Ոչ միայն թվային տեխնոլոգիաներ․ ի՞նչ սովորել 2023 թվականին՝ պահանջված մասնագետ լինելու համար

Վերջին տարիներին շատ բան է փոխվել։ Եթե պայմանականորեն, մինչև համաճարակի շրջանը մարդիկ չէին ձգտում հիմնովին ինչ-որ բան փոխել իրենց կյանքում, ապա կորոնավիրուսի ներխուժումը և հետագա համաշխարհային իրադարձությունները շատերին ստիպեցին մտածել իրենց կյանքի և, մասնավորապես, իրենց գործունեության մասին։ Մարդիկ սկսեցին ակտիվորեն փնտրել աշխատանք, որը կհամապատասխանի իրենց, որի միջով իրենք կանցնեն տարբեր վերապատրաստումներ, կբարձրացնեն նոր հմտություններ և ինչ-որ կերպ կդառնան ունիվերսալ մասնագետներ:

Տեխնոլոգիաների առումով ամեն ինչ նույնպես փոխվել է։ Այժմ արհեստական բանականության և տեխնոլոգիական նոր տենդենցների զարգացմանը զուգահեռ՝ մի շարք մասնագիտություններ դառնում են ոչ ակտուալ, և պահանջված աշխատանք ունենալու համար պետք է սովորել նոր հմտություններ։

Ի՞նչ սովորել 2023 թվականին

Շարունակական ուսուցման կարևորությունն այլևս առանձին հաստատում չի պահանջում: Բոլորը հասկանում են, որ իրենց հմտությունների մշտական կատարելագործումը քմահաճույք չէ, այլ անհրաժեշտություն, որը կարող է առանցքային դեր խաղալ կարիերայի առաջխաղացման, մասնագիտական ոլորտը փոխելու ցանկության կամ ներուժի բացման գործում։

Մենք կխոսենք այսօր առավել պահանջված երկու տեսակի հմտությունների մասին՝ թվային և փափուկ: Երկու ոլորտներն էլ հավասարապես կարևոր են, քանի որ մասնագիտության զարգացումը նույնքան կարևոր շարժառիթ է մեծահասակների կրթության համար՝ «նոր գիտելիքների ձեռքբերման» հետ մեկտեղ: Այսօր հմտությունների այս երկու խմբերն էլ կիրառվում են՝ ինչպես մասնագիտական միջավայրում, այնպես էլ՝ կյանքում, և թվայնացման տեմպերի աճով դառնում են միմյանցից անբաժան։

Թվային հմտությունները ներառում են ամեն ինչ՝ սոցիալական մեդիայից մինչև կիբերանվտանգություն:

Մարդկային (փափուկ) հմտությունները ներառում են մի շարք ճանաչողական, սոցիալական և հուզական հմտություններ, ինչպիսիք են ստեղծագործականությունը, քննադատական մտածողությունը, տեղեկատվության մեկնաբանումը, որոշումներ կայացնելու և հաղորդակցման հմտությունները:

Այս երկու կատեգորիաներն էլ լրացնում են միմյանց, մարդիկ օգտագործում են մարդկային հմտությունները՝ թվայինը արդյունավետ և էթիկորեն օգտագործելու համար, իսկ թվայինները, իրենց հերթին, դառնում են գործիք և հարթակ փափուկ հմտությունների իրականացման համար: Հետևաբար, իմաստ ունի սիմետրիկ զարգացնել երկու ուղղությունները:

Հարվարդի բիզնես դպրոցը բացահայտել է հետևյալ հմտություններն ու որակները, որոնք առաջնորդներին անհրաժեշտ են հենց հիմա.

Հետաքրքրասիրություն. Նշանակում է զարմանքի զգացում և ավելին իմանալու ցանկություն ցուցաբերելու կարողություն: Հետաքրքրասեր մարդիկ փորձում են նոր բաներ, հարցեր են տալիս, պատասխաններ փնտրում, վայելում են նոր տեղեկություններ և կապեր են հաստատում՝ ակտիվորեն ուսումնասիրելով և իմաստավորելով աշխարհը:

Հարմարվողականություն. Սա հմտություն է, որը նշանակում է, որ դուք հեշտությամբ կարող եք հարմարվել փոփոխվող հանգամանքներին: Աշխատավայրում հարմարվող անձնավորությունը կարող է հետևել փոփոխվող առաջնահերթություններին, նախագծերին, հաճախորդներին և տեխնոլոգիաներին: Նա հմուտ է աշխատավայրում փոփոխությունները վարելու հարցում՝ լինեն դրանք գործընթացների թարմացումներ կամ դրանց աշխատանքային միջավայր:

Ստեղծագործությունը առաջադրանքի կամ խնդրի մասին նոր կամ այլ կերպ մտածելու կարողությունն է կամ երևակայությունը նոր գաղափարներ առաջացնելու համար օգտագործելու կարողությունը: Ստեղծագործությունը թույլ է տալիս լուծել բարդ խնդիրներ կամ գտնել խնդիրների լուծման հետաքրքիր մոտեցումներ:

Մխիթարություն անորոշության պայմաններում: Հմտություն, որը թույլ է տալիս արդյունավետ աշխատել և որոշումներ կայացնել՝ չնայած անորոշությանը, ռիսկերին և տեղեկատվության պակասին:

Coursera-ն ընդգծում է 2023 թվականի 10 ամենաարդիական հմտությունները.

• փոփոխություն կառավարման,

• կազմակերպչական զարգացում,

• ազդեցություն,

• թիմի կառավարում,

• մշակույթ,

• համագործակցություն,

• որոշումներ կայացնելու ունակություն,

• հաղորդակցություն,

• պլանավորում։

Համաշխարհային տնտեսական ֆորումն առանձնացրել է ամենաարժեքավոր հմտություններից երեքը՝ հարմարվողականություն, հաղորդակցման հմտություններ և բարդ խնդիրներ լուծելու կարողություն: Gartner-ի ուսումնասիրությունից 2023 թվականին HR առաջնորդների համար առաջին առաջնահերթությունը «մարդկային» առաջնորդության զարգացումն է, այն է՝ առաջնորդների մոտ անկեղծության, զգայունության և հարմարվողականության զարգացումը: Առաջնորդների կողմից անտարբերությունն ու ոգեշնչման բացակայությունը հիմնական պատճառն է, որ մարդիկ թողնում են իրենց աշխատանքը, ինչպես նաև կարիերայի առաջխաղացման բացակայությունը:

Թվային ի՞նչ հմտություններ պահանջարկ կունենան

Կախված հմտության մակարդակից՝ ՏՏ ոլորտում աշխատող աշխատակիցները վաստակում են 14-65%-ով ավելի, քան այն մարդիկ, ում աշխատանքը չի ներառում թվային հմտությունների կիրառում:

Բացի վաստակից, քանի որ աշխատակիցները կիրառում են թվային հմտություններ, բարձրանում են նաև աշխատանքից բավարարվածությունը և աշխատանքային անվտանգությունը: Չորս աշխատողներից երեքը (72%), ովքեր օգտագործում են առաջադեմ թվային հմտություններ աշխատավայրում, բարձր են բավարարված աշխատանքից՝ համեմատած այն աշխատողների կեսից պակասի հետ, ովքեր օգտագործում են միայն հիմնական թվային հմտությունները (43%): Բացի այդ, առաջադեմ թվային հմտություններ ունեցող աշխատակիցներն ավելի մեծ վստահություն են հայտնում իրենց աշխատանքը պահպանելու հարցում, քան հիմնական թվային հմտություններ ունեցող աշխատակիցները (72%՝ ընդդեմ 48%):

Հիմնական թվային հմտություններն այսօր ներառում են՝ էլեկտրոնային փոստից օգտվելու կարողություն, բառերի մշակում, հրապարակում սոցիալական ցանցերում:

Միջանկյալ թվային հմտությունները ներառում են վեբ կայքի ձևավորում, հավելվածների խնդիրների վերացում, տվյալների վերլուծություն:

Թվային առաջադեմ հմտություններն են, օրինակ, ամպային ճարտարապետությունը կամ ծրագրային ապահովման կամ հավելվածների սպասարկումն ու զարգացումը, արհեստական բանականության և մեքենայական ուսուցման հետ աշխատելը:

Աշխատակիցները թվային հմտությունների վերապատրաստման նկատմամբ իրենց լայն հետաքրքրությունը բացատրում են տարբեր պատճառներով: Հինգ առավել հաճախ հիշատակվող պատճառներն են.

– վերապատրաստումը նրանց ավելի արդյունավետ կդարձնի իրենց աշխատանքը կատարելիս (49%);

– կբերի նրանց ավելի բարձր աշխատավարձ (44%);

– կբարձրացնի նրանց աշխատունակությունը (42%);

– կբարելավի իրենց առաջխաղացման հնարավորությունները (37%);

– կբարձրացնի աշխատանքը պահպանելու հնարավորությունները (36%)։

Թվային հմտությունների զարգացման կարևորությունը կապված է նաև այն փաստի հետ, որ կազմակերպություններն ավելի ու ավելի շատ ներդրումներ են կատարում թվային փոխակերպման մեջ: 2023 թվականին նման ներդրումները կհասնեն 7 տրիլիոն դոլարի։ Թվային հմտությունները կենսական նշանակություն ունեն բիզնեսի մրցունակության համար, և մարդկային հմտությունների մեջ ներդրումները կարող են երկարաժամկետ հեռանկարում ավելի երկարակյաց լինել, քանի որ դրանք ավելի քիչ են ազդում տեխնոլոգիական փոփոխություններից:

