«Երբ կեսգիշերին կամ ուրիշ առիթներով լսում եմ մեր օրհներգը, ոտքի չեմ կանգնում». Նարինե Թուխիկյան

parliamentmonitoring.am-ը զրուցել է ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Նարինե Թուխիկյանի հետ

-Տիկին Թուխիկյան, հանրային դեմքերը, սոցցանցերը բուռն քննարկում են Հայաստանի օրհներգը փոխելու հարցը: Կա՞, Ձեր կարծիքով, դրա կարիքը:

-Բայց արդյո՞ք այդ քննարկումները բուռն են: Սա նոր հարց չէ: Ժամանակին, եթե չեմ սխալվում, Սոս Սարգսյանն է օրհներգի և զինանշանի փոփոխության հարցը բարձրացրել: Զինանշանի առումով գիտականորեն մեկնաբանվել է, թե ինչու պետք է փոխվի այն: Մեր օրհներգը հրաշալի պատմություն ունի, շատ անուշիկ երգ է, բայց կապված լինելով առաջին հանրապետության հետ՝ արթնացնում է շատ նուրբ զգայական հույզեր՝ 100 տարի առաջ տեղի ունեցածի առումով: Անշուշտ, այսօր կանք, քանի որ 100 տարի առաջ եղել է Սարդարապատ, բայց հիմնը, իբրև խորհրդանիշ, որոշ կանոններ ունի: Պետք է լինի շատ ոգևորիչ, շատ մաժորային, շատ լավատեսական: Բառերը պարտադիր չեն, կան երկրներ, որոնց հիմնը միայն մեղեդի է:

Միքայել Նալբանդյանի «Իտալացի աղջիկը» արտակարգ բանաստեղծություն է, որը, մի քանի բառեր փոխելուց հետո, դարձավ Հայաստանի 3-րդ հանրապետության հիմնը՝ շարունակելով առաջին հանրապետության ավանդույթը: Ավանդույթից հրաժարվելը դժվար է, բայց պետականության ամրության, ապագայի տեսլականի առումով գործող օրհներգում, իմ կարծիքով, ոգեղենությունը պակասում է: Կուզեի, որ ավելի խրոխտ լիներ մեր օրհներգը: Եթե երաժշտագետներին հարցնեք մինորային է, մինորայինը տրտմություն է, հուսահատություն, միայն արյուն և զոհ: 100 տարի առաջ այդպես էր, և, այո, «Իմ հայրենիքը» պատմություն ունի:

Ընդհանրապես, խորհրդանիշները պետք է հայացք լինեն դեպի ապագան՝ ի՞նչ պետություն ենք, ո՞ւր ենք գնում, թե՞ ընկնում ենք պատմության գիրկը և տրտմում: Խորհրդանիշները միջոց են նաև դրսում ներկայանալու, և օտարը, չիմանալով պատմությունը, շատ բան կարող է իմանալ երաժշտության հնչյուններից:

-Ի՞նչ կարծիք ունեք Խորհրդային Հայաստանի հիմնի մասին, որի երաժշտության հեղինակը Արամ Խաչատրյանն է:

-Խաչատրյանը բացառիկ է: Նա գրել է Խորհրդային Հայաստանի համար, և շատերը դեմ են արտահայտվում այս հիմնին վերադառնալու տարբերակին հենց այդ պատճառով: «Խորհրդայինը» նեղում է նրանց, իսկ ես հակադարձում եմ՝ Խաչատրյանը գրել է օրհներգ իր հայրենիքի համար: Այդ ժամանակ նրա հայրենիքը Խորհրդային կայսրության մի մասն էր, բայց իր հայրենիքը Հայաստանն էր, իսկ փոքրիկ հայրենիքը՝ Նախիջևանը: Ամբողջապես հայկականության հիմքով գրված երաժշտություն է, միջնադարյան երաժշտական ավանդույթներով ստեղծված: Պաթետիկ է: Աշխարհը, ի վերջո, մեզ ճանաչում է հենց այս մարդով:

-Ոմանց կարծիքով՝ օրհներգի փոփոխության հարցը օրակարգ բերելով՝ ԱԺ փոխնախագահ Ալեն Սիմոնյանը փորձում է ուշադրության կենտրոնում հայտնվել:

-Համաձայն չեմ: Չեմ կարծում, թե հարցը օրակարգ է բերվում մյուս հարցերը ստվերելու համար: Մեր գործունեությունը պետք է զուգահեռ լինի: Եթե պրպտեք համացանցը, կտեսնեք. ամռանը Խաչատրյանի հոբելյանական տարի էր, և Արամ Խաչատրյանի տուն-թանգարանի տնօրենը այս հարցը դարձյալ վերհանեց, և նույնիսկ էլեկտրոնային քվեարկության էր դրվել: Սա նոր թեմա չէ:

-Դուք, այսինքն, կողմնակից եք, որ օրհներգի երաժշտությունը լինի Արամ Խաչատրյանի՞նը:

-Այո, ես կողմնակից եմ այդ տարբերակին: Խաչատրյանի անունն արդեն իսկ խորհրդանիշ է: Երբ լսում ես նրա երաժշտությունը, զգում ես, որ հայ ազգն ունեցել է խորը ողբերգություններ, բայց հաղթահարել է ու առաջ է սլանում: Առաջ գնալու, վեր ճախրելու գաղափարը պետք է լինի սիմվոլիկայի մեջ:

Օրհներգը պետք է պոկի աթոռներից: Ես, օրինակ, «Մարսելյեզը» որ լսում եմ, ակամա ոտքի եմ կանգնում, ոգևորվում եմ: Իմ երկրինը չէ, բայց խրոխտ է, հին է և այսօր՝ ակտուալ:

Երբ կեսգիշերին կամ ուրիշ առիթներով լսում եմ մեր օրհներգը, ոտքի չեմ կանգնում, բայց շատ կուզեի: Դա ինձ տրտմեցնում է, ես չեմ ուզում հաջորդ օր գնալ տրտմած: Այլ դեպքերում մեր հիմնի տակ ոտքի եմ կանգնում, որովհետև իրավունք չունեմ չկանգնելու: Ոտքի կանգնելը պետք է ներսից բխի, պետք է ուղղակի դուրս շպրտի խցանի պես, յուրաքնաչյուրիս պիտի թռցնի օդ:

-Իսկ ո՞ր բանաստեղծությունը կարող է լինել օրհներգի տեքստը:

-Ինձ համար՝ Թումանյանի «Հայրենիքիս հետ»-ը: Գրվել է 1915-ին: 1915-ին այս հանճարը լույս էր տեսել կամ, եթե նույնիսկ չէր էլ տեսել, գիտեր, որ մենք պետք է դեպի լույսը գնանք, որ գալու է հույսի, լույսի ժամանակը, և ունենալու ենք հզոր հայրենիք: Տեքստը երաժշտությանը հարմարեցնելու մասնագետը չեմ, բայց բովանդակությամբ այդպիսի հզոր գործ կուզենայի: