Սեդա Սաֆարյանը չարաշահել է պաշտոնական դիրքը. ի՞նչ հետևանքներ կունենա ՍԴ դատավորի արարքը
Սահմանադրական դատարանը (ՍԴ) բարեհաջող կերպով կործանելուց հետո այս իշխանությունները ձեռնամուխ եղան աշխատանքից ազատված ՍԴ դատավորների փոխարեն սեփական քիմքին հաճո անձանց նշանակել ՍԴ դատավորների պաշտոնում:
Հերթական երկուստեք բաղձալի նշանակումը կատարվեց 2022թ. սեպտեմբերի 15-ին, երբ փաստաբան Սեդա Սաֆարյանն ընտրվեց ՍԴ դատավոր միայն «Քաղաքացիական պայմանագիր» իշխող խմբակցության 65 կողմ ձայներով: Սեդա Սաֆարյանի թեկնածությունը ՍԴ դատավորի պաշտոնում առաջադրել էր ՀՀ Կառավարությունը:
Երբ ընտրվում էր ԱԺ-ում, իր ելույթի սկզբում գովաբանելով իրեն՝ որպես իրավաբանի և մարդու, կարևորելով իր բնավորության համառությունը՝ Սեդա Սաֆարյանն անդրադարձավ իրեն հոգեհարազատ թեմաների:
«Հատկանշական է, որ իրավունքի գերակայության և սոցիալական արդարության ներկայիս պատճառներից մեկն իրավաբանական կրթության ոլորտում վատագույն ավանդույթների ներմուծումն է՝ կաշառակերություն, հովանավորչություն, բացասական սելեկցիա, ինչը խիստ բացասաբար է անդրադարձել նոր սերնդի բազմաթիվ իրավաբանների իրավաընկալման և արժեքաբանության վրա»,- ասաց Սեդա Սաֆարյանը:
Ապա ներկայացրեց իր կենսագրական տվյալները՝ չմոռանալով նշել, որ ներդրում է ունեցել Հայաստանում իրավունքի զարգացման գործում:
«Պրակտիկ մասնագիտական գործունեությունս ուղեկցվել է մեծ մաքառումներով, իրավունքը պաշտպանելու համար տրված կռիվներով, որը հիմնականում եղել է օրվա իշխանության ձևավորման բնույթով՝ որպես հետևանք, իրավունքի և օրինականության նկատմամբ վերջիններիս անհարգալից վերաբերմունքով, իրավունքի և օրենքի գերակայության համար ստեղծված արհեստական արգելքներով»,- իր ելույթում ասաց Սեդա Սաֆարյանը:
Նա նշեց նաև, որ շատ է կարևորում, թե օրվա իշխանությունն ինչպիսին է ցանկացել տեսնել երկրի իրավական համակարգը:
«Եվ կարծում եմ, որ բոլոր նախկին իշխանություններն այս համակարգը հարմարեցրել են իրենց քաղաքական շահերին, և ՀՀ քաղաքացիների համար անպատասխան է մնացել այն հարցը, թե արդյո՞ք քաղաքական իշխանությունը ժողովրդավարական և իրավական պետության ստեղծման և հզորացման մեջ տեսնում է իր ամրությունը, թե՞ հակառակը. իր գոյության համար վտանգ է տեսնում, երբ ամրանում են պետության իրավական և ժողովրդավարական հիմնասյուները»,- նշեց Սեդա Սաֆարյանը:
Նրա խոսքով՝ 2018թ.-ից է, որ Հայաստանում հետապնդվել է սահմանադրական ժողովրդավարություն դառնալու նպատակ:
Այնուհետև Սեդա Սաֆարյանը բողոքեց, որ 1996 և 1999թթ. անցել է դատավորների պիտանելիության ցուցակ, 100-ից 100 է հավաքել, բայց ոչ մի առաջխաղացում չի ունեցել, ասաց, որ անձնական փորձով է տեսել՝ ինչպես է տեղի ունենում իրավունքի և կուսակցական քաղաքականության սերտաճում: Հետո սկսեց գնահատականներ տալ, թե իր փոխարեն դատավորներ նշանակվեցին մասնագիտական ճանապարհով աչքի չընկածները, որոնց մի մասի իրականացրած արդարադատության արդյունքում, ըստ նրա, Հայաստանը դասվեց քաղաքական բանտարկյալներ ունեցող երկրների շարքում:
ԱԺ իշխանական խմբակցության՝ ՔՊ-ի քվեարկությամբ ընտրվեց…
«Դեկտեմբերի 16-ին տեղի ունեցավ Սահմանադրական դատարանի դատավորի պաշտոնը ստանձնած նորընտիր դատավորներ Սեդա Սաֆարյանի և Հովակիմ Հովակիմյանի ներկայացումը Բարձր դատարանի դատավորներին և աշխատակազմին»,- ասված էր ՍԴ տարածած հաղորդագրության մեջ:
Իսկ հիմա բարձրակարգ իրավաբանի (ինչպես ինքն իրեն համարում է) գործունեության բարձրակարգ դրսևորման մասին:
168.am-ի բացառիկ տեղեկություններով՝ 2022թ. դեկտեմբերի 28-ին Սահմանադրական դատարանի դատավոր Սեդա Սաֆարյանը՝ որպես դիմողների ներկայացուցիչ, այսինքն՝ որպես փաստաբան (3 դիմողների անունները չենք հրապարակում, շատ հայտնի գործ է,- Գ.Ս.), հատուկ վերանայման վերաքննիչ բողոք է մուտք անում Վերաքննիչ քրեական դատարան Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի 21.10.2022թ. կայացրած որոշման դեմ:
Իր անունից ներկայացրած բողոքով ՍԴ դատավոր Սեդա Սաֆարյանը խնդրում է բավարարել վերաքննիչ բողոքը, վերացնել Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանի որոշումը:
Մեր տեղեկություններով՝ վերաքննիչ բողոքը թողնվել է առանց քննության հենց այն պատճառով, որ Սեդա Սաֆարյանը, լինելով ՍԴ դատավոր, չէր կարող վերաքննիչ բողոք ներկայացնել իր անունից, այսինքն՝ հանդես գալ որպես փաստաբան:
ՀՀ մայր օրենքի՝ Սահմանադրության 164-րդ հոդվածը սահմանում է դատավորի կարգավիճակը:
Ըստ այդ հոդվածի 6-րդ կետի՝ Դատավորը չի կարող զբաղեցնել իր կարգավիճակով չպայմանավորված պաշտոն պետական կամ տեղական ինքնակառավարման այլ մարմիններում, որևէ պաշտոն` առևտրային կազմակերպություններում, զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, կատարել վճարովի այլ աշխատանք, բացի գիտական, կրթական և ստեղծագործական աշխատանքից: Սահմանադրական դատարանի մասին օրենքով և Դատական օրենսգրքով կարող են սահմանվել անհամատեղելիության լրացուցիչ պահանջներ:
Նույն հոդվածի 9-րդ կետով սահմանված է, որ Սահմանադրական դատարանի դատավորի լիազորությունները` Սահմանադրական դատարանի որոշմամբ, իսկ դատավորի լիազորությունները` Բարձրագույն դատական խորհրդի որոշմամբ, դադարեցվում են անհամատեղելիության պահանջները խախտելու, քաղաքական գործունեությամբ զբաղվելու, առողջական վիճակի պատճառով պաշտոնավարման անհնարինության, էական կարգապահական խախտում կատարելու դեպքերում:
«Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքի 14-րդ հոդվածով էլ սահմանված են Սահմանադրական դատարանի դատավորի վարքագծի կանոնները:
Ըստ այդ հոդվածի 8-րդ կետի՝ ՍԴ դատավորը պարտավոր է՝
8) հանդես չգալ որպես ներկայացուցիչ կամ չտրամադրել խորհրդատվություն, այդ թվում` անհատույց հիմունքներով, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ նա հանդես է գալիս որպես օրինական ներկայացուցիչ կամ անհատույց իրավաբանական խորհրդատվություն է մատուցում իր մերձավոր ազգականներին կամ իր խնամակալության կամ հոգաբարձության ներքո գտնվող անձանց:
Շատ կարևոր է հասկանալ «ներկայացուցիչ» և «օրինական ներկայացուցիչ» եզրույթների տարբերությունը:
Ներկայացուցիչ կարող է լինել փաստաբանը, իսկ օրինական ներկայացուցիչ՝ օրինակ՝ ծնողը կամ խնամակալը, ենթադրյալ որդեգրողը, հոգաբարձուն:
Սեդա Սաֆարյանը 3 դիմողների ոչ ծնողն է, ոչ խնամակալը, հետևաբար՝ նա իրավունք չուներ որպես նրանց ներկայացուցիչ՝ վերաքննիչ բողոք ներկայացնել՝ լինելով ՍԴ դատավոր:
Հիմա հարց՝ արդյո՞ք Սեդա Սաֆարյանը չի խախտել ՍԴ դատավորի վարքագծի կանոնները, չի չարաշահել իր լիազորությունները, պաշտոնական դիրքը, արդյո՞ք վարձատրություն ստացել է իր մատուցած ծառայությունների դիմաց, կամ եթե նույնիսկ չի ստացել, օրենքն արգելում է ՍԴ դատավորին հանդես գալ որպես ներկայացուցիչ, արդյո՞ք ՍԴ դատավորի կողմից փորձ չի արվել ճնշում գործադրել վերաքննիչ դատարանի վրա…
Սրանք հարցեր են, որոնց պատասխանները հրատապ բարձրաձայնման կարիք ունեն: Թե չէ՝ ստացվում է՝ թավշյա իշխանությունը ամենաաննշան զանցանքի համար պատժում է ոչ յուրային դատավորին, իսկ յուրայինները կարող են անել՝ ինչ ուզում են:
