«Եթե կարողանանք ջուր գտնել, ապա դա լինի ամենալավ նշանը, որ այլ մոլորակների վրա կյանք կա». Միշել Մայոր

Շվեյցարացի աշխարհահռչակ գիտնական, արտարեգակնային առաջին մոլորակի հայտնաբերող, Վիկտոր Համբարձումյանի անվան միջազգային մրցանակի առաջին դափնեկիր, պրոֆեսոր Միշել Մայորը եռօրյա այցով Հայաստանում է: Նա ժամանել է Հայաստանում Շվեյցարիայի դեսպան Լուկաս Գասսերի հրավերով: ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Վիկտոր Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրեն Արեգ Միքայելյանի խոսքով՝ նրա այցի նպատակն է՝ նշել պրոֆեսորի 75-ամյակը:

Մայիսի 31-ին Գիտությունների ազգային ակադեմիայում կկայանա Մ. Մայորի հանրային դասախոսությունը, որին կհաջորդի Հայաստանում առաջին անգամ կազմակերպվող «Արտարեգակնային մոլորակներ և աստղակենսաբանություն» թեմայով աշխատաժողովը։

Միշել Մայորն առաջին անգամ չէ Հայաստանում. առաջին այցը եղել է 2007 թվականին, երբ Հայաստանում անցկացվեց Եվրոպական աստղագիտական մեծ համագումարը, որի ընթացքում Միշել Մայորը մի ամբողջ գիտաժողով ղեկավարեց: 2010 թվականին երկու գործընկերների՝ Իսպանիայում բնակվող հայազգի գիտնական Գարիկ Իսրաելյանի և Նունու Սանտոշի հետ արժանացավ Վիկտոր Համբարձումյանի անվան միջազգային մրցանակին: Ներկայումս նա ընդգրկված է Բյուրականի աստղադիտարանի Միջազգային գիտախորհրդատվական հանձնաժողովի մեջ, ինչպես նաև Վիկտոր համբարձումյանի անվան բարեգործական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ է:

Մայիսի 30-ին պրոֆեսոր Միշել Մայորը Գիտությունների ազգային ակադեմիայում հանդիպում ունեցավ լրագրողների հետ, որի ժամանակ խոսեց Արտարեգակնային մոլորակների ոլորտում ներկայիս զարգացումներից:

Պրոֆեսոր Միշել Մայորը բացատրեց, թե ի՞նչ է նշանակում Արտարեգակնային մոլորակ. աստղերի շուրջ կարող են մոլորակներ լինել, ու այդ աստղերին կոչում են արտարեգակնային մոլորակներ, այսինքն՝ արեգակնային համակարգից դուրս:

Շվեյցարացի աստղաֆիզիկոս, Ժնևի համալսարանի աստղագիտության դեպարտամենտի պրոֆեսոր Միշել Մայորն առաջին էկզոմոլորակը բացահայտել է 1995թ.-ին, որից հետո հաջորդ 22 տարիներին հազարավոր այդպիսի մոլորակներ են բացահայտվել և բնութագրվել: Ներկայում կան ավելի քան 3600 հայտնի էկզոմոլորակներ, որոնցից շատերի չափերն ու զանգվածները շատ չեն տարբերվում Երկիր մոլորակից, ինչը գիտնականներին հույս է տալիս, որ մարդկությունը երկվորյակ մոլորակ հայտնաբերելու շեմին է:

«Մարդկությանը առնվազն 2000 տարի հետաքրքրել է, թե արդյո՞ք սա միակ հնարավոր հասարակությունն է, քաղաքակրթությունն է, թե՞ կան նաև այլ հասարակություններ տիեզերքի այլ մասերում: Հիմա մեզ բախտ է վիճակվել ապրել մարդկության պատմության այնպիսի մի փուլում, երբ հայտնաբերվեցին այդ մոլորակները»,- նշեց պրոֆեսորը:

Բանախոսի խոսքով՝ այստեղ միայն մոլորակ հայտնաբերելը չէ, այլ բազմաթիվ հարցեր կան. մոլորակների ուսումնասիրություն, դասակարգումներ, մթնոլորտների ուսումնասիրություններ:

«Կյանքի ուսումնասիրության համար մեզ պետք է պայմաններ գտնենք, որ ջերմաստիճանը ո՛չ ցածր լինի, ո՛չ էլ շատ բարձր: Հիմա հիմնական խնդիրը պիտի լինի ջուր գտնելը, եթե դա կարողանանք գտնել, ապա ամենալավ նշանը կլինի, որ այլ մոլորակների վրա կյանք կա»:

ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Վիկտոր Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրեն Արեգ Միքայելյանը խոսելով Հայաստանում այս ոլորտի հետ կապված խնդիրների մասին՝ նշեց.

«Հայաստանում երբեք չեն զբաղվել Արտարեգակնային համակարգի ուսումնասիրություններով: 20 տարուց ավելի անցել է, բայց դեռ պատշաճ չենք արձագանքել սրան, այդ պատճառով ես շատ կարևորում եմ այդ թեմայի զարգացումը Հայաստանում»:

Միշել Մայորի խոսքով՝ Բյուրականի աստղադիտարանը միշտ էլ հայտնի է եղել Համբարձումյանի շնորհիվ՝ գալակտիկաների ուսումնասիրության առումով, բայց տարիներն անցնում են, ու գիտության մեջ էլ են փոփոխություններ լինում, ու այժմ շատ տարածված ու կարևոր է արտաարեգակնային մոլորակների հարցը, և լավ կլինի, որ հենց այդ ուղղությամբ գործունեություն ծավալվի: Այս առումով Հայաստանի տեխնիկական հնարավորությունները պետք է ուսումնասիրել, պետք է մշակել այնպիսի ծրագրեր, որոնց միջոցով Հայաստանում հնարավոր կլինի զբաղվել Արտարեգակնային մոլորակների որոնմամբ:

Աստղադիտարանի տնօրեն Արեգ Միքայելյանը նաև տեղեկացրեց, որ մայիսի 31-ին Գիտությունների ազգային ակադեմիայում Միշել Մայորը կմասնակցի Արտարեգակնային մոլորակներին նվիրված աշխատաժողովին, որին հրավիրված են աստղագետներ, կենսաբաններ, քիմիկոսներ: