Հայաստանը, որպես էլեկտրաներգիա արտահանող երկիր, չի տեղավորվում Անկարայի ու Բաքվի տարածաշրջանային նկրտումների մեջ. Վահե Դավթյան
Քաղաքագետ Վահե Դավթյանը Ֆեյսբուքի իր էջում գրում է. «Իրականում, հայ-թուրքական էներգետիկ փոխգործակցությունն արդեն ընթանում է, ինչպես ասում են՝ «գետնի վրա»: Ու խոսքը Թուրքիայից նավթամթերքի ներկրման մասին չէ, ինչի մասին գրել էի օրերս:
Democracy & Freedom Watch-ի համաձայն՝ 2025 թ. հունվար-հոկտեմբեր ժամանակահատվածում Հայաստանը Վրաստանի տարածքով Թուրքիա է արտահանել 30,60 մլն կՎտ.ժ էլեկտրաէներգիա:
Մեկ տարի առաջ գրել էի նաև, որ 2024 թ.-ին այդ ցուցանիշը հասել էր 60 մլն կՎտ.ժ -ի (հղումները կտամ մեկնաբանություններում):
Հիմա հարց՝ ինչու՞ է Երևանը լռում այդ մատակարարումների մասին: Ինչու՞ դրանք չեն ներկայացվում որպես ձեռքբերում, Հայաստանի էներգետիկ համակարգի զարգացման արգասիք, իշխանությունների գեոտնտեսական հանճարի դրսևորում:
Պատճառը ծավալը չէ, որը, այո, խիստ սահմանափակ է: Նույն ժամանակահատվածում Վրաստանի տարածքով Ադրբեջանից Թուրքիա է մատակարարվել 594,15 մլն կՎտ, Ռուսաստանից Թուրքիա՝ 202,66 մլն կՎտ.ժ: Այս թվերի ֆոնին, իհարկե, մեր 30 մլն-ը խիստ սիմվոլիկ է: Բայց այդուհանդերձ շատ կարևոր է տարածաշրջանի էներգետիկ լանդշաֆտի փոխակերպման համատեքստում:
Ի վերջո, Ադրբեջանից Հայաստան ներկված բենզինի ծավալն էլ էր սիմվոլիկ, ինչը, սակայն, չխանգարեց ներկայացնել դա որպես դարակազմիկ իրադարձություն:Հայաստանից Թուրքիա էլեկտրաէներգիայի արտահանումը հանրային-քաղաքական խոսույթի առարկա չդարձնելը, կարծում եմ, ունի պարզ պատճառ. Անկարան ինքն է փորձում դիրքավորվել որպես էլեկտրաէներգիա արտահանող երկիր, ինչը արտացոլված է մի շարք ռազմավարական փաստաթղթերում:
Հայաստանը որպես էլեկտրաներգիա արտահանող երկիր չի տեղավորվում Անկարայի ու Բաքվի տարածաշրջանային նկրտումների մեջ: Եթե որևէ երկիր էլեկտրաէնեիգիա է արտահանում, ուրեմն ունի արդյունաբերական ներուժ ու, հետևաբար, սեփական ռազմավարական կշիռը բարձրացնելու որոշակի ռեսուրս (սա է պատճառը, որ Անկարան խոսում է Հայկական ԱԷԿ-ի փակման անհրաժեշտության մասին):
Մինչդեռ Հայաստանը թուրք-ադրեբջանական ճանապարհային քարտեզներում ոչ թե արդյունաբերական և էներգետիկ կենտրոն է, այլ լավագույն դեպքում՝ սերվիսային միավոր: Քարավան-սարայ:
Հարց է առաջանում՝ ինչու՞ է այդ դեպքում Թուրքիան էլեկտրաէներգիա ներկրում Հայաստանից: Պատճառը զուտ տնտեսական է:
Էներգետիկ հաշվեկշռի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ Թուրքիայում առկա են էլեկտրաէներգիայի դեֆիցիտի ռիսկեր՝ պայմանավորված էլեկտրաէներգիայի պահանջարկի արագ աճով և գեներացիայի համեմատաբար դանդաղ ընդլայնմամբ։ Նշված անհամաչափությունը հատկապես զգայուն է համակարգի պիկային ռեժիմներում: Միաժամանակ, 2026 թ.-ին սպասվող Աքքույու ԱԷԿ-ի շահագործման հանձնումը թույլ կտա Անկարային հաղթահարել այդ խնդիրը:
