Արտաշես Ալեքսանյան. Այս եղած թեկնածուների մեջ չեմ տեսնում մեկին, ով կփոխարինի Սերժ Սարգսյանին
Արտիստ Արտաշես Ալեքսանյանի անվան շուրջ խոսակցությունները դեռ շարունակվում են: «Գարեգին Նժդեհ» ֆիլմում դերասանի կերտած Գարեգին Նժդեհի կերպարը հակասական կարծիքների տեղիք տվեց: Հասարակությունը Արտաշես Ալեքսանյանին ճանաչում է սերիալներում կերտած իր բացասական կերպարներով: Սակայն արտիստն Արցախյան հերոսամարտի մասնակից է, կինոյի և թատրոնի ճանաչված արտիստ: Ի դեպ, Արտաշես Ալեքսանյանը տարանջատում է արտիստի և դերասանի աշխատանքները: Ինքն իր խոսքում չի օգտագործում «դերասան» բառը, հաճախ ուղղում է նրանց, ովքեր իրեն դիմելիս՝ օգտագործում են «դերասան» բառը:
Վերջինս նկարահանվել է թե՛ Հայաստանում, թե՛ դրսում արտադրված ֆիլմերում: Այսօր նրա կինոդարանում կան 28-ից ավելի գեղարվեստական ֆիլմեր, որոնք նկարահանվել են այլազգի ռեժիսորների կողմից, արտերկրում: 168.am-ի զրուցակիցն Արտաշես Ալեքսանյանն է, ում հետ զրուցեցինք իր դերասանական ստուդիայում, հերթական պարապմունքից առաջ:
– Արտաշես, Ձեր անցած ուղին բավական տարբեր է՝ պատերազմի դաշտ, կինո, թատրոն… Կպատմե՞ք Արցախյան պատերազմին Ձեր մասնակցությունից:
– Բավական խոսվել է այդ մասին՝ պարգևներ, կոչումներ, և այլն: Ժամանակի թելադրանքն էր, գնացինք հայրենիքի համար կռվեցինք: Ավելացնելու ոչինչ չկա:
– Արտաշես Ալեքսանյան անհատը որքանո՞վ է ներկա իր դերերում, թե՞ ուղղակի կերպարներ են, որոնց խաղում եք:
– Ես կխոսեմ այն մասին, ինչից ես տեղյակ եմ: Դա կլինի իմ ապրածը, իմ շփումը կամ թե իմ կյանքի հանդեպ ուշադրությունը: Մեր մասնագիտությունը պահանջում է ուշադիր լինել կյանքում: Իհարկե, պետք է իմանաս՝ դա ի՞նչ է, որ կարողանաս խաղալ:
– Հանրությունը ճանաչում է Ձեզ՝ որպես մշտապես բացասական կերպարներ կերտող արտիստի: Դուք և Ձեր կերտած բացասական կերպարները շա՞տ եք տարբերվում միմյանցից, ինչպե՞ս եք կերտում բացասական այդ կերպարները:
– Դա մեր գաղտնիքն է: Կողքի մարդուն հետաքրքիր չէ, թե դու այդ կերպարն ինչպե՞ս ես կերտում: Դա քո մասնագիտությունն է, քո աշխատանքը:
– Կարո՞ղ եք ասել, որ տարիների ընթացքում փոխվել եք: Կյանքը կարողացե՞լ է Ձեզ փոխել:
– Ես մնացել եմ նույնը, որովհետև մեր մասնագիտության մեջ գոյություն ունի կողքից հսկելու հասկացությունը: Արտիստը՝ բեմի վրա կերտելով կերպար, պետք է կարողանա իր կերպարին կողքից հսկել, թե չէ՝ Դեզդեմոնաներ չէինք ունենա:
– Հայտնի է, որ սաներ ունեք, որոնց դասավանդում եք:
– Այո, ունեմ: Աշխատում եմ դասերն անցկացնել պրակտիկորեն: 1 տարի 6 ամսվա ուսուցման ընթացքում աշխատում ենք ժամանակի մեծ մասը տրամադրել բեմադրություններին, պրակտիկ աշխատանքներին: Հրավիրում եմ նաև հայտնի դերասանների, ովքեր իրենց փորձով կիսվում են ստուդիայի սաների հետ: Վերջին ամիսներին մի քանի ներկայացումներ ենք խաղացել. դրանք բարեգործական էին: Մոտ ապագայում էլ սպասվում է Արցախյան պատերազմին նվիրված տրագիկոմեդիա: Իսկ մեր առաջին ներկայացումը «Հայերի դատը մարդկության դատն է» ռազմահայրենասիրական ներկայացումն էր:
– Բոլոր ներկայացումներում հայրենիքի գաղափարը կա: Ինչո՞վ է դա պայմանավորված:
– Առաջին ներկայացումն իմ ցավն է, 1915թ., կարծում եմ, բոլորի ցավն է, իսկ Արցախն ինձ համար նույնպես շատ հոգեհարազատ թեմա է:
– Արտերկրում թատերական մի շարք ներկայացումներում, գեղարվեստական ֆիլմերում եք խաղացել: Շատերը չգիտեն այդ մասին:
– Այո, շատ երկրներում եմ խաղացել: Խաղացել եմ սկսած կոմեդիայից՝ վերջացրած դրամատիկ ժանրով: Կերտել եմ բազմաթիվ դերեր, եղել եմ նաև Չեխիայի Հանրապետության Մայր թատրոնի ռեժիսորը, մի շարք բեմադրությունների հեղինակ եմ:
– Հետաքրքիր կլիներ տեսնել Ձեզ կոմեդիայի ժանրում:
– Այո, շատ հետաքրքիր է:
– Այստեղ ինչո՞ւ հանդես չեք գալիս կոմեդիայի ժանրում:
– Չեն կանչում: Փառք Աստծո, Հրաչ Քեշիշյանը տեսավ ու, արտաքինից բացի, ներթափանցեց նաև իմ հոգու մեջ: Մարդիկ նայում են ֆիզիկայիս ու մտածում են, որ ես նույնն եմ: Ես նույն հայ մարդն եմ, դերերս են տարբեր: Մենք շատ տարբեր ենք, իսկի միմյանց չենք հանդիպել կյանքում:
– «Գարեգին Նժդեհ» ֆիլմի թրիլլերը բուռն ու հակասական քննարկումների տեղիք տվեց: Ինչո՞ւ էր այդպես:
– Ես սա համարում եմ բացարձակ անգրագիտություն, տգիտություն: Ասել եմ ու նորից կասեմ, որ սա սրբապղծություն է, դավաճանություն: Թեման քննարկող ու անընդհատ ծավալող մարդիկ ուղղակի ջուր են լցնում ուրիշի ջրաղացին: Եթե թուրք ազերիներն իրենց մարդասպան քաղաքացուն դարձնում են սուրբ, ազգի հերոս, մեր հասարակության մի մասը, ովքեր, շատ ափսոս, որ սովորել են մաշտոցյան այբուբենը, հայերեն բառերն օգտագործում են մեր պարծանքին, մեր մարգարեին, մեր ազգի հերոսին նսեմացնելու, աղավաղելու համար:
– Ինչո՞վ է դա պայմանավորված:
– Նախանձով: Մեկը կցանկանար՝ ինքը նկարեր այդ ֆիլմը, պատմության այդ էջը ինքը շրջեր, մյուսը կցանկանար՝ ինքը խաղար: Հրաչ Քեշիշյանը կարողանում է անել, եթե դու կարողանում ես անել՝ գնա արա, հետո բեր ու ասա, որ այդպես պետք է անել: Գործ չես անում, ոչինչ չես անում, ձեռքերդ ծալած նստած ես ու մի հատ էլ հոխորտում ես:
– Ի՞նչ եք կարծում՝ ոլորտը բա՞ց է ցանկացողների համար:
– Ինչպես այս նախագահական ընտրությունները, ով տեղից շուտ վեր կացավ՝ իր թեկնածությունը դրեց, եղբա՛յր, այդպես չի կարելի: Պետք է անցած ճանապարհ ունենաս, պետք է քեզ հասարակությունը, քեզ շրջապատող մասնագետները ճանաչեն: Դու պետք է ապացուցես, որ կարող ես երկիր ղեկավարել, որպեսզի քեզ վստահեն երկրի ղեկը: Մարդիկ անցնում են այդ ճանապարհը: Բոլորը քնից զարթնում են ու որոշում ինչ-որ բան անել: Մի ժամանակ էլ հարց էր, թե սերիալներում ինչո՞ւ են պրոֆեսիոնալ արտիստները խաղում ոչ պրոֆեսիոնալ դերասանների հետ: Եկավ մի ժամանակ, երբ բոլորը ցանկանում էին դերասան դառնալ: Բայց միայն ֆիլմում նկարահանվելը քիչ է՝ մասնագետ, արտիստ կոչվելու համար: Պետք է կարողանաս մտնել կերպարի մեջ, փոխանցել կերպարի էությունը: Որպեսզի արտիստ դառնաս, նախ՝ պետք է սովորես այդ մասնագիտության արհեստը:
– Խոսեցինք նախագահական ընտրություններից, Դուք՝ որպես քաղաքացի, նախագահի թեկնածուներից ո՞ւմ եք տալիս նախապատվությունը:
– 4 տարի առաջ, երբ այս հարցն ինձ տվեցին, ես ասացի Սերժ Սարգսյանին, քանի որ նա անցել է Ղարաբաղյան պատերազմի միջով, ղեկավարել է Պաշտպանության նախարարությունը, անցել է Ներքին գորքերի, Ազգային անվտանգության ղեկավարման միջով: Տեսեք՝ ինչ ճանապարհ է, այդ ամենը կապված է երկրի թե՛ ներքին, թե՛ արտաքին խնդիրների հետ: Ես իրեն եմ ընտրում, նախ՝ որովհետև իմ մարտական ընկերն է եղել, և որովհետև մարդն անցել է ճանապարհ, մարդն ամեն ինչից տեղյակ է, գիտի: Ինձ ասում են, թե ես սպասումներ, նկրտումներ ունեմ: Ո՛չ նկրտումները տեսան, ո՛չ սպասումները տեսան:
Ինձ ոչինչ պետք չէ: Ես ասում եմ այն, ինչ գիտեմ: Հիմա կրկին ես չեմ տեսնում այդ եղած թեկնածուների մեջ մեկին, ով կփոխարինի նրան:
Ժողովո՛ւրդ, ես ակնկալիքներ չունեմ, ես ասում եմ այն, ինչ տեսել ու մտածում եմ: Կա՞ ավելի լավ մեկը, որ անցել է ճանապարհ: 70-80 տարի չթողեցին Գարեգին Նժդեհի մասին ֆիլմ նկարահանել, հեղափոխություն եղավ, կառավարություններ փոխվեցին: Բայց եթե ազատություն է, դեմոկրատիա է, եթե հայրենիքի մասին ես մտածում…
Իմ լսածով կարող եմ ասել, որ կարողացել ենք Նժդեհի գաղափարները հասցնել հանրությանը: Միայն թրիլլերից կարող եմ ասել, որ հաջողության արդեն հասել ենք: Երբ թրիլլերը հայտնվեց համացանցում՝ առատ ձյուն էր եկել: Ես դուրս եկա փողոց. բակում երեխաներ էին խաղում, ու երբ ցանկանում էին միմյանց ձնագնդիով հարվածել, բղավում էին՝ «Յա Գարեգին Նժդեհ», ու հարվածում էին միմյանց: Տեսեք՝ ինչ ոգի է արթնացել 8-10 տարեկան երեխաների մեջ: Ես համարում եմ, որ մենք մեր միսիան կատարել ենք:
