Գագիկ Ծառուկյանը՝ նախաձեռնելով այս գործընթացը, ինքն իրեն դրել է առաջնորդի կարգավիճակում
Հարցազրույց Հայաստանի աշխատավորական-սոցիալիստական կուսակցության ղեկավար Մովսես Շահվերդյանի հետ
– Ի՞նչ կապ ունի Աշխատավորական-սոցիալիստական կուսակցությունն օլիգարխ Գագիկ Ծառուկյանի հետ, և ի՞նչ նպատակով եք մասնակցում նրա կողմից հրավիրված խորհրդաժողովին:
– Հայաստանի աշխատավորական-սոցիալիստական կուսակցությունը ստեղծվել է 1996թ. հունվարին, և մեր նպատակն է եղել՝ նպաստել Հայաստանի քաղաքական դաշտի կայացմանը գաղափարական հիմքերի վրա: Այն ժամանակ կար լիբերալների կուսակցություն` ՀՀՇ-ն, և մենք ստեղծեցինք սոցիալիստների կուսակցությունը՝ որպես դրան այլընտրանք: Մեր կուսակցության գրանցումից ընդամենը շաբաթներ առաջ այն ժամանակվա նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հարցազրույց էր տվել և, անդրադառնալով Հայաստանի քաղաքական դաշտի ապագային, հայտարարել էր, որ այնտեղ կարող են գործել երկու հիմնական ուժեր` լիբերալները և սոցիալիստները:
Իհարկե, մենք իր ասելով չէ, որ գրանցեցինք կուսակցություն, գործընթացը վաղուց սկսված էր, սակայն այդ համընկնումը շատ խոսուն էր: Հայատանում սոցիալիստական գաղափարների հաղթանակին էր ուղղված նաև 1998թ. նախագահական ընտրություններում մեր կուսակցության կողմից Կարեն Դեմիրճյանի առաջադրումը նախագահի թեկնածու, և մենք այն ժամանակ նրան քաղաքական դաշտ հետ վերադարձնելով՝ նպատակ ունեինք նրա շուրջ համախմբել սոցիալիստական գաղափարներ կրող ուժերին և նրա միջոցով ապահովել այդ գաղափարների հաղթանակը Հայաստանում: Այն ժամանակ այդ նպատակը չիրականացավ, բայց մենք դրանից հետո էլ եղել ենք ընդդիմադիր դաշտում, քանի որ իշխանության մեջ միշտ եղել են լիբերալ հայացքներ ունեցող քաղաքական ուժերը կամ այդ ուժերի դաշինքները: Ինչ վերաբերում է Գագիկ Ծառուկյանի կողմից կազմակերպված խորհրդաժողովին մեր մասնակցությանը, ապա մեզ լավ հայտնի է «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության ծրագիրը, և չնայած մենք բոլորս էլ գիտենք, որ Ծառուկյանը Հայաստանի ամենահարուստ մարդկանցից մեկն է, սակայն նրա կուսակցության ծրագիրը ցենտրիստական կուսակցության ծրագիր է, և ԲՀԿ-ն էլ եվրոպական չափանիշներով կարելի է համարել ցենտրիստական կուսակցությանը:
– ԲՀԿ-ն անդամակցում է Եվրոպայի պահպանողականների կուսակցությանը:
– Նրանք ուզում էին միանալ Եվրոպայի ժողովրդական կուսակցությանը, բայց երբ դա չհաջողվեց, միացան պահպանողականներին: Բայց նրանց ծրագիրը մաքուր ցենտրիստական կուսակցության ծրագիր է, ոորտեղ կան և՛ սոցիալ-դեմոկրատական, և՛ պահպանողական, և՛ լիբերալ մոտեցումներ, որը հատուկ է եվրոպական ցենտրիստներին: Իսկ Եվրոպայի ցենտրիստական կուսակցությունները կառավարող դաշինքների մեջ են մտնում ինչպես՝ լիբերալների, այնպես էլ՝ սոցիալիստների հետ: Ուզում եմ ասել, որ չնայած նրան, որ Գագիկ Ծառուկյանը և կուսակցության շատ անդամներ միլիոնատերեր են, սակայն կուսակցության ծրագիրը ցենտրիստական է, ինչը մեզ համար համագործակցության հնարավորություն է ստեղծում: Պետք է հիշեցնեմ, որ մեր համագործակցությունը պատմություն ունի. 2012թ. խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ մեր կուսակցությունը սատարել և իր ուժերի ներածի չափով օգնել է ԲՀԿ-ին:
Ես մի քանի անգամ հանդիպել և զրուցել եմ Գագիկ Ծառուկյանի հետ: Իմ տպավորությունը բավական դրական է. որպես հայրենիքի, երկրի և ժողովրդի ճակատագրով մտահոգ մարդու, որ անկախ նրա սոցիալական ստատուսից, մենք համարում ենք, որ նման մարդու հետ կարելի է համագործակցել:
– Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք այդ համագործակցությունից և մասնավորապես՝ հունվարի 20-ի խորհրդաժողովից:
– Բնական է, որ Հայաստանում պետք է տեղի ունենան որակական փոփոխություններ բոլոր բնագավառներում` թե՛ քաղաքական, թե՛ տնտեսական, թե՛ սոցիալական, որովհետև Հայաստանի այսօրվա վիճակը ես գնահատում եմ բավական ռիսկային: Այստեղից հարց է առաջանում. իսկ ինչպե՞ս շտկել ստեղծված վիճակը: Եթե Գագիկ Ծառուկյանը պատրաստ է հանդես գալ այդ փոփոխություններն իրականացնողի կազմակերպչի և նախաձեռնողի դերում, և եթե նա մտադիր է դա անել որոշ ուժերի հետ համագործակցության միջոցով, մենք պատրաստ ենք օժանդակել նրան: Բայց մենք էլ ունենք մեր տեսակետները, մեր մոտեցումները: Իմ կարծիքով՝ այդ համաժողովից սպասելիքները չափազանցված են, որովհետև հոկտեմբեր ամսից, երբ հայտարարվեց համաժողովրդական շարժում սկսելու մասին, անցել է չորս ամիս, և այդ ընթացքում կարելի էր շատ բան անել, որը չի արվել:
Օրինակ, մենք հստակ չենք կարող ասել, թե ինչպիսի հասարակական կարծիք կա համաժողովրդական շարժման նկատմամբ, ժողովուրդն ունի շատ անպատասխան հարցեր, որոնք վերաբերում են այդ շարժմանը: Հայտնի չէ անգամ, թե համաժողովրդական շարժումն այս պահին կա՞, թե՞ չկա, որովհետև շարժումը ենթադրում է դինամիկա, անընդհատ ընթացք: Բայց արդյո՞ք մենք այս չորս ամսում տեսնում ենք այդ անընդհատ ընթացքը, թե՞ տեսնում ենք դադար, իսկ դադարը դա արդեն շարժում չէ:
– Նախորդ տարվա հոկտեմբերին հրավիրված հանրահավաքների ժամանակ հայտարարվեց, որ համաժողովրդական շարժումն իր առջև իշխանափոխության հասնելու նպատակ է դնում, որը պետք է տեղի ունենա արտահերթ նախագահական և խորհրդարանական ընտրությունների միջոցով: Համաժողովում քննարկվելո՞ւ են այդ հարցերը և դրանց հասնելու ուղիները:
– Համաժողովի օրակարգը պետք է ներկայացնեն դրա կազմակերպիչները և պետք է հստակ ձևակերպեն, թե ինչ նպատակ է դնում իր առջև շարժումը, ներկայացվեն այդ նպատակին հասնելու կոնկրետ ժամկետներ: Օրինակ, 5 ամսում հասնել արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացման, 7 ամիս հետո հասնել արտահերթ նախագահական ընտրությունների: Իհարկե, կարող է այս ամենը ուղղված լինել հերթական ընտրություններին, սակայն ես դա աբսուրդ եմ համարում, որովհետև նման բան հայտարարողը հերթական համապետական ընտրություններում ձախողվելու է: Այսօր հայտարարել, որ շարժումը նպատակ ունի նախապատրաստվելու 2017-2018թթ. ընտրություններին, կնշանակի՝ հերթական հիասթափությունն առաջացնել հասարակության մոտ և անլրջություն հաղորդել այդ միջոցառմանը:
– Գուցե համախմբումը և շարժումն ուղղված է սահմանադրական փոփոխությունների անցկացումը տապալելո՞ւն: Դուք կմիանա՞ք նման գաղափարի իրականացման շուրջ:
– Գագիկ Ծառուկյանը մեզ հետ հանդիպման ժամանակ չի ասել, որ՝ եկեք համախմբվենք և թույլ չտանք սահմանադրական փոփոխությունների անցկացումը: Նա ասում էր, որ պետք է փոխել երկրում ստեղծված վիճակը և դրան հասնելու համար պետք է ստեղծել քաղաքական ուժերի լայն համախմբում, և մենք ընդունել ենք այդ առաջարկը: Բայց ասել, որ սահմանադրական փոփոխությունները տապալելով՝ հնարավոր է երկրում վիճակ փոխել, դա ես լուրջ չեմ համարում:
– ԲՀԿ-ն ասում է, որ ձախողելով Սահմանադրության ընդունումը, իշխանությանը զրկում ենք վերարտադրվելու հնարավորությունից՝ այդպիսով հող նախապատրաստելով իշխանափոխության համար:
– Հայաստանում իշխանությունը միշտ վերարտադրվել է՝ անկախ նրանից՝ Սահմանադրությունը փոփոխվե՞լ է, թե՞ ոչ, և իշխանափոխությունը կապել նոր Սահմանադրության ընդունման կամ ձախողման հետ, ես էլի լուրջ չեմ համարում:
– Իսկ գուցե դո՞ւք ինչ-որ բան ունեք առաջարկելու համաժողովին:
– Համաժողովին մեր առաջարկը հետևյալն է. պետք է հստակություն մտցվի հայտարարված համաժողովրդական շարժման նպատակի, այդ նպատակին հասնելու ժամկետների և այդ նպատակն իրականացնողների առումով: Այն նպատակը, որը հռչակել են համաժողովրդական շարժման առանձին ներկայացուցիչներ, հեշտ չի լինելու իրականացնել, որովհետև, թեև կա որակական փոփոխությունների իրականացման հասարակական պահանջ, սակայն այդ պահանջն արտահայտվում է տիրող իրավիճակից համընդհանուր դժգոհությամբ:
Սակայն այդ դժգոհության հետ մենք չեն տեսնում համընդհանուր համակրանք և վստահություն այն ուժի նկատմամբ, որը փոխելու է այդ իրավիճակը: Այսինքն՝ մարդիկ դժգոհ են այս վիճակից, բայց ոգևորված չեն այն ուժով, որը փոխելու է այդ վիճակը: Համաժողովը հարցին պետք է նաև այդ տեսանկյունից մոտենա. թե համաժողովրդական շարժումն ի՞նչ պատասխանատվություն է վերցնում հասարակության առաջ, որովհետև, եթե այս անգամ էլ մեր ժողովուրդը հերթական հիասթափությունն ապրի, ապա դա չափազանց դաժան վերաբերմունք կլինի նրա նկատմամբ: Իմ համոզմամբ, ավելի լավ է ոչինչ չնախաձեռնել, քան նախաձեռնել և ձախողել:
– Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն տեսակետին, որ համաժողովի հրավիրման հիմնական նպատակը Գագիկ Ծառուկյանին համաժողովրդական շարժման առաջնորդ հռչակելն է:
– Ես ասացի, որ համաժողովը պետք է հստակ ձևակերպի համաժողովրդական շարժման նկատակները և այն թիմը, որն ի զորու է իրականացնել այդ նպատակները, որովհետև բոլոր մարդիկ չէ, որ ունեն նույն կարողությունները և ընդունակությունները: Յուրաքանչյուր քաղաքական գործընթաց երեք բան է ենթադրում. գաղափարներ, մարդիկ, ովքեր ընդունակ են և պատրաստ են իրականացնել այդ գաղափարները, և ֆինանսներ: Գագիկ Ծառուկյանը՝ նախաձեռնելով այս գործընթացը, ինքն իրեն դրել է առաջնորդի կարգավիճակում, և կարիք չկա առաջնորդի ընտրություն կատարելու:
Իրեն առաջնորդ հռչակելով՝ նա նաև մեծ պատասխանատվություն է վերցրել երկրում փոփոխություններ իրականացնելու հարցում և պետք է ինքը հստակեցնի իր անելիքները, ձևավորի այն թիմը, որով պետք է մասնակցել այդ նպատակների իրականացմանը:
– Հավատո՞ւմ եք, որ Գագիկ Ծառուկյանն իրեն համաժողովրդական շարժման առաջնորդ հռչակելով՝ կարող է ապահովել այդ շարժման հաղթանակը:
– Բարդ հարց է. մեր ժողովուրդն իր մենթալիտետով սիրում է հերոսներ, և շատ հարցերի լուծում կապում է հերոսների հետ: Ինձ բախտ է վիճակվել շատ մտերիմ հարաբերություններ ունենալ Կարեն Դեմիրճյանի հետ, և ես հիմա մեխանիկորեն յուրաքանչյուր անհատի համեմատում եմ նրա հետ:
Անգամ Կարեն Դեմիրճյանի նման հզոր անհատականությունը, եթե հստակ ձևակերպում տանք, չհաջողվեց իր առջև և իր ղեկավարած ուժի առջև դրված նպատակների իրականացման գործում: Թե ինչո՞ւ, այլ հարց է: Որ Գագիկ Ծառուկյանը ցանկանում է իրականացնել իր ղեկավարած շարժման առջև դրված նպատակները, ես չեմ ուզում կասկածի ենթարկել, կկարողանա՞, թե՞ չի կարողանա, այդ հարցին ոչ ոք չի կարող այսօր պատասխանել:
Եվ ոչ մեկի դեպքում նման կանխատեսում հնարավոր չէ անել. նման հարցերի պատասխանը տալիս է միայն ժամանակը: Մենք ասում ենք, որ եթե նա գնում է այդ խնդիրների իրականացմանը, մենք պատրաստ ենք աջակցել նրան, եթե նա մեզ այդ հնարավորությունը տա:
