ոչ տեղական, ոչ միջազգային զանգեր։
Բայց այդ հարցերի ու այդ հարցի բացասական պատասխանն այնքան ակնհայտ է, որքան նոր կառավարությամբ ոգևորված ՀՀԿ-ական կանանց աչքերի փայլարձակումը։
Պատասխանը բացասական է, որովհետև, եթե ճիշտ ենք հասկացել, Կարեն Կարապետյանը վարչապետ է նշանակվել ոչ թե՝ ՀՀԿ-ի պարտության ու հհկասպասարկների անազատության, այլ ճիշտ հակառակի ապահովման նպատակով։ Դրա համար էլ ի սկզբանե հայտարարվել է՝ որպես փոփոխությունների սիմվոլ, և ոչ թե՝ իրականացնող։
Սիմվոլների կարևոր հատկությունը պայմանականությունն ու փոխաբերականությունն է։ Ինչպես քարից հաց քամող հայը կամ կախարդական փայտիկը, որն արդեն քանի օր է՝ պտտվում է փոփոխությունների սպասողների մտածումներում։
Հարություն Ավետիսյան
