Թուրքիայի միակ հայկական գյուղը երկրաշարժերից հետո կանգնել է անորոշության վախի առաջ․ Reuters
Թուրքիայում մնացած միակ էթնիկ հայկական գյուղում՝ Վաքըֆում տարեց բնակիչները փառք են տալիս Աստծուն, որ իրենցից ոչ ոք չի մահացել տարածաշրջանում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժերի ժամանակ: Բայց նրանք վախենում են իրենց նվիրական տան ապագայի համար, գրում է Reuters-ը։
Գյուղի 40 քարե տներից 30-ը՝ մեկ և երկհարկանի, շրջապատված նարնջի և կիտրոնի այգիներով, մեծ վնաս են կրել, իսկ երրորդ ուժեղ երկրաշարժից հետո 130 գյուղացի մնացել է առանց էլեկտրականության։ Նրանք հավաքվում են թեյարանում՝ ապաստան և ջերմություն գտնելու համար։
«Վաքըֆն այն ամենն է, ինչ մենք ունենք, Թուրքիայում միակ հայկական գյուղը։ Սա մեր տունն է։ Սիրտս կտրտվում է, երբ տեսնում եմ դա»,- 67-ամյա թոշակառու ոսկերիչ ասում է Մասիսը, որը վերադարձել է հայրենի գյուղ 17 տարի Ստամբուլում մնալուց հետո:
«Այս գյուղը փոքր է, և մեր երեխաները հիմնականում նախընտրում են ապրել Ստամբուլում… Սա միակ տունն է, որը մենք երբևէ ճանաչել ենք: Այս աղետից հետո չգիտեմ, թե որքան ժամանակ կպահանջվի գյուղը վերականգնելու համար։ Ես շատ եմ վախենում, որ մարդկանց մեծ մասը կգնա, գյուղը լքված կլինի»,- հավելել է նա։
Մասիսը, որը միայն իր անունն է նշել, երդվել է մնալ այստեղ այնքան, որքան կպահանջվի ապաքինվելու համար։
Վաքըֆը գտնվում է Հաթայ նահանգի Մովսես լեռան վրա, որը նայում է Սամանդաղ քաղաքին՝ Սիրիայի հետ Թուրքիայի երկար սահմանի արեմտյան եզրին: Գյուղացիները միմյանց հետ խոսում են տեղական հայերեն բարբառով, որը հայտնի է որպես Մովսես լեռան հայերեն՝ տեղ-տեղ արաբերեն և թուրքերեն բառերով։
Թուրքիան ճնշող մեծամասնությամբ մահմեդական երկիր է, բայց ունի մի քանի հնագույն քրիստոնեական համայնքներ՝ զգալի բնակչության մնացորդները, որոնք ապրել են մուսուլմանների գլխավորությամբ, բայց բազմազգ և բազմակրոն Օսմանյան կայսրությունում, որը ժամանակակից Թուրքիայի նախորդն է եղել։
Վաքըֆի գյուղապետ Բերք Քարթունն ասում է, որ իր երկհարկանի տունը կողքերից բաժանվել է, և ինքը սպասում է շինարարական տեսուչներին: Նա տան թանկարժեք իրերը պահելու տեղ չունի, պատմում է նա՝ քաշելով սուրճը թեյարանի մոտ գտնվող թղթե բաժակից։
64-ամյա Արմեն Հերգելն ասել է, որ սովորել է ապրել թեյարանում, որտեղ փոքրիկ գեներատոր կա և որն ինքն անվանել է «Հիլթոն», սակայն գյուղում հոսանքազրկումն իրական խնդիր է դարձել։
«Մեզ ջեռուցում է պետք։ Փորձում ենք տաքանալ թեյով, բայց գիշերները ցուրտ են ու շատ սարսափելի մղձավանջային մթության մեջ, անընդհատ հետցնցումներով»,- պատմել է կինը։
Նա այցելել է դստերը Ստամբուլում, երբ տեղի են ունեցել առաջին երկու երկրաշարժերը։ Կինը վերադարձել է Վաքըֆ, որպեսզի ուշքի գա։
«Մենք կարծում էինք, որ երկրաշարժերը դադարել են… Հետո երկուշաբթի երեկոյան երրորդը եղավ և ավերածությունները շատ ավելի մեծ էին: Հիմա մեր տունը պիտանի չէ բնակության համար, և ժամանակի կեսը թեյարանում ենք ապրում, կեսը՝ վրանում»,- պատմել է նա։
Կանայք և տղամարդիկ միասին աշխատում են փոքրիկ խոհանոցում՝ պատրաստելով ապուր և բրինձ:
Գյուղի ծայրամասից ոչ հեռու հայկական Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին է։
Ավետիս քահանա Թաբասյանն ասել է, որ ամենաշատ վնասը պատճառել է երրորդ երկրաշարժը։ Եկեղեցում փլվել են քարե պատերը, ջարդվել է մկրտության ավազանը։ Մարիամի և Հիսուսի ասեղնագործ պատկերներով խորանի սփռոցի վրա առաստաղից ներկի կտորներ կան։ Փետրվարի 6-ի երկրաշարժից հետո եկեղեցում ոչ մի պատարագ չի մատուցվել։
