«Ներդրումները պետք է անել պետական մակարդակով». կորեացի կինոգործչի խորհուրդը (տեսանյութ)
«Ոսկե Ծիրան» ամենամյա 10-րդ միջազգային կինոփառատոնի շրջանակներում Երևանում է կորեացի կինոռեժիսոր Կիմ Դոնգ-հոն: Իր կարիերան նա սկսել է Մշակույթի նախարարությունից, ապա հիմնադրել Ասիայում մեր օրերի առաջատար «Պուսանի» կինոփառատոնը: Եվ թեպետ 2010-ին նա դադարեցրել էիր գործունեությունը «Պուսանի» շրջանակներում, այնուամենայնիվ, շարունակում Է լինել կորեական կինոարտադրության ամենազդեցիկ մարդկանցից մեկը: Տարիների ընթացքում, լինելով շուրջ 70 կինոփառատոնների, այդ թվում՜ «Ոսկե Ծիրանի» ժյուրիի պատվավոր անդամ, Կիմ Դոնգ-հոն 76 տարեկան հասակում նկարահանում է իր առաջին, բայց ոչ վերջին կարճամետրաժ «Ժյուրի» ֆիլմը, որը ցուցադրվեց երեկ «Մոսկվա» կինոթատրոնի դահլիճում:
Ի դեպ, Երևանում կինոռեժիսորն առաջին անգամ չէ՝ նա հասցրել է արդեն երեք անգամ Երևանում լինել, իսկ այս ընթացքում այցելել է Գառնի-Գեղարդ, տեսել Արարատն ու համտեսել հայկական կոնյակը: Իսկ հայերին նա համարում է բարի, համբերատար ժողովուրդ, չնայած «պատմական տխրությանը»: Այս և մնացած այլ հարցերի շուրջ 168.am-ի բացառիկ հարցազրույցը Կիմ Դոնգ-հոնի հետ:
– Աշխատելով Մշակույթի նախարարությունում, Դուք, կարծում եմ, լավ ծանոթ եք կորեական կինոարտադրության զարգացման գաղտնիքներին: Ի՞նչ մեխանիզմներ կիրառեցիք դուք խթանելու կորեական կինոարվեստը:
– Նախ՝ 1990 թվականից սկսած կինոարտադրությանը ֆինանսական տեսքով մեծ աջակցություն ցուցաբերեց Կորեայի կառավարությունը, ապա՝ ստեղծված կինոկենտրոնը, որը, բառիս բուն իմաստով, տաղանդներ էր պատրաստում: Կորեական կինոարտադրության զարգացմանը նպաստեց երիտասարդների արտահոսքը, ովքեր կրթություն ստանալով Եվրոպայում, ԱՄՆ-ում, վերադառնում էին մեզ մոտ ու աշխատանքի մեջ դնում իրենց գիտելիքները: Իսկ 1998 թվականից, երբ երիտասարդ ստեղծագործողների համար կարծես սովորական էր դարձել արտասահմանում սովորելու մտադրությունը, նրանք Կորեա բերեցին ոչ միայն նոր գաղափարներ, տեխնիկական հմտություններ, այլև՝ նոր բովանդակություն, թեմա… Բացի դրանից մեզանում խիստ գրաքննություն կար՝ էկրանին ամեն ինչ չէ, որ կարելի էր ցուցադրել: Երբ ես աշխատում էի կառավարությունում, մենք լուծեցինք նաև այս հարցը՝ վերացրինք գրաքննությունը: Բազմաթիվ ֆիլմեր, որոնք, օրինակ, բաց տեսարանների պատճառով չէին հայտնվում եթերում, չէին ցուցադրվում, սկսեցին օրենքի փոփոխությունից հետո ներկայացվել հանդիսատեսի դատին: Մենք ազատություն տվեցինք մեզ նաև այս հարցում:
– Ձեր երկրի ֆիլմերն ինչո՞վ են տարբերվում կինոարտադրող մյուս երկրներից: Ի՞նչն է տիպիկ հենց կորեական ֆիլմարտադրությանը:
– Դժվար է ասել՝ ի՞նչ ընդհանրություն կարող են ունենալ մեր ֆիլմերը. դրանք տարբեր են ոչ միայն բովանդակությամբ, այլև՝ ռեժիսորների մոտեցմամբ, նրանց աշխարհայացքով, տեխնիկական հագեցվածությամբ… Այնպես ընդհանրության մասին ասել չեմ կարող՝ կա՞ այն, թե՞ չկա, ես չգիտեմ (ծիծաղում է.- Տ.Մ.):
– Ձեր դիտարկմամբ՝ ինչպե՞ս կարելի է կինոարտադրությունը զարգացնել փոքր երկրներում, ինչպիսին Հայաստանն է, որտեղ, ավաղ, ֆինանսական մեծ ներդրումներ պետական մակարդակով չեն կատարվում:
– Ամենակարևորը կառավարության աջակցությունն է անհատ հեղինակներին, երիտասարդ ռեժիսորներին, ովքեր, թեկուզ փոքր փորձին, մեծ էնտուզիազմ ունեն: Մնացածն, իհարկե, կախված է հեղինակներից, դերասաններից, սցենարիստներից, անգամ տեխնիկայից, բայց առաջին հերթին գումարն է… ներդրում է պետք անել պետական մակարդակով, ինչպես մենք արեցինք: Մենք, օրինակ, նաև ասիական կինոարտադրության համար ֆոնդ ստեղծեցինք, ինչը նպաստեց, որ երիտասարդները հենարան, աջակից ունենան իրենց գաղափարներն իրականություն դարձնելու համար, ստեղծագործական ոգին չկորցնելու համար:
– Որքան էլ շատ տպավորություններ կամ տեսակետներ լինեն «ժյուրիի» ֆիլմից, հետաքրքիր է իմանալ, թե ի՞նչ է պատմում կարճամետրաժ այս ֆիլմը ռեժիսորի շուրթերով, ու առհասարակ ինչպե՞ս է այն ստեղծվել:
– Երբ ես մասնակցեցի Կաննի կինոփառատոնին, ինձ համար հետաքրքիր բան բացահայտվեց: Ես տեսա, որ փառատոնը քարոզում են ոչ թե դերասանները, որոնցից շատերը համաշխարհային մակարդակի աստղեր են, այլ՝ ռեժիսորները: Հենց դա նաև դարձավ պատճառ, որ ես հրաժարվեցի «Պուսանում» տնօրենի պաշտոնից ու դարձա կինոռեժիսոր: Բայց իմ տարիների աշխատանքը, մասնակցությունը մրցույթներին, ժյուրիի կազմում լինելու առաքելությունը դարձավ հիմք՝ նկարելու այն: 30-ից ավելի անգամ ես եղել եմ ժյուրիի կազմում:
Ու ֆիլմը պատմում է իմ փորձի մասին, ժյուրիի ամբողջ աշխատանքի մասին՝ ներկայացնում, թե ինչպե՞ս է ժյուրիի կազմը պատրաստվում, փոխանակում իր մտքերը, գնահատում, քննարկում: Իսկ սա բարդ ու պատասխանատու աշխատանք է: Իմ հերոսների երազանքն է դառնում ֆիլմը դարձնել երազանք: Միայն կինոն չէ երազանք. կինոփառատոներն էլ երազի նման մի բան են: Համենայնդեպս, ես փորձել եմ ժյուրիի աշխատանքի ողջ լրջությունը փոխանցել հանդիսատեսին:
– Ի՞նչ պլաններ ունեք ապագայի համար: Հնարավո՞ր է՝ լիամետրաժ ֆիլմ նկարեք:
– Այո: Հիմա մեծ ցանկություն ունեմ լիամետրաժ նկարելու: Ինձ նախկինում խնդրել էին եվրոպական փառատոներից մեկի բացման համար ֆիլմ նկարել, բայց ես հրաժարվեցի դրանից: Իսկ հիմա ես գիտակցում եմ, որ 30 տարվա փորձը ժյուրիի կազմում ինձ մեծ փորձառություն, տեղեկացվածություն է տվել ֆիլմեր նկարելու մասին: Ռեժիսորների աշխատանքներն ուսումասիրելով՝ ես սովորել եմ նրանց սխալների, նրանց հաջողությունների վրա:
Իսկ հիմա, այո, ես ուզում եմ իրականությանը որքան հնարավոր է մոտ ֆիլմ նկարել, որ կհուզի հանդիսատեսին, կլցնի նրանց սրտերը: Ես ցանկություն ունեմ մի երկու-երեք տարի հետո նկարելու նաև խաղարկային ֆիլմ: Իսկ այս պահին աշխատում եմ մի քանի կարճամետրաժ ֆիլմերի վրա: Այնպես որ, ամեն ինչ դեռ առջևում է:
