Ծնողական սիրո 10 կանոն
Մաս առաջին
Երեխայի էության ձևավորման միակ «մեղավորները» ծնողներն են։ Իմ հոդվածներում բազմիցս շեշտել եմ երեխայի զարգացման մեջ ծնողի կարևորության և գլխավոր դերակատարության մասին։ Այս անգամ կցանկանամ անդրադառնալ ծնողական սիրո պարզ, սակայն հիմնային մի քանի կանոնների, որոնք խթանում են երեխայի հոգեբանական առողջ ներաշխարհի ձևավորումը.
Սիրո արտահայտում
Երեխայի լույս աշխարհ գալուն հաջորդում են նորաթուխ ծնողի դեռ չգիտակցված հուզական ապրումները, որոնք աստիճանաբար գտնում են իրենց համապատասխան դրսևորումները և արտահայտվում։ Այդ ապրումներից ամենակարևոր զգացումը սիրո զգացումն է դեպի սեփական երեխան, որի ծնվելն ընկալվում է՝ որպես աննկարագրելի հրաշք։ Այդ սերն է, որ ճնշում է մայրական և հայրական էգոն՝ կարևորելով երեխայի անձը և գոյությունը։ Սա այն երևույթն է, երբ ծնողն առանց խնայելու արտահայտում է ամբողջ սերը, հստակ արձագանքում երեխայի հուզական պահանջմունքներին։ Այս ամենը նպաստում է երեխայի ինքնակարգավորման զարգացմանը, քանի որ սիրո զգացողությունը հնարավորություն է տալիս երեխային աշխարհն ընկալել ապահով և հարմարավետ։
Ծնողական սերը երբեք շատ չի լինում
Երեխային երբեք չի վնասի այն, որ ծնողն ամեն օր բարձրաձայնի, թե որքան է սիրում իրեն, և հիշեցնի, որ նա իր անսպառ երջանկության աղբյուրն է։ Երեխային երբեք չի վնասի նաև այն, որ իրեն ամեն օր անկեղծ քաջալերանքով գրկեն և խրախուսեն։ Պետք չէ զսպել նույն րոպեին առաջացած նուրբ զգացողությունը դեպի երեխան՝ վախենալով նրան շրջապատել գերուշադրությամբ։ Շատ ծնողներ համոզված են, որ խստությունը երեխայի մեջ անհատականություն է ձևավորում, սակայն հակառակ արդյունքն է ստացվում։ Իրականում ուշադրությամբ և սիրով պարուրված երեխան գրեթե միշտ քիչ պահանջներ է ներկայացնում՝ լինելով ինքնուրույն և ինքնահաստատված։
Մի խուսափեք սիրո ֆիզիկական արտահայտումներից
Երեխաների նկատմամբ ֆիզիկական սեր պետք է արտահայտել ոչ միայն նորածնային, այլ նաև մանկության և դեռահասության տարիքում։ Հաճախ ծնողները չեն գիտակցում, որ նման սիրո արտահայտման պահանջը կա նույնիսկ, եթե նրանք արդեն մեծ են։ Նման դեպքերում անհրաժեշտ է հասկանալ, թե երբ այն դրսևորել և ինչպես։ Պետք չէ կենտրոնացնել ուշադրությունն արտահայտման վրա։ Երեխայի համար առավել ընդունելի և արդյունավետ կլինի, եթե դուք այն դարձնեք ձեր առօրյայի վարքային դրսևորում։ Պետք է սովորել արտահայտել սեփական սերը երեխայի հանդեպ՝ առանց այն ցուցադրելու։ Առավոտյան դպրոց ճանապարհելիս՝ համբուրելը, կամ տուն վերադառնալուց՝ գրկելը, բավական են սիրո արտահայտման տեսանկյունից։ Նման ֆիզիկական շփումներն ամրացնում են փոխադարձ հուզական կապվածությունը։
Փորձեք հասկանալ երեխայի հուզական պահանջները
Երեխայի հուզական պահանջները հասկանալը չի նշանակում՝ նրան տխուր պահերին մխիթարել, կամ հանգստացնել, երբ վախենում է։ Անհրաժեշտ է հետևողական կերպով դիտարկել նրա տրամադրությունը և արձագանքել այնպես, որպեսզի աջակցեք նրա հուզականության զարգացմանը։ Ծնողները երեխայի նորածնային փուլում պարտավոր են ապահովել անվտանգության և վստահության զգացողությունը, երբ երեխան անտրամադիր է։ Վաղ մանկության տարիքում պետք է երեխային օգնել՝ դառնալ ավելի ինքնուրույն՝ գովաբանելով նրա արարքները։ Վաղ դպրոցական տարիքում, երբ երեխան սկսում է հաճախակի թերահավատորեն վերաբերվել սեփական ունակություններին, ստեղծել այնպիսի մթնոլորտ, որտեղ նա կհավատա սեփական ուժերին և կունենա որոշակի հաջողություններ։ Դեռահասության տարիքում ծնողների խնդիրն է՝ օգնել դեռահասին լինել ինքնավստահ և ինքնուրույն։
«Իմ տունն իմ ամրոցն է»
Երեխան ամեն վայրկյան պետք է ունենա այնպիսի զգացողություն, որ տունն այն վայրն է, որտեղ նա կարող է գտնել հանգստություն և պաշտպանվածություն կյանքի ամենօրյա դժվարություններից։ Ծնողները պետք է տանը ստեղծեն այնպիսի մթնոլորտ, որը հնարավորություն կտա երեխային իրապես լիցքաթափվելու, որտեղ նա կմոռանա իր խնդիրները, կստանա հասկացվածության և աջակցման զգացում։ Նրանք պետք է փորձեն նվազեցնել երեխայի սթրեսային մակարդակը, այնպես անել, որ երեխան տանը ստիպված չլինի ականատես լինել վիճաբանությունների և հարաբերությունների պարզման հուզական դրսևորմանը։
Երեխան, ծանր օրվա ընթացքից հետո, կարիք ունի նման կղզյակի, որտեղ կան իրեն հանգստացնող, ներող, չպարտադրող, ընդունող, հասկացող, աջակցող բնակիչներ։ Երեխան, ով դպրոցում ծանր օր է ունեցել, ով խաղահրապարակում տհաճ միջադեպի է բախվել, ում դավաճանել են ընկերները, կամ վիճել է սիրած անձնավորության հետ, կարիք ունի, որ իրեն ընդունեն, լսեն, հարգեն իր հույզերն ու ապրումները։ Առհասարակ ծնողների ուժերից վեր է նման խնդիրների ընդմիշտ վերացումն ու լուծումը, սակայն նրանց ուժերի սահմաններում է սեփական երեխային ընդունելն և բարենպաստ ընտանեկան մթնոլորտ ստեղծելը, որտեղ երեխան կվերականգնի հավատը դեպի իր անձն ու հնարավորությունները և նոր շնչով, նոր օրվա բացվելուն պես, ընդառաջ կգնա նոր դժվարություններին՝ գիտակցելով սեփական կղզյակի գոյությունն ու նրա միասնական ուժը։
Շարունակելի…
