«Իշխանական շրջանակների կողմից անհասկանալի և ամբողջովին ոչ ադեկվատ հայտարարություններ են արվում․ Այն չի բխում մեր ազգային ու պետական շահերից և ուղղակի վտանգավոր է»․ «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է. «Ապրիլի 24-ին ընդառաջ որոշակի ազդակներ կան ԱՄՆ-ի կողմից Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացի տեսանկյունից: Թուրքագետ Անուշ Հովհաննիսյանը, հետհայացք նետելով նախկինում առկա գործընթացներին, «Փաստի» հետ զրույցում նշեց, որ ԱՄՆ գործող նախագահը, առավել քան երբևէ, մոտ է Ցեղասպանության բառն արտաբերելուն:
«Այս տարի իրավիճակն այլ է: ԱՄՆ գրեթե բոլոր նահանգները իրենց բանաձևերով ընդունել են Հայոց ցեղասպանությունը: Բացի այդ, թե՛ Ստորին պալատը, թե՛ Սենատը նույնպես ընդունել են Հայոց ցեղասպանության ճանաչման ու դատապարտման բանաձևերը: Ըստ էության, գործադիրի ղեկավարի՝ ԱՄՆ նախագահի վերոնշյալ քայլն է մնացել: Մյուս կողմից՝ Բայդենն իր ելույթներով բազմիցս հրապարակայնորեն խոստացել է, որ նախագահ դառնալուց հետո այդ տերմինը կկիրառի: Մեծ հավանականությամբ, կարելի է ասել, որ դա տեղի կունենա: Մյուս կողմից էլ՝ Հայոց ցեղասպանության խնդիրը միշտ էլ մեծ տերությունների կողմից եղել է որոշակի գործիք՝ Թուրքիայի վրա ճնշում գործադրելու համար, իսկ ԱՄՆ և Թուրքիա հարաբերությունները չափազանց լարված են: Սա այն հանգամանքն է, որը նույնպես կարող է ազդեցություն ունենալ»,-ասաց մեր զրուցակիցը:
Ինչ վերաբերում է Թուրքիայի արձագանքներին, Ա. Հովհաննիսյանը նշեց, որ դրանք դեժավյու են հիշեցնում: «Երբ ամեն անգամ որևէ պետություն կամ այլ մարմին Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձևեր է ընդունում կամ պատրաստվում է քննարկել խնդիրը, թուրքական կողմն արձագանքում է շանտաժի լեզվով: Հիմնականում շեշտում են, որ դա կվնասի տարբեր երկրների հետ ունեցած հարաբերությունները, եթե երկրները ՆԱՏՕ-ի անդամ են, վկայակոչում են նաև ՆԱՏՕ-ում նույն դաշինքում գտնվելու հանգամանքը»,-ասաց նա՝ շեշտելով, որ ամեն դեպքում, այդ սպառնալիքները նախկինում չեն խանգարել մի քանի երկրների կողմից Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացին:
Նրա խոսքով, ԱՄՆ-ի նախագահի կողմից Ցեղասպանության հնարավոր ճանաչման հետ կապված Թուրքիայի անհանգստությունը պայմանավորված է մի քանի հանգամանքով. «Նախ՝ այն կարող է դոմինոյի էֆեկտ ունենալ, և մի շարք այլ երկրներ կարող են հետևել այդ օրինակին, երկրորդ՝ իսկապես լուրջ հարված կլինի Թուրքիայի՝ առանց այդ էլ Էրդողանի արկածախնդրության հետևանքով լուրջ հարվածների արժանացած իմիջին: Կա նաև մեկ այլ հանգամանք՝ կապված գույքային պահանջների հետ: ԱՄՆ-ի նահանգներից մի քանիսում՝ հատկապես Կալիֆորնիայում, ԱՄՆ-ի՝ ծագումով հայ քաղաքացիների կողմից Թուրքիայից փոխհատուցման պահանջներով մի քանի հայցեր են ներկայացնել: Մասնավորապես, մարդիկ առաջին ատյանի դատարանում ապացուցել են, որ Ինջիրլիկ ավիաբազայի տարածքների մի մասը հայկական ժառանգություն է:
Դատը շահել են, բայց այն սառեցվել է, որովհետև այն չի կարող բարձրանալ ֆեդերալ մակարդակ, քանի որ գործադիր իշխանությունը 1915 թ. դեպքերը որպես ցեղասպանություն չի ճանաչում: Եթե ֆեդերալ մակարդակով այն ճանաչվի, սառեցված հայցերը կարող են վերականգնվել: Եվ այստեղ կարող է Ցեղասպանության հետևանքներով փոխհատուցումների խնդիր առաջանալ: Իսկապես լուրջ փաստաթղթեր կան, որոնք կարող են դատարաններ ներկայացվել»:
Ինչ վերաբերում է դիտարկումներին, ըստ որոնց, ճանաչման գործընթացի ճանապարհին կարող է խոչընդոտ հանդիսանալ հաշտեցման, ինչպես նաև հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավման դիսկուրսը, թուրքագետը հիշեցրեց, որ Թուրքիան իր պաշտոնական փաստարկներում նշում է նաև այն հանգամանքը, թե հիմա շատ կոնստրուկտիվ երկխոսություն է վարում Հայաստանի հետ, և ճանաչումը կարող է խանգարել այն գործընթացներին. «Այս փաստարկը ևս դեժավյուի էֆեկտ ունի: Հիշենք 2008 թվականը՝ ֆուտբոլային դիվանագիտության շրջանը: Այդ ժամանակ թուքերը այս փաստարկը նույնպես օգտագործում էին՝ կանխելու Բարաք Օբամայի կողմից Ցեղասպանություն եզրի արտաբերումը: Ամեն անգամ նույն վտանգի պարագայում նաև այդ փաստարկն են բերում՝ ասելով, թե հաշտեցման գործընթացը կարող է տապալվել: Բայց դա լուրջ չէ: Եթե երկրի՝ տվյալ դեպքում ԱՄՆ-ի պետական ու ազգային շահը թելադրում է ճանաչել Ցեղասպանությունը, ապա, անկախ գործընթացներից, դա տեղի կունենա: Այլ խնդիր է, որ այդ փաստարկները կարող են օգտագործել որպես պատրվակ, որպես բացատրություն, թե ինչու չարեցին այդ քայլը: Վտանգն այդտեղ է»:
Այս համատեքստում անդրադառնալով նաև Հայաստանի իշխանության ներկայացուցիչների «խաղաղասիրական» հայտարարություններին՝ կապված նաև հայ-թուրքական հարաբերությունների հետ, Ա. Հովհաննիսյանը նշեց. «Իշխանական շրջանակների կողմից անհասկանալի և ամբողջովին ոչ ադեկվատ հայտարարություններ են արվում: Չեմ կարծում, որ սա ճիշտ ու ադեկվատ քաղաքականություն է: Այն չի բխում մեր ազգային ու պետական շահերից և ուղղակի վտանգավոր է, որովհետև մենք գիտենք, որ Թուրքիան Հայաստանի հետ առանց նախապայմանների լեզվի չի խոսում, որոնց թվում ՀՀ-ի կողմից Ցեղասպանության միջազգային ճանաչումից հրաժարվելն է: Այս համատեքստում նմանատիպ խոսակցությունները հատկապես Ապրիլի 24-ի նախօրյակին իսկապես կարող են լուրջ վտանգել գործընթացը: Նման պայմաններում, երբ դու պարտված երկիր ես, և քո անվտանգային ու ազգային դիմադրողականության համակարգերն այս աստիճան թուլացած են, թուրքի հետ այս իրավիճակում երկխոսելը կնշանակի գնալ ու գայլի երախը մտնել: Մի կողմից՝ դա այս իրավիճակում ոչ ադեկվատ է, մի կողմից էլ՝ այս իշխանությունները չեն, որ կարող են այդ երկխոսությունը վարել»:
