Թեղուտի հարցը՝ ՄԱԿ-ում
Թեղուտի պաշտպանության քաղաքացիական նախաձեռնությունը, 27 հայաստանյան ու միջազգային ոչ կառավարական կազմակերպություններ, ինչպես նաև՝ մարդու իրավունքների միջազգային մեկ փորձագետ շտապ դիմում-բողոքարկում են հղել ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհրդին` Թեղուտի պղնձամոլիբդենային հանքավայրի շահագործման ծրագրի արդյունքում մարդու իրավունքների խախտումների կապակցությամբ:
Դիմումի մեջ, մասնավորապես, ասվում է.
« ՀՀ կառավարությունը հաստատել է ծրագիրը ՀՀ օրենսդրության և միջազգային կոնվենցիաների բազմաթիվ խախտումներով, այդ թվում` մարդու իրավունքների խախտումներով:
Որոշումների ընդունման գործընթացը չի ապահովել ժամանակին և արդյունավետ հանրային իրազեկում և մասնակցություն: Արդյունքում մարդիկ զրկվել են իրենց կյանքին վերաբերող որոշումների ընդունմանը մասնակցելու իրավունքից, ինչպես նաև այլ իրավունքների պաշտպանությունից, այդ թվում` առողջ և անվտանգ շրջակա միջավայրում ապրելու իրավունք, սեփականության իրավունք, մշակութային ժառանգության իրավունք:
Հաշվի չեն առնվել հանքի գործունեության և առաջանալիք թափոնների հետևանքով մարդկանց առողջությանը և էկոհամակարգին խոշոր վնաս հասցնելու բարձր ռիսկերը: Հանքի գործողության արդյունքում կաղտոտվեն խմելու և ոռոգման ջրի աղբյուրներ, կմեծանա սողանքների հավանականությունը, կոչնչանան անտառային մեծ զանգվածներ: Բոլոր նշված ռիսկերն աճելու են` հաշվի առնելով տարածաշրջանի սեյսմիկ ակտիվությունը:
Տեղական բնակչությունը զրկվում է իր մշտական գյուղատնտեսական աշխատատեղերից և ստիպված է աշխատել հանքում: Լայնածավալ հանքարդյունաբերության պարագայում տարածքը ոչ-պիտանի կդառնա գյուղատնտեսության համար տասնյակ հազարավոր տարիներ շարունակ: Ապագայում սա կարող է կտրուկ ավելացնել տեղի բնակչության աղքատության և արտագաղթի մակարդակը:
Ոչնչացման վտանգի տակ են պատմական և մշակութային հուշարձաններ ու նմուշներ:
Թեղուտի դեպքը միակը չէ և Բողոքում նշված վտանգների մեծ մասը վերաբերվում են նաև հանրապետությունում գործող մյուս հանքերին:
Հատուկ զեկուցողները մշտական հրավեր ունեն Հայաստանի Հանրապետության կողմից` մարդու իրավունքների հատուկ գործընթացների իրականացման համար և պատասխանատու են մարդու իրավունքների ամենահիմնական խախտումները հետազոտելու, դիտարկելու, խորհրդատվություն տրամադրելու, հանրային կերպով զեկուցելու և լայնածավալ իրազեկման գործողություններ ձեռնարկելու համար»:
