«Արվեստում այլ մղիչ ուժեր, դրդապատճառներ կան». Վահան Արծրունի
Կոմպոզիտոր, երգիչ Վահան Արծրունին «Երևանի երաժշտական գունապնակ» խորագրով համերգների շարքով հանդես կգա Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանում: Այս և այլ հարցերի շուրջ «Արմենպրես»-ը զրուցեց ինքնատիպ երաժիշտի հետ:
– Ստեղծագործում եք տարբեր ժանրերում. ո՞ր երաժշտական ուղղությունն եք ձերը համարում:
– Այն, ինչ ինձ անհետաքրքիր է, դուրս է իմ ուշադրության դաշտից: Երաժշտական տեսակները, ձևաչափերը, որոնց տիրույթում ես ցանկանում եմ ինքնադրսևորվել, գրավում են ինձ: Իմ ձայնասկավառակները ժանրային առումով տարբեր են՝ կամերային, էլեկտրոնային, ռոք… Բոլորն էլ հավասար չափով հարազատ են, իմն են, և որևէ տարբերություն չեմ դնում այդ ուղղությունների միջև: Սա կյանքի տեսակ, կենսակերպ է, բացահայտում է իմ ներաշխարհը:
– Ձեր լսարանի շարքերը համալրվու՞մ են երիտասարդներով:
– Բեմ բարձրանալով՝ տեսնում եմ լեփ-լեցուն դահլիճներ և պետք է նշեմ, որ երիտասարդները գերակշռում են: Ստեղծագործական գործունեության ընթացքում «ագրեսիվորեն» ներթափանցում եմ երիտասարդների տարածք: Վերջին երկու համերգներս «Այբ» դպրոցում էին և թատերական ինստիտուտում: 2017 թվականին համերգային ծրագրով հանդես կգանք նաև Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում՝ ճեմարանի ուսանողների համար:
– Համաձա՞յն եք պահանջարկ-առաջարկ հասկացության հետ:
– Այդ գաղափարը հատուկ է տնտեսական դաշտին: Արվեստում այլ մղիչ ուժեր, դրդապատճառներ կան: Այլ կերպ է հաստատվում գեղագիտական-քաղաքակրթական նիշը, որն առավել կարևոր է մեր ազգի համար: Մենք դարեր շարունակ գոյատևել ենք և պահպանել մեր տեսակը, քանի որ հավատարիմ ենք եղել այդ քաղաքակրթական, մշակութային, ոչ առևտրական ու քաղաքական հայի տեսակին: Իսկ տարանջատված և արժեքների մասին պատկերացումը կորցրած հանրությունը մատնված է տգիտության:
– Ելք տեսնու՞մ եք:
– Իհարկե, արժեքների ուղղակի քարոզում: Օրինակ՝ օպերային երգչախմբի մենակատարները երեք տարի է՝ շրջում են Հայաստանի քաղաքներում, մարզերում, զորամասերում՝ ներկայացնելով դասական երաժշտություն: Նրանք և ես ընտրում ենք այն վայրերը, որտեղի ժողովուրդը ճակատագրի բերմամբ հնարավորություն չունի դիտել «Տոսկան», «Անուշը»… Սա կոչվում է լուսավորչական աշխատանք, որին ես հավատարիմ եմ:
– Ձեր երաժշտությունը սահմաններ չունի: Այն ընկալելի է նաև օտարներին…
– Բոլոր ձայնասկավառակներս թողարկվում են արտերկրում՝ Ֆրանսիայում, ԱՄՆ-ում կամ Ռուսաստանում: Հայաստանում հանդիսատեսը համերգներին ներկա գտնվելու հնարավորություն ունի, և ես չեմ գանգատվում: Օրինակ՝ «Կոմիտաս. տասը հայտնություն» ձայնասկավառակը երեք անգամ վերաթողարկվել է: Ֆիլմերի համար երաժշտությունն ինձ պատվիրում են բացառապես արտերկրից: Վերջին կինոնկարը, որի համար երաժշտություն եմ գրել, նկարահանվել է Իրանում, բայց ղարաբաղյան թեմայով: Պայմանական անունը «Քարվաճառ Եվա» է, ռեժիսորը՝ Անահիտ Աբատը:
– Խնդրում եմ՝ ներկայացնեք նաև ձեր առաջիկա ծրագրերը:
– Անցյալ տարի ծննդյանս 50-ամյակի և ստեղծագործական գործունեությանս 30-ամյակի կապակցությամբ տարբեր գեղագիտությամբ հինգ համերգ տվեցի՝ կամերային համերգից սկսած մինչև սիմֆո-ռոք: Այդ ծրագրերով հանդես գալով՝«ազատվեցի» քաղցր բեռից: Այնուհետև կազմեցի «Trio Nuovo»-ն: Խմբի դաշնակահարը Մադաթ Ավանեսովն է, իսկ ֆլեյտահարը՝ Նելլի Մանուկյանը: Ներկայիս ստեղծագործություններում տարբեր երաժշտական լուծումներ ենք գտել՝ օգտագործելով ստեղնային գործիք, որը երբևէ չի եղել իմ երաժշտության մեջ: Հանդես ենք եկել ութ համերգով և դեկտեմբերին եզրափակիչ համերգ կներկայացնենք Գաֆեսչյան արվեստի կենտրոնում: Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանի վերաբացումից հետո մեծ համերգային նախագիծ ենք իրականացնելու այնտեղի նորացված հիանալի դահլիճում: Ծրագիրը կրում է «Երևանի երաժշտական գունապնակ» խորագիրը, և ես նախագծի գեղարվեստական ղեկավարն եմ: Կարծում եմ՝ Հայաստանի մշակութային կյանքում այդ հաստատությունը մեծ դեր կկատարի:
Հարցազրույցը վարեց Անժելա Համբարձումյանը