Ի՞նչ թվային հմտություններ պետք է զարգացնել

Տվյալների վերլուծություն. Դա տվյալներ հավաքելու, մշակելու, վերլուծելու և մեկնաբանելու ունակությունն է, որը կարող է լուծել բիզնեսի խնդիրները: Տվյալների վերլուծության միջոցով ընկերությունը կարող է պարզել, թե որ ապրանքը կամ հաճախորդն է ամենաշատ շահույթը բերում: Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի տվյալներով՝ աճող պահանջարկով առաջատար են այնպիսի աշխատատեղեր, ինչպիսիք են տվյալների վերլուծաբանները, արհեստական բանականության և մեքենայական ուսուցման մասնագետները, ռոբոտաշինության ինժեներները, ծրագրային ապահովման և հավելվածների մշակողները և թվային փոխակերպման մասնագետները:

Էլեկտրոնային առևտուր. էլեկտրոնային առևտուրը բիզնեսի տեսակ է, որը կապված է ինտերնետի միջոցով ապրանքների և ծառայությունների վաճառքի հետ: Տասը մարդկանցից գրեթե վեցը (58,4%) ամեն շաբաթ ինչ-որ բան գնում է առցանց, իսկ տասից երեքը (28,3%) գնում է մթերք առցանց: Էլեկտրոնային առևտրի մասնագետը կառուցում է բարդ առցանց առևտուր: Հիմնական խնդիրն է ուշադրություն գրավել շուկայի վրա և վաճառքներ առաջացնել՝ օգտագործելով տարբեր հաղորդակցման ուղիներ և տեխնոլոգիական լուծումներ:

Ծրագրային ապահովման մշակում. Այս ոլորտը ներառում է ծրագրային ապահովման ստեղծման, նախագծման, տեղակայման և պահպանման գործընթացը: Ընկերությունները գնալով ավելի են դիմում տեխնոլոգիաներին՝ ընդլայնելու իրենց բիզնես հնարավորությունները, և նրանց պետք են ծրագրային ապահովման ստեղծման հմտություններ ունեցող մարդիկ:

UX դիզայն. UX դիզայնի նպատակն է ստեղծել այնպիսի ապրանքներ, որոնք հաճելի և արդյունավետ են օգտագործման համար: UX դիզայների գործն է տեխնոլոգիան ինտուիտիվ և հասանելի դարձնել բոլորի համար, նույնիսկ, եթե նրանք սովոր չեն աշխատել տեխնոլոգիայի հետ: UX մասնագետների թիվը 1000-ից հասել է 1 միլիոնի 1980-ականներից մինչև 2017 թվականը, իսկ մասնագիտությունը կշարունակի աճել 1 միլիոնից մինչև 100 միլիոն UX մասնագետ մինչև 2050 թվականը:

Կիբերանվտանգություն. Հմտությունների մի շարք, որոնք պաշտպանում են ՏՏ համակարգը հաքերներից, որոնք հանգեցնում են անսարքությունների և տվյալների արտահոսքի: Կանխատեսվում է, որ 2023 թվականի ընթացքում այս ոլորտում կզբաղվի մինչև 10 միլիոն մասնագետ։ Կիբերանվտանգության արդյունաբերության աճի պատճառներից մեկն այն է, որ ձեռնարկությունների մեծ մասը պարզապես չի կարող իրեն թույլ տալ տվյալների արտահոսք: Տվյալների խախտումն արժե 4,24 միլիոն դոլար, մի ցուցանիշ, որը կարող է շատ ընկերությունների ստիպել դադարեցնել բիզնեսը:

2023 թվականին մարդկային և թվային հմտություններն էլ ավելի փոխկապակցված կդառնան։ Մասնագիտական զարգացման ընթացիկ ծրագրերը պետք է հաշվի առնեն, որ այս հմտությունները լրացնում են միմյանց և արժեքավոր են բոլոր կատեգորիաների աշխատակիցների համար՝ լինեն դա ՏՏ կամ հաճախորդների հետ կապերի բաժիններ, ղեկավարներ կամ կրտսեր աշխատակիցներ: Փափուկ և թվային հմտությունների համադրությունը մեծացնում է թիմի հարմարվողականությունը շուկայի արագ փոփոխություններին և նաև օգնում է պահպանել կայուն աճն ու զարգացումը:

Սիրարփի Աղաբաբյան