«Հո իշխանությունները մազոխիստ չե՞ն»

Մեր զրուցակիցն է ԱԺ փոխնախագահ, ՀՀԿ խոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը

– Պարոն Շարմազանով, ՀՀ քաղաքացիները մի քանի օր շարունակ Ազատության հրապարակում նստացույց են անում էլեկտրաէներգիայի սակագնի բարձրացման դեմ, հետո էլ բողոքի ակցիան տեղափոխվեց Բաղրամյան 26: Այս իրավիճակն ինչպե՞ս եք գնահատում:

– Ես ցանկացած օրինական պայքարի մեթոդներին, անկախ նրանից՝ այդ մեթոդները կիսում եմ, թե ոչ, չեմ կարող որևէ բացասական բան ասել: Եթե պայքարն օրենքի շրջանակներում է, խնդիր չկա: Մյուս կողմից՝ մեր քաղաքացիների վրդովմունքը հասկանում եմ, ցանկացած թանկացում դրական երևույթ չէ, պարզապես խնդրին պետք է այս կերպ նայել՝ կա՞ր այլ տարբերակ, թե՞ ոչ: Ես չեմ կարող ասել` հիմա այդ նստացույցն արդյունք կտա՞, թե՞ ոչ: Ես չեմ կարծում, որ Ռոբերտ Նազարյանի հանձնաժողովը սրտացավ չի եղել, կամ ամեն հնարավորը չի արել: Մյուս կողմից` ես հարգում եմ մեր քաղաքացիների պայքարն օրինական մեթոդներով: Կարծում եմ՝ ապագայում հանձնաժողովն ավելի հետևողական պետք է լինի:

– Դուք եղե՞լ եք Ազատության հրապարակում:

– Չեմ եղել, ես իմ գործն անում եմ Ազգային ժողովում, քաղաքացիները՝ այնտեղ: Ես այն կարծիքին չեմ, որ հանձնաժողովը ոչինչ չի արել, իշխանությունը ոչինչ չի արել, նստել ենք թախտին, սպասել ենք բախտին: Եվ այն կարծիքին չեմ, որ մեր երկրում բոլոր հարցերը կարելի է լուծել նստացույցով, հացադուլով: Չնայած երիտասարդ տարիներին ես ինքս նման պայքարի մեթոդների եմ դիմել՝ և՛ նստացույցի, և՛ հացադուլի նախագահի նստավայրի առջև: Դրա համար իրենց շատ լավ հասկանում եմ: Բայց միշտ չէ, որ նման պայքարի մեթոդներն ընդունելի են:

Այն տպավորությունը, որ հանձնաժողովը, իշխանությունը չեն արել ինչ-որ բան, որ 7 դրամով չթանկանա, այդպես չի: Դա ցանկացածիս վրա ազդում է, և ես հավատում էի Ռոբերտ Նազարյանի անկեղծությանը: Բայց միևնույն ժամանակ` ցանկացած թանկացման ես դեմ եմ: Որևէ մեկի շահերից և առաջին հերթին` իշխանության շահերից չի բխում, որպեսզի թանկացում լինի: Հո իշխանությունները մազոխիստ չե՞ն:

– Եթե հետհայացք ձգենք նախադեպերին՝ Մաշտոցի պուրակ, «ոչ 150 դրամին» և մյուս ակցիաները, տեսնում ենք, որ քաղաքացիական հասարակության շրջանում բողոքն ավելանում է, ու ավելի հաճախակի են դառնում նման ընդվզումները: Իշխանությունը զգո՞ւմ է բողոքի ալիքի ուժգնացումը, ու, ըստ Ձեզ, ինչի՞ կարող է դա հանգեցնել:

– Գիտեք, իշխանությունը լուսնից չի իջել, որ չգիտակցի, որ ցանկացած թանկացում մեր երկրում դրական երևույթ չէ: Բայց կա օբյեկտիվ թանկացում և կա սուբյեկտիվ թանկացում: Նախ և առաջ՝ ցանկացած թանկացում ձեռնտու չի իշխանություններին հենց քաղաքական տեսանկյունից: Բացի այն, որ մեր հասարակության վիճակն է վատանում, հավելյալ սոցիալական բեռ է քաղաքացիների վրա, զուտ պրագմատիկ տեսանկյունից՝ սա ավելորդ քննադատելու տեղիք է մեր օպոնենտների համար, և իրենք դրանից շատ լավ օգտվում են: Սա փաստ է: Եվ եթե իշխանությունը գնում է այդ քայլին, ուրեմն չկա այլ ճանապարհ: Եթե կա, թող ցույց տան: Այնպես չի, որ իշխանությունն է թանկացնում:

Ո՛չ, իշխանությունը չի թանկացնում: Սա սեփականաշնորհված կառույց է, որն ունի իր կարծիքը, և կա անկախ հանձնաժողով, որը 17 դրամն իջեցրել է 6.93-ի: Ես մասնագետ չեմ, որպեսզի փորձագիտական գնահատական տամ՝ 6.93-ը ճի՞շտ էր, թե՞ ճիշտ չէր: Ես կարող եմ ասել` ցանկալի՞ է, թե՞ ցանկալի չի: Իհարկե, ցանկալի չի որևէ մեկի համար, այդ թվում` առաջինն իշխանության համար ցանկալի չի: Ես էլ եմ գնում տուն, հարևանները հարց են տալիս, Ալավերդիում էի, այնտեղ են հարցնում, և այնտեղ խնդիրներն ավելի շատ են, սոցիալական խմբերն ավելի անապահով ենգ խնդիրն այն է՝ այդ 7 դրամին այլ տարբերակ կա՞, թե՞ չկա: Աշխարհը գնում է էլեկտրաէներգիայի թանկացման ճանապարհով:

– Այո, բայց, ի վերջո, մարդկանց բողոքն իշխանությունից է:

– Իշխանությունից են բողոքում, որովհետև յուրաքանչյուր պրոցեսի համար պատասխանատուն իշխանությունն է: Իշխանությունն ամեն ինչում մեղավոր չէ, բայց պատասխանատուն իշխանությունն է: Այլ տարբերակ չկա, պետք է լուսնից եկած լինենք, որ չտեսնենք: Բայց միևնույն ժամանակ` չպետք է ամեն ինչ ծայրահեղացնել: Ես այնքան ուրախ կլինեմ, որ առհասարակ որևէ բան չթանկանա մեր երկրում: Իշխանությունը ձեռքերը ծալած չի նստել, Սոցապնախարարությանը հանձնարարել է` սոցիալապես անապահով խավերին հնարավորինս սուբսիդավորի:

– Այս իրավիճակի հանգուցալուծումն ինչպե՞ս եք տեսնում:

– Ես չեմ որոշողը: Ես՝ ճանաչելով Ռոբերտ Նազարյանին և հանձնաժողովից մի քանիսին, կարող եմ ասել, որ նրանք իմ երկրի սրտացավ քաղաքացիներ են և, եթե ավելին հնարավոր լիներ, իրենք ավելին կանեին: Այդ նույն 100-150 դրամը կախված էր Երևանի քաղաքապետարանից, այսինքն՝ խնդիրը Հայաստանի իշխանությունները չեն: Ապրանքը թանկանում է, ՀՀ իշխանությունները հանձնարարական են իջեցնում նախարարությանը՝ սուբսիդիաները վերանայելու համար: Կառավարությունն իր խնդիրն այստեղ լուծում է:

Մյուս կողմից` երկրորդ կարծիքը կա՝ ՀԷՑ-ն ասում է 7 դրամով չի կարող աշխատել, 17 դրամ պետք է ավելանա, Նազարյանն էլ ասում է՝ 6.93-ը նորմալ է, քաղաքացիներն էլ ասում են` 6.93-ը նորմալ չի, պետք է ընդհանրապես չթանկանա: Հանգուցալուծումը փոխզիջումն է, փոխզիջումն էլ եղել է: Եթե տարբերակը նա է, որ 7 դրամ չթանկացնենք, ցանցերը կպայթեն, այդպես չի: Ես ուզում եմ, որ բոլոը հասկանան՝ ՀՀ իշխանության ուշքը չի գնում թանկացումների համար: Եվ եթե քաղաքական առումով որևէ մեկը վնաս է կրում, դա իշխանությունն է: Ինչ լինում է այս երկրում, ասում են` Հանրապետականն է մեղավոր:

– Այս իրավիճակում կառավարությունն ԱԺ արտահերթ կարգով բերեց մի քանի օրինագծեր, որոնք նույնպես հանրության բողոքն առաջացրին, մասնավորապես՝ ակցիզային հարկի վերաբերյալ, և նկատվեց որոշակի հակադրություն իշխանական պատգամավորների ու կառավարության միջև: Դուք տեսնո՞ւմ եք, որ հակադրություն կա կառավարության ու խորհրդարանի մեծամասնության միջև:

– Որևէ հակադրություն չկա կառավարության ու ԱԺ մեծամասնության միջև: Սա որպես ՀՀԿ գործադիր մարմնի ներկայացուցիչ եմ ասում, և՛ որպես կուսակցության խոսնակ եմ ասում, և՛ որպես ԱԺ փոծնախագահ եմ ասում: Կառավարությունը և ԱԺ մեծամասնությունը մեկ քաղաքական թիմ են, որի ղեկավարը կուսակցության առաջնորդն է: Բնականաբար, որպես մեծ քաղաքական կուսակցություն` տարբեր հարցերի շուրջ մենք կարող ենք ունենալ տարբեր կարծիքներ: Ի գիտություն մեր քաղաքացիների` ասում եմ՝ ՀՀԿ-ն Խկհհ չի, որտեղ բոլորը մի կարծիքի ծափահարեն: ՀՀԿ-ն առողջ քաղաքական կուսակցություն է, որտեղ պարբերաբար կարող են լինել այս կամ այն քաղաքական հարցի վերաբերյալ դեբատներ, և դա շատ նորմալ է, և այդ դեբատների արդյունքում մենք գալիս ենք ընդհանուր հայտարարի:

Պարզապես կուսակցական կարգապահությունը, ինչպես ցանկացած կուսակցական կարգապահություն ցանկացած երկրում, պահանջում է, որ քննարկումներից հետո, երբ գալիս է որոշման պահը, ինչ որոշում կայացնում է կուսակցությունը, պետք է կուսակցականները կատարեն: Սա նորմալ է: Նույնը ԱՄՆ-ում է և այլուր: Այսինքն՝ էն բոլոր կարծիքները, որ նման բան կա, դա մտացածին է, մեծամասնությունը վստահում է Հովիկ Աբրահամյանին ու կառավարությանը, և մեծամասնությունը` կառավարության հետ մեկտեղ, իրականացնում է նախագահի քաղաքականությունը:

– Այսինքն՝ այս փուլում գործադիրում փոփոխության անհրաժեշտություն չե՞ք տեսնում:

– Մեզ մոտ փոփոխության հարց երբեք չի քննարկվել: Մենք ոչ թե պետք է խոսենք փոփոխության մասին, այլ պետք է իրականացնենք փոփոխությունները մեր բարեփոխումների արդյունքում:

– ՀՀ քաղաքացին ինչպե՞ս կարող է վստահել քաղաքական մեծամասնությանը, եթե հենց Դուք Ձեր խոսքում բացահայտ ասել եք, որ նախագահի պաշտոնավարման ժամկետը կլրանա, ու նախագահը կորոշի՝ ով է հաջորդը:

– Ես ցավում եմ, որ կոնտեքստից հանեցին ու տենց աժիոտաժ սարքեցին: Խոսքը գնացել էր Մովսես Հակոբյանի նշանակման մասին, այնուհետև Սեյրան Օհանյանին՝ որպես ՀՀ իշխանության կողմից նախագահի թեկնածու առաջադրելու: Ես էլ ասել եմ, որ նախ` 3 տարի ժամանակ կա, կոռեկտ չի դրա մասին խոսել, երբ գա ժամանակը, գործող նախագահը, որը քաղաքական մեծամասնության ղեկավարն է, կառաջարկի` ոչ թե` ով է նախագահը, այլ կառաջարկի նախագահի մեր թեկնածուին: Որևէ մեկի համար գաղտնի՞ք է, կամ խնդիր կա՞, որ կուսակցության նախագահի կարծիքը կուսակցության քննարկումների մասին է, ժողովրդի ընտրության մասին չէ:

Հեքիաթ դարձրին, Շարմազանովը ժողովրդին մի կողմ է դրել… խոսքը դա չի եղել: Խոսքը եղել է իշխանության թեկնածուի մասին: Իմ ի՞նչ գործն է՝ Նիկոլ Փաշինյանն ում կառաջադրի, Լևոն Զուրաբյանն ում կառաջադրի, կամ «Բարգավաճը»: Դա իրենց խնդիրն է: Խոսքը գնացել է մեր կողմից առաջադրված թեկնածուի մասին, և, քանի որ Սերժ Սարգսյանն իշխող քաղաքական ուժի ղեկավարն է, բնականաբար, կուսակցական քննարկումների արդյունքում` ինքն էլ պետք է առաջադրի: Ես ափսոսում եմ, որ նման աժիոտաժ բարձրացավ: Ես էդքան ապուշ չեմ, էդքան էլ հիմար չեմ, որ նման բան ասեմ: Խոսքը գնացել է Սեյրան Օհանյանի՝ որպես իշխանության թեկնածուի մասին: Եվ, բնականաբար, կուսակցության նախագահն էլ՝ որպես իշխանության ղեկավար, եթե բարով-խերով 17 թվին մենք էլի հաջողության հասնենք, մեր սիրելի քաղաքացիները մեզ վստահեն, բնականաբար, իշխանական թեկնածուի անունը պետք է տա իշխանության կուսակցության ղեկավարը՝ կուսակցության հետ քննարկելուց հետո: Սա՝ մեկ: Երկրորդ՝ ով կառաջադրվի՝ մեր ի՞նչ գործն է: Երրորդ՝ սահմանադրական բարեփոխումները կլինեն, կտեսնենք` ոնց է գնում, ինչ է լինում: Էդպիսի աժիոտաժ պետք չէր: Ես էդ գործիչը չեմ, որ նման բան ասեր:

«168 ԺԱՄ»