Հիմա քաղաքական ուժերը, որոնք «ոչ»-ի արշավ են ուզում սկսել, թող մտածեն՝ ո՞ւմ ջրաղացին են ջուր լցնում»
Մեր զրուցակիցն է ՀՅԴ Բյուրոյի քաղաքական ներկայացուցիչ, ԱԺ ՀՅԴ խմբակցության ղեկավար Արմեն Ռուստամյանը:
– Պարոն Ռուստամյան, ռուսական շրջանակները սկսել են բացասական տեսակետներ արտահայտել Հայաստանում սահմանադրական փոփոխությունների մասին: «Դեմ» փաստարկներից մեկն է, օրինակ, ԵՏՄ նախագահների հանդիպման ժամանակ Հայաստանն ո՞վ պետք է ներկայացնի, կամ արագ որոշում է պետք կայացնել՝ ինչպե՞ս պետք է դա արվի, և նման այլ հարցեր: Ի՞նչ կարծիքի եք այս մասին:
– Նախ՝ չառանձնացնելով որևէ երկիր, որովհետև ես չեմ ուզում, որ տվյալ երկրի դեմ հնչեն հայտարարությունները, որովհետև մենք ինչ անում ենք, անում ենք հանուն Հայաստանի: Ես վստահ եմ, որ այն համակարգը, որ մենք ուզում ենք ներդնել՝ խորհրդարանական կառավարման, շատ ավելի է մեծացնելու Հայաստանի անկախության մակարդակը, որովհետև մի հոգի չի որոշում ընդունում: Օրինակ՝ հիմա արտաքին քաղաքականությունը որոշում ու իրականացնում է նախագահը: Հենց այդ դրույթը փոխվել է, դա մշակում և իրականացնում է կառավարությունը, այսինքն՝ կոլեգիալություն գոյություն ունի և որևէ մեկը չի կարող փոխարինել նույն կոլեգիալ մարմնին: Վարչապետը չի փոխարինում կառավարությանը, այլ իրականացնում է այն որոշումները, որոնք կառավարությունն ընդունել է:
– Հենց դա խնդիր չի՞ առաջացնում ԵՏՄ տեսանկյունից:
– Հիմա քանի որ վարչապետը չի փոխարինում կառավարությանը, չի կարող նաև ներկայանալ այն անձը, որը կարող է միանձնյա որոշումներ կայացնել: Սա մեզ համար լավ է: Կարող է ուրիշների համար վատ է, որոնք սովոր են նստել և տեսնել էնպիսի անձանց, որոնք միանձնյա կորոշեն:
– Բայց մեզ համար լավ էր ԵՄ գնալը, ոչ թե ԵՏՄ:
– ԵՄ գնալը լավ էր, բայց ամեն ինչ ժողովրդի գիտությամբ տեղի չունեցավ, որովհետև որոշողը մեկն էր և որևէ մեկը չէր կարող ասել, որ այդ մեկը գերազանցել է սահմանադրական լիազորությունները, որովհետև տրված է նախագահին այդ լիազորությունը: Հիմա սա մեզ բերելու է շատ ավելի մեծ անկախություն և պաշտպանվածություն, որ գոնե որոշումները կայացվի ոչ թե մեկ անձով, այլ կայացվի կոլեգիալ մարմնով և նաև ԱԺ անմիջական մասնակցությամբ: Հիմա վերադառնանք նաև մեր անցյալին, եթե բոլոր որոշումները, նույն հայ-թուրքականից սկսած, ացնեին ԱԺ-ով, բոլորովին այլ որակ կունենայինք ու բոլորովին այլ որոշումներ ու լուծումեր կկայացվեին: Այսինքն՝ մենք սրանով տեսնեում ենք, որ ընդհակառակը, մեր անկախության մակարդակն ավելի է բարձրանում: Իսկ ինչ վերաբերում է ֆորմալ առումով, նախագահների հավաքներին, ապա այժմ ավելի մեծ աշխարհաքաղաքական կենտրոն է ամրապնդվում՝ ԲՐԻՔՍ-ը, որի մեջ, օրինակ՝ Հնդկաստանը, խորհրդարանական համակարգ ունի: Այսինքն՝ այդպես չէ, որ Հայաստանը միակն է լինելու և, օրինակ, Հնդկաստանի հետ միասին կներկայանանք որպես խորհրդարանական կառավարման համակարգ ունեցող երկիր: Ինչո՞ւ մի դեպքում կարելի է հարաբերվել, մյուս դեպքում:
– Բայց Մոսկվան մեզ թելադրեց սեպտեմբերի 3-ի որոշումը, իսկ մինչև ԲՐԻՔՍ-ը ԵՏՄ կազմում ենք, որի նախաձեռնողը Ռուսաստանն է:
– Դա է, որ մեզ պետք չէ, որ ինչ-որ մեկը մեզ որոշում թելադրի:
– Ի՞նչ ռեսուրս, ի՞նչ ներուժ ունի Հայաստանը, որ այս դեպքում հակադրվի:
– Այս ներուժն ունի, որ կառավարման համակարգն է փոխվում:
– Իսկ եթե չթողնե՞ն գործը հասնի հանրաքվեի կամ հանրաքվեն խափանեն:
– Ես չեմ կարծում, որ հանրաքվեն կխափանեն: Այդքան պետք չէ գերագնահատել դրսի ազդեցությունները, որ կարող է չթողնեն: Ուղղակի որևէ մի երկիր չի կարող ազդել տվյալ երկրում քաղաքական համակարգը փոխելու հետ կապված գործընթացների վրա: Ուղղակի միջամտությամբ չի կարող նման բան տեղի ունենալ: Հակառակը, եթե ինչ-որ բան կորցրել ենք Եվրամիության հետ հարաբերություններում, հիմա այս հարցով շատ հեշտ կարող ենք վերագտնել դա: Եվ պատահական չէ, որ եվրոպական մյուս բոլոր կառույցները ողջունում են այս գործընթացը: Օրինակ՝ Եվրոպայի խորհուրդը ողջունում է, ես մոնիթորինգի հանձնաժողովում եմ, և շատ դրական են վերաբերում այս փոփոխություններին:
– Եվ ինչը ողջունում են եվրոպայում, չեն ողջունում Կրեմլում, այս խնդիրը կա ու մնում է:
– Այդ խնդիրը միշտ էլ եղել է, բայց եթե մենք կառչած ենք մնում մեր նվազագույն անհրաժեշտ կենսական նշանակություն ունեցող պահանջներից և շահերից, որևէ մեկը չի կարող մեզ այդ ճանապարհից շեղել, ես վստահ եմ: Պետք չէ գերագնահատել նույն գերտերությունների դերակատարությունը ամենամանրամասն խնդիրների մեջ: Եթե մենք ազգովի որոշել ենք այդ ճանապարհով գնալ, նրանք չեն կարող մեզ այլ բան պարտադրել: Գուցե որևէ մեկին դուրս չգա, որ մենք ընդհանրապես անկախություն ենք հռչակել ու, եթե հետ գնանք այն տարիները, եթե իրենց լսեինք, անկախություն էլ չպետք է հռչակեինք: Բայց ի վերջո ազգը ազգ է նրանով, որ կարողանում է իր շահը պաշտպանել, ինչքան էլ մյուսներին դուր չգա:
– ՌԴ-ում բազմահազար հայրենակիցներ ունենք, որոնք աշխատանքային միգրանտներ են, արդյոք նրանց հետ կապված խնդիրներ չեն առաջանա՞:
– Ես կարծում եմ, որ մենք այդպիսի խնդիր չենք ունենալու: Կարող է ոմանց դուրը չգա, Ռուսաստանում ինչ-որ շրջանակների, որովհետև, մեզանից լավ են հասկանում, որ սա անկախության մակարդակի բարձրացում է նշանակում: Եվ այն հայտնի խոսքը՝ «куда денется Армения», կարող է հող չունենալ, բնականաբար, կարող է մի քիչ անհանգստանան: Բայց մենք պետք է նրանց հանգստացնե՞նք անընդհատ, չէ, մենք պետք է մեր խնդիրները լուծենք:
– Այսինքն՝ կարծում եք, որ Հայաստանը կկարողանա՞ դիմակայել:
– Այո, ու հիմա քաղաքական ուժերը թող մտածեն, որոնք «ոչ»-ի արշավ են ուզում սկսել՝ ո՞ւմ ջրաղացին են ջուր լցնում: Եվրոպական արժեքներից էին խոսում, Հայաստանի անկախության ձեռքբերման կարևոր հանգամանքից էին խոսում, հիմա «ոչ» են ասում, որ ի՞նչ լինի: «Ոչ» են ուզում նրանք, ովքեր չեն ուզում, որ մեր անկախության մակարդակը բարձրանա:
